به گزارش سلامت نیوز به نقل از مایوکلینیک، همه مبتلایان به سرطان، درد سرطان را تجربه نمی کنند؛ اما برخی از آنها درد سرطان دارند. اگر سرطانی دارید که گسترش یافته یا عود کرده است، احتمال درد را بیشتر از دیگران احساس می کنید.

درد سرطان اشکال مختلفی دارد. می تواند کسل کننده، دردناک، تیز یا سوزاننده باشد. می تواند ثابت، متناوب، خفیف، متوسط یا شدید باشد. میزان دردی که احساس می کنید به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع سرطان شما، میزان پیشرفته بودن آن، محل قرارگیری و آستانه ی تحمل شما.

بیشتر دردهای سرطانی قابل کنترل هستند و کنترل درد بخشی ضروری از درمان شما است.

چه چیزی باعث درد سرطان می شود؟

درد می تواند ناشی از خود سرطان باشد. اگر سرطان در بافت مجاور رشد کند، ممکن است درد ایجاد کند. همانطور که تومور رشد می کند، می تواند بر اعصاب، استخوان ها یا اندام ها فشار بیاورد. تومور همچنین می تواند مواد شیمیایی آزاد کند که می تواند باعث درد شود.

درمان سرطان می تواند به کنترل و تسکین درد در این شرایط کمک کند. با این حال، درمان های سرطان، از جمله جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی نیز می توانند خود باعث بروز درد شوند.

چگونه درد سرطان را درمان می کنید؟

گزینه های مختلفی برای درمان درد سرطان در دسترس است. گزینه های شما ممکن است به علت درد سرطان و شدت دردی که احساس می کنید بستگی داشته باشد. برای یافتن بیشترین تسکین دهنده ی درد ممکن است به ترکیبی از درمان های مختلف نیاز داشته باشید.

گزینه های درمانی عبارتند از:

• مسکن های بدون نسخه:برای سطوح خفیف و متوسط درد، مسکن‌هایی که نیازی به نسخه ندارند ممکن است کمک کننده باشند. به عنوان مثال می توان به آسپرین، استامینوفن (تیلنول) و ایبوپروفن (ادویل، موترین IB، سایرین) اشاره کرد.
• داروهای مشتق شده از تریاک: اپیوئیدها داروهای تجویزی هستند که برای درمان درد متوسط تا شدید استفاده می شوند. نمونه هایی از اپیوئیدها عبارتند از مورفین (کادیان، خانم کانتین) و اکسی کدون (Oxycontin، Roxicodone، و غیره)

برخی از اپیوئیدها داروهای کوتاه اثر هستند، بنابراین تسکین درد به سرعت حاصل می شود، اما ممکن است لازم باشد آنها را بیشتر مصرف کنید. سایر داروهای اپیوئیدی داروهای طولانی اثر هستند، بنابراین تسکین درد طولانی‌تر طول می‌کشد، اما نیازی نیست که دارو به دفعات مصرف شود. گاهی اوقات از مواد مسکن کوتاه اثر و طولانی اثر با هم استفاده می شود.

• سایر داروهای تجویزی: انواع دیگر داروها از جمله داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد تشنج و استروئیدها می توانند به تسکین درد کمک کنند.
• روش هایی برای مسدود کردن سیگنال های درد: از روش بلوک عصبی می توان برای جلوگیری از ارسال سیگنال های درد به مغز استفاده کرد. در این روش یک داروی بی حس کننده به اطراف یا داخل عصب تزریق می شود.
• درمان های یکپارچه: برخی از افراد از طریق طب سوزنی، ماساژ، فیزیوتراپی، تمرینات تمدد اعصاب، مدیتیشن و هیپنوتیزم مقداری از درد را تسکین می دهند.

همه داروهای ضد درد عوارض جانبی دارند. برای درک مزایا و خطرات هر درمان درد و نحوه مدیریت عوارض جانبی با پزشک خود همکاری کنید. با هم می توانید تصمیم بگیرید که کدام درمان ممکن است برای شما بهترین باشد.

دلایل عدم دریافت درمان کافی برای درد سرطان چیست؟

متأسفانه درد سرطان اغلب تحت درمان قرار نمی گیرد. عوامل زیادی می توانند در این امر نقش داشته باشند که برخی از آنها عبارتند از:

• عدم تمایل پزشکان به سؤال در مورد درد یا پیشنهاد درمان: متخصصان مراقبت های بهداشتی باید در هر ملاقات از افراد مبتلا به سرطان در مورد درد سوال کنند. برخی از پزشکان در مورد درمان درد اطلاعات کافی ندارند. در این صورت، درخواست ارجاع به یک متخصص مراقبت های تسکینی یا درد کنید.
• بی میلی مردم به ذکر دردشان: برخی از افراد نمی خواهند پزشکان خود را آزار بدهند یا می ترسند که درد به معنای بدتر شدن سرطان باشد. برخی دیگر نگرانند که پزشکان آنها را شاکی بدانند یا اینکه نمی توانند داروهای مسکن را بخرند.
• ترس از اعتیاد به مواد دارویی: خطر اعتیاد برای افراد مبتلا به سرطان پیشرفته که داروهای ضد درد را طبق دستورالعمل برای درد سرطان مصرف می کنند، کم است.ممکن است برای کنترل درد خود به دوز بالاتری نیاز داشته باشید. دلیلی برای اعتیاد نیست اگر داروی شما به خوبی قبل عمل نمی کند، با پزشک خود در مورد دوز بالاتر یا داروی دیگری صحبت کنید. دوز را سرخود و به تنهایی افزایش ندهید.
• ترس از عوارض جانبی: برخی از افراد از خواب‌آلودگی، ناتوانی در برقراری ارتباط، رفتارهای عجیب و غریب یا وابستگی به داروها می‌ترسند. هنگامی که شروع به مصرف داروهای ضد درد قوی می کنید ممکن است این عوارض جانبی را داشته باشید، اما این عوارض اغلب زمانی برطرف می شوند که پزشکان سطح مناسبی از داروهای مسکن را برای شما بیابند و زمانی که به سطح ثابتی از داروی مسکن در بدن خود دست یابید، این عوارض برطرف می شوند.

چگونه می توانید به پزشک خود در درک درد سرطان خود کمک کنید؟

اگر درد با زندگی شما تداخل دارد یا مداوم است، آن را گزارش دهید. بهتر است که با یادداشت کردن زمان تقریبی درد خود، درد خود را پیگیری کرده و آن را مدیریت کنید:

• چقدر دردش شدید است؟
• چه نوع دردی (خارجی، کسل کننده، دردناک) دارید؟
• جایی که درد را حس می کنید
• چه چیزی باعث درد می شود؟
• چه چیزی درد را بدتر یا بهتر می کند؟
• از چه اقدامات تسکین درد استفاده می کنید، مانند دارو، ماساژ، بسته های گرم یا سرد، نحوه کمک آنها و عوارض جانبی که ایجاد می کنند

استفاده از مقیاس درجه بندی درد از 0 تا 10 - که 0 بدون درد و 10 بدترین درد قابل تصور است - ممکن است به شما کمک کند تا درد خود را به پزشک خود گزارش دهید.

برای اطمینان از دریافت درمان مناسب درد سرطان چه اقداماتی می توانید انجام دهید؟

ابتدا با پزشک یا ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود در مورد درد خود صحبت کنید.

دوم، شما و پزشکتان می توانید هدفی را برای مدیریت درد تعیین کنید و بر موفقیت درمان نظارت کنید.

پزشک باید درد را با مقیاس درد ردیابی کند و شدت آن را ارزیابی کند. هدف باید راحت نگه داشتن شما باشد. اگر راحت نیستید، با پزشک خود صحبت کنید.

اگر پاسخ های لازم را دریافت نمی کنید، درخواست ارجاع به یک مرکز ماهر در مراقبت از درد کنید. فراموش نکنید که همه ی مراکز اصلی سرطان دارای برنامه های مدیریت درد هستند.

توصیه می شود با پزشک معالج خود مشورت نمایید

بدن و روان بیماران مختلف بر حسب نوع بیماری واکنش های متفاوتی در برابر داروهای مسکن نشان می دهند، لذا باید سعی شود که در بین داروهای این گروه، نوعی که برای بیمار مناسب ترین است انتخاب شود. هنگامی که درد ناشی از توموری که بر عصبی فشار می آورد و یا به آن آسیب می رساند، داروهای استروئیدی به تنهایی یا همراه دیگر مسکن ها تجویز می شود استروییدها می توانند اشتها را افزایش دهند معمولاً افراد حساس بهتری پیدا می کنند اینها عوارض جانبی دارند که معمولاً با ادامه روند درمان بتدریج دیگر ظاهر نمی شوند. این عوارض شامل افزایش وزن، بالا رفتن فشار خون می باشند.

همچنین احتمال ابتلاء به عفونت نیز زیاد می گردد. از افسردگی و اضطراب در حال درمان، نباید غافل شد صحبت کردن با فامیل، دوستان و یا مشاورین بسیار کمک کننده است. ولی بیمار باید یک دوره کوتاه از آرام بخش ها استفاده کند. (مثل دیازپام). دیازپام همچنین برا شل کردن عضلات برای کاهش دردهای ناشی از انقباضات عضلانی نیز کاربرد دارد. داروهای ضد افسردگی نیز کمک کننده است.

این داروها برای تأثیر گذاری نیاز به یک هفته وقت دارند و معمولاً چندین ماه مصرف می شوند. قرص های خواب نیز برای افرادی که دچار مشکلاتی برای خوابیدن هستند بسیار مؤثر هستند و می توانند همراه با مسکن ها مصرف شوند. هنگامی که درد به علت عفونت های اساسی می باشد بیمار باید از داروهای آنتی بیوتیک استفاده کند تا مشکل بصورت ریشه ای و اساسی برطرف گردد.

روش های مصرف داروها

مسکن ها اغلب به صورت خوراکی مصرف میشوند. اغلب مسکن های پر مصرف فرم خوراکی دارند. با وجود این هنوز معتقد هستیم که بسیاری از داروها مانند آسپرین بهتر است که بصورت مایع، مصرف شوند. برای بیمارانی که مشکل بلعیدن دارند، روش نوشیدنی آسانتر است. همچنین برای بیمارانی که برای بلعیدن مشکل دارند، مسکن های مختلفی به فرم شیاف وجود دارد. مورفین معمولاً هر 4 ساعت بصورت شیاف یا مخلوط با آب میوه ها مصرف می شوند.

همچنین قرص های هم وجود دارند که آهسته آهسته آزاد می گردند بنام Mst continues . اینها بلعیده می شوند ولی موفین بسیار آهسته و آرام از آنها خارج می گردد. بطوریکه یک دوره 12 ساعته طول می کشد تا مورفین بطور کامل خارج شود. برخی از بیماران این روش آسانتر می دانند تا اینکه هر 4 ساعت دارو مصرف کنند.

مورفین هم چنین به فرم تزریقی هم مصرف می شود ولی بدلیل اینکه استفاده از فرم خوراکی آسانتر است، عده اندکی از بیماران از فرم تزریقی استفاده می کنند. البته در موارد اورژانس برای تسکین درد بسیار شدید و غیر قابل تحمل استفاده از فرم تزریقی لازم است. زیرا تزریق می تواند دارو را مستقیماً وارد خون نماید و درد را به سرعت کاهش دهد.

برای بیمارانی که کنترل در آنها از طریق مسکن های خوراکی مشکل است تزریق مداوم مورفین به بدن، اغلب بسیار مؤثر است. در این روش از یک سرنگ مخصوص استفاده می شود. سرنگ حاوی مورفین به یک پمپ کوچک متصل است. دارو به آرامی به وسیله سوزن به زیر جلد و یا بصورت غیر شایع تر بداخل ورید وارد می شود. سرعت دارو به بدن را هنگام تغییر میزان نیاز بیمار می تواند با دقت تغییر داد. سرنگ مخصوص و کوچک می باشد و براحتی بوسیله بازوبند یا نگهدارنده مخصوصی که در زیر بازو جایگذاری می شوند نگه داشته می شود.

روش های غیر داروئی کنترل درد

روش های کنترل در غیر داروئی می توانند به تنهایی یا همراه با مسکن ها بکار برده شوند. این روش ها شامل رادیوتراپی، بلوک عصبی، تحرک اعصاب از طریق پوست، طب سوزنی و هیپنوتراپی و تکنیک های سست نمودن و شل کردن و حتی عمل جراحی بر روی نخاع در مورد بیمارانی که سایر روش های برایشان مؤثر نبوده، می تواند بسیار مؤثر باشد هر چند که این روش ها بندرت مورد استفاده قرار می گیرند. رادیوتراپی یک روش بسیار مؤثر برای کنترل دردهای مربوط به استخوان بخصوص، مهره ها استخوان ساق، لگن و دنده ها است.

رادیوتراپی هم در جهت کاهش درد کمک می کند و هم استخوان را قادر می سازد که بتواند راست گردد. مقدار دوز رادیوتراپی که برای درمان بکار می رود معمولاً بسیار کم است و بنابراین درمان عوارض جانبی بسیار کمی خواهد داشت.

روش Tens

هدف از Tens تحریک نمودن اعصابی است به مغز می رسند. این امر سبب می شود بدن مسکن های طبیعی خود را افزایش دهد که اندورفین نامیده می شوند. Tens سبب کاهش دردهای سرطان بخصوص دردهایی است که مخصوص و محدود به یک ناحیه هستند می شود. به نظر می رسد طب سوزنی نیز از همین طریق عملکرد Tens عمل خود را انجام می دهد و برای برخی بیماران سرطانی مفید است. این روش ها را پزشک عمومی و یا انکولوژیست (پزشک متخصص معالج) می تواند توصیه نماید. بلوک عصبی نیز در برخی مراکز مخصوص درمان درد انجام می شود عقیده بر این است که مسیر انتقال درد- از محل دردناک تا مغز- بدینوسیله متوقف می شود. هیپنوتراپی نیز می تواند برای کاهش درد ناشی از سرطان بکار رود. ولی اثر آن کمتر می باشد.

از اطرافیان چه کارهایی برمی آید؟

بسیاری از افراد فکر می کنند که دارو تنها راه کنترل درد ناشی از سرطان است. در واقع دارو تنها یکی از روش های درمان باشد و گاهی اوقات روش های ساده ای که بیمار را بسیار ناراحت می کند، مورد غفلت قرارمی گیرند. نحوه نشستن و یا دراز کشیدن می تواند بر روی درد اثر گذارد. حتی حالتی که در ابتدا راحت به نظر می رسد پانزده الی بیست دقیقه بعد دردناک باشد. خانواده و یا دوستان می توانند به هنگام لزوم به تغییر موقعیت بیمار کمک کنند. این امر همچنین مانع از سوزش و با تورم پوست که در اثر نشستن و یا دراز کشیدن در یک موقعیت و حالت بوجود می آید، می شود می گردد. نشستن و یا دراز کشیدن بر روی پوست گوسفند می تواند مانع از ایجاد این مشکلات گردد. همین طور در صورت لزوم رختخواب و یا تختخواب بیمار باید عوض گردد. این نکته بسیار جالب توجه است که افراد هنگام بازگشت به رختخواب سرد و تازه احساس راحتی زیادی می کنند. بالشت و یا متکای v شکل می تواند سبب کاهش پشت درد و یا گردن درد شود.

گرم یا سرد

کیسه آب گرم و یا پاکت یخ در کاهش درد بسیار مؤثر هستند نباید آنها را مستقیماً بر روی پوست قرار داد. آنها را در حوله یا تکه پارچه بپیچید. اثر این ها تنها برای مدت کوتاهی می باشد و لی بیمار نباید ان ها را ترک کند. همچنین باید از گرما و سرما بصورت متناوب استفاده کند.

ماساژ

برای کاهش پشت درد یا در اندام ها ماساژ معمولی کافی است و نیازی نیست که فرد یک ماساژ دهنده ماهر باشد. بوسیله مالش منطقه دردناک نه تنها اعصابی که پیام درد را به مغز می ر سانند گیج شوند بلکه این عمل شل شدن عضله نیز کمک می کند. می توان از روغن های مخصوص و یا لوسیون ها جهت مرطوب نمودن پوست بصورت همزمان استفاده نمود.

تفریح درمانی

تماشای تلویوزیون، گوش دادن به موسیقی و معاشرت با دوستان سبب از بین رفتن درد نمی شود ولی حداقل برای مدتی سبب مشغولیت ذهن می گردد. نشستن بر روی صندلی یا دراز کشیدن روی تخت بدون اینکه بیمار کاری انجام دهد، سبب افسردگی می شود ملاقات دوستان به صورت کوتاه و مکرر بهتر از ملاقات های طولانی است.

اضطراب و افسردگی باعث تشدید درد می شوند. بیماران سرطانی نیاز دارند که با نزدیکان خود در مورد نگرانی ها و ترس خود صحبت کنند. آنها ممکن است درباره درمان اضطراب داشته باشند و یا نگران اداره امور خانه باشند. این مسائل ممکن است حقیقت باشند و یا تصورات بیمار باشند. اغلب دوستان و یا خانواده بیمار می توانند با گرفتن اطلاعات از پزشک معالج بیمار و یا پرستار او به بیمار کمک نمایند.

بیماری شدید، می تواند بیمار را تحت فشار قرار دهد تا حدی که زندگی را بسیار سخت بگیرد. و سؤال هایی در مورد هدف از زندگی- برای وی پیش آید البته افرادی که دارای اعتقادات مذهبی و معنوی هستند از این لحاظ مشکلات کمتری دارند.

تفکر، عبادت، تجسم های فکر، آرامش داشتن و یا ترکیبی از چنین اعتقادات و روش هایی می تواند برای کاهش درد مؤثر باشد.

روش ها در جزییات متفاوت هستند ولی هدف در تمام آنها یکسان است: رها شدن از استرس و سایر عوامل روحی که می توانند سبب شدید شدن درد بشوند برای یادگیری این تکنیکها فرد می تواند در کلاس های ویژه ای شرکت کند و یا از کتاب ها و نوارها مخصوص بهره بگیرد.

کنترل علائم و نشانه های سرطان ها

بیماران سرطانی مجموعه وسیعی از علائم را بیان می کنند که برخی از آنها به علت سرطان و بقیه به علت درمان آن است. اغلب این علائم بوسیله متدهای درمانی پزشکی و یا غیر پزشکی و یا ترکیبی از هر دو درمان و بهبود می یابند.

بسیاری از بیماران اشتهای خود را از دست می دهند و احساس تهوع و ناراحتی می کنند. این مسأله می تواند از علائم خود سرطان و یا در نتیجه درمان باشد. بخصوص رادیوتراپی و شیمی درمانی می تواند طعم و بوی غذاها را برای بیمار ناخوشایند کند و نگرانی در مورد بیماری نیز ممکن است همه چیز را ناخوشایند جلوه دهد. بهتر است چنین افرادی وعده های غذا خوردن را زیاد کنند و هر بار مقدار کمی غذای ساده بخورند. اگر وزن کم می شود، پزشک می تواند قرص های استروییدی را برای یک دوره کوتاه تجویز نماید تا وزن از دست رفته جبران شود.

بسیاری از بیماران سرطانی پس از پایان دوره درمان خود، وزن از دست رفته را جبران می کنند. ولی با این حال کاهش وزن سبب اضظراب و ناراحتی بیمار می شود. اگر شما هم این مشکل را دارید توصیه می کنیم لباس های جدیدی را با اندازه کوچکتر تهیه کنید بهتر است افراد دیگری غذا را تهیه کنند تا شما هنگام صرف غذا خسته نباشید در طول مدتی که بیماری شدیدتر و ناراحتی شما بیشتر است از نوشیدنی های پر کالری استفاده کنید تا بعد از اینکه حالتان بهتر شد، دوباره بتوانید غذاهای جامد مصرف کنید.

منبع: فصلنامه دانستنی های سرطان