سلامت نیوز: "بازنشستگی" و "از کارافتادگی" دو واژه‌ایست که فکر بیماران شاغل را به خود مشغول کرده است، بیمارانی که گذشته از همه مشقت‌ها و رنج بیماری نیاز به فرصت بیشتری برای انجام امور درمان خود دارند. بیمارانی که ساعت‌ها در هفته، زمان خود را برای انجام دیالیز، آزمایشات و معاینات دوره‌ای و یا درمان‌های توانبخشی و سایر اقدامات درمانی صرف می‌کنند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا، بیماری‌های خاص و کلیوی جزو بیماری‌های دیردرمان و بسیار پرهزینه است که هم از جنبه هزینه‌های پزشکی و هم از جنبه کاهش درآمد بر زندگی خانواده‌ها اثر منفی می‌گذارد که در این رابطه ناتوانی‌های جسمی و روحی نیز مزید بر علت شده تا گذران زندگی سخت‌تر شود به همین دلیل بیماران نیاز به حمایت‌هایی در قالب قوانین نظام سلامت و بیمه سلامت هستند تا کمی از فشارهای سنگین کم کند. با وجود این، بیماران مبتلا به بیماری‌های خاص و مزمن در صورتی‌ که شاغل باشند همچنان برای شرایط شغلی واستفاده از مزایای بیمه و بازنشستگی تحت فشار هستند.

براساس قوانین جاری کشور در حوزه تامین اجتماعی افرادی که با یک بیماری مادرزادی به کاری اشتغال دارند نمی‌توانند به علت ابتلا به همان بیماری، تقاضای از کارافتادگی کنند چرا که اگر به این علت توانایی انجام کار نداشته باشند، از ابتدا نباید در آن شغل مشغول به کار شوند. این بیماری‌ها در معاینات پزشکی اولیه در هنگام استخدام افراد به آن‌ها توجهی نمی‌شود و نمی‌تواند مبنای ازکارافتادگی فرد بیمه‌ شده قرار گیرد، بنابراین در کمیسیون‌های پزشکی قابلیت بررسی را ندارد.

براساس ماده 103 قانون مدیریت خدمات کشوری، دستگاه‌های دولتی می‌توانند با داشتن یکی از این شرایط ، کارمند خود را بازنشسته کنند. این شرایط شامل؛ داشتن حداقل 30 سال سابقه خدمت برای مشاغل غیرتخصصی و 35 سال سابقه برای مشاغل تخصصی با تحصیلات دانشگاهی کارشناسی ارشد و بالاتر با درخواست کارمند برای سنوات بالاتر از 30 سال، حداقل 60 سال سن و سابقه 25 سال خدمت با 25 روز حقوق است البته این ماده تبصره‌هایی نیز دارد.

احمد قویدل مدیر سابق کانون هموفیلی ایران، درگفت وگو با ایسنا وجود یک تبصره به ماده 76 قانون تامین اجتماعی درباره بیماران خاص کارگر در حوزه قانون تامین اجتماعی را یک ضرورت عنوان کرده و می‌گوید: در حال حاضر بر اساس ماده 76 قانون تامین اجتماعی مشمولان این قانون در شرایطی حق استفاده از مستمری بازنشستگی را دارند که حداقل 10 سال حق بیمه را از تاریخ تقاضای بازنشستگی پرداخته باشند و سن مرد به 60 سال تمام و سن زن به 55 سال تمام رسیده باشد.

وی این ماده قانون را این گونه تشریح می‌کند: این ماده قانون داری چهار تبصره است. تبصره 2 این قانون دارای دو بخش الف و ب درحوزه کارهای سخت و زیان آور و بخش حمایت‌هاست، اما مجلس شورای اسلامی می‌تواند این ماده را با افزودن تبصره‌هایی به نفع بیماران خاص کارگر اصلاح کند. به عنوان نمونه می‌توان در تبصره 5 این قانون ذکر شود که بیماران خاص کارگر( مبتلا به هموفیلی، تالاسمی، دیالیزی و مبتلایان به ام اس ) به شرط پرداختن 20 سال سابقه کار و حداقل 42 سال سن و شرط پرداخت حق بیمه با تایید کمیسیون‌های پزشکی موضوع ماده 91 قانون تامین اجتماعی می‌توانند با 30 روزحقوق بازنشسته شوند.

چرا بیماران خاص باید پیش از موعد بازنشسته شوند؟

بیماران خاص نیاز به حمایت‌های بیش‌تری دارند، همان‌گونه که حمایت‌هایی از معلولین می‌شود و قوانینی برای آنان وجود دارد این شرایط باید برای بیماران خاص نیز وجود داشته باشد.

بیماران خاص نیاز به حمایت‌های بیشتری نسبت به افراد سالم جامعه دارند. دولت‌ها در کشورهای دیگر برای بیماران خاص امکانات زیادی اختصاص می‌دهند. البته با توجه به شرایط کشور کسی برای فراهم کردن همه این امکانات بیماران خاص توقعی ندارد اما خواستار در نظر گرفتن حداقل نیازهای بیماران خاص هستیم. بیماران خاص حتی کسانی که به مشاغل عادی اشتغال دارند نیاز به بازنشستگی پیش از موعد دارند که این تنها به دلیل شرایط ویژه بیماری آنان است.

مصطفی قاسمی، رییس انجمن حمایت از بیماران کلیوی در این باره به ایسنا می‌گوید: اگر برای مشاغل سخت و زیان‌آور در افراد سالم شرایطی فراهم است که با 20 سال بازنشسته شوند این شرایط باید برای بیماران صعب‌العلاج و خاص نیز مهیا باشد. شغل افرادی که مبتلا به بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج مانند بیماران مزمن نارسایی کلیوی، دیالیزی، هموفیلی، تالاسمی هستند و تا پایان عمر مجبور به تحمل بیماری هستند باید به عنوان کار سخت و زیان‌آور پذیرفته شود. این موضوع با نمایندگان مجلس مطرح شده و آنان نیز نسبت به طرح این موضوع در مجلس و حمایت خود ابراز تمایل کردند اما تاکنون به صورت جمعی اتفاقی نیفتاده است.

همچنین در بیماری همچون "ام اس" خستگی مفرط یکی از علائم اصلی است که باعث دشواری شرایط کاری برای آنان می‌شود. لزوم استراحت بیشتر برای بیماران در طول روز از توصیه‌های مهم پزشکی برای بیماران "ام اس" است که رعایت نشدن آن در گروهی از بیماران اگر همزمان با افزایش سن باشد می‌تواند باعث ناتوانی در بیمار می‌شود.

دکتر علی صحراییان، نایب رییس انجمن ام اس ایران از کار افتادگی و بازنشستگی زودهنگام را به عنوان دو دغدغه‌ای مطرح می‌کند که افراد مبتلا به بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج با آن روبرو هستند.

او در این رابطه به خبرنگار ایسنا می‌گوید: بیماران در خصوص از کارافتادگی با قوانین سخت‌گیرانه‌ای مواجه هستند و تنها با تایید پزشک و تایید نهایی کمیسیون از کارافتادگی برای آنان منظور می‌شود. اشتغال بیماران صعب‌العلاج مشکلاتی دارد که شرایط شغلی آنان را با افراد سالم متفاوت کرده‌ است به طور مثال با گذشت زمان علائمی از بیماری در آنان بروز می‌کند که چندین ساعت کار روزانه برای آنان مشقت‌بار می‌شود.

صحراییان در ادامه عنوان کرد: آیین‌نامه پیشنهادی برای مطرح شدن این موضوع در مجلس، توسط انجمن نوشته شده است و اکنون در حال مکاتبه با سازمان‌های مربوطه هستیم تا این آیین‌نامه به صورت قانون مطرح و عملی شود.

مجید آراسته، مدیر انجمن تالاسمی ایران بازنشستگی پیش از موعد را امتیازی برای بیماران عنوان کرد که در صورت تصویب آن به صورت قانون می‌تواند شرایط بهتری برای بیماران فراهم کند اما نکته مهم این است که کمتر از 10 درصد بیماران تالاسمی می‌توانند از این قانون استفاده کنند. تنها افرادی که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی باشند و یا در ادارات و سازمان‌های دولتی شاغل هستند، می‌توانند از این قانون استفاده کنند.

سرانجام طرح حمایت از بیماران خاص و کلیوی

بنا بر این همه دلایل و لزوم بهبود شرایط زندگی بیماران و کاهش فشارها ، طرحی برای حمایت از بیماران خاص و کلیوی از سوی نمایندگان مجلس ارائه شده بود که هدف اصلی آن بهبود شرایط شغلی و بیمه‌ای و کاهش هزینه درمان کارگرانی بود که به بیماری‌های خاص و کلیوی دچار شدند، ولی گزارش کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس از نقاط ضعفی که این طرح داشت موجب بروز موانعی جدی برای اجرا می‌شود.

طرح حمایت از بیماران خاص و کلیوی در مرداد ماه امسال در مرکز پژوهش‌های مجلس مورد اظهارنظر کارشناسی قرار گرفت، اما کارشناسان این مرکز تصویب این طرح را در جهت حمایت از افراد یاد شده و رفع مشکلات آنان بی تأثیر عنوان کردند چرا که به‌ دلیل ناسازگاری با قوانین جاری و عدم تطبیق با امکانات و اختیارات دستگاه‌های ذیربط، اجرای آن با موانع زیادی مواجه می‌شد. بنابراین، پیشنهاد دادند کلیات طرح رد شود و قوانین مربوط به‌ صورت هدفمند اصلاح شوند.

مهمترین نقاط ضعف موجود در این طرح این است که افراد مورد نظر این طرح، مشمول اصلاحیه تبصره «2» ماده (76) قانون تأمین اجتماعی می‌شوند، یعنی با آن که عنوان قانون یاد شده بطور صحیح و دقیق بیان نشده، به‌نظر می‌رسد منظور طراحان طرح، شمول مزایای بازنشستگی پیش از موعد در مشاغل سخت و زیان‌آور به این بیماران است که در این صورت، سایر شرایط مندرج در بندها و تبصره‌های قانون مورد اشاره با شرایط شغلی جامعه سازگار و در نتیجه، این قانون در مورد آنان قابل اجرا نخواهد بود.

به روایت دیگر، اصلاحیه تبصره «2» ماده (76) قانون تأمین اجتماعی مربوط به شغل هایی است که زیان‌آوری ماهیت آن است و حتی ممکن است استهلاک جسمی و روحی ناشی از مشاغل سخت و زیان‌آور دارای علائم و نشانه‌های آشکار و مشخص نباشد، اما در مورد بیماران خاص و کلیوی نشانه‌های بیماری کاملاً آشکار بوده و در اغلب موارد ناشی از عوامل زیان‌آور محیط کار نیست یا احراز آن غیرممکن است. بنابراین، اجرای قانون در این‌گونه موارد با مانع روبرو می‌شود.

از نقاط ضعف دیگری که کارشناسی مرکز پژوهش‌ها عنوان کرده بود، این است که در بسیاری از موارد ممکن است بیماری‌های خاص یا کلیوی منجر به ازکارافتادگی جزئی و یا کلی شوند که در این صورت مشمول قوانین و مقررات ازکارافتادگی خواهند بود که تسری مقررات بازنشستگی پیش از موعد به آن قابل اجرا نیست.

مرکز پژوهش‌های مجلس ضمن رد این طرح، پیشنهادهایی را در صورت اصرار بر تصویب همین طرح، ارائه کرده است ، از جمله این که به‌ جای بازنشستگی پیش از موعد، شرایط ازکارافتادگی برای افراد یاد شده تسهیل شود تا قابلیت اجرای بیشتری داشته باشد. همچنین می‌توان با الحاق یک تبصره به ماده 52 قانون کار، شرایط مورد نظر برای ساعات کار مشمولان این قانون تعیین شود.

طبق گفته انجمن حمایت از بیماری‌های کلیوی، ام اس و تالاسمی برای مطرح کردن این مشکلات در سطح مجلس و قانونی کردن این مسائل اقداماتی انجام شده است اما در هر حال همگی تنها منتظر هستند تا مسئولان گره‌ای از مشکلات این قشر پردغدغه باز کنند.