سلامت نیوز : خبر كوتاه است،مرگ سالی 150 هزار ایرانی با هفت منشا مشترك،خبری نیست كه بتوان به راحتی از كنار آن گذشت.مرگی كه به دلیل سبك غلط زندگی ایرانی‌ها بلای جان آنها شده است.در محل كار كه نشسته‌اید،از میان همكارانتان تعدادی دیابت دارند،عده‌ای از فشار خون بالا خسته شده‌اند،دیگری نفسش بالا نمی‌آید،بس كه سیگار می‌كشد و دیگری از چاقی رنج می‌برد.اینها به عدم توجه دولت و دستگاه‌های مربوطه برنمی‌گردد یا اگر آنها هم مقصر باشند،این بار نمی‌توان نقش مردم را در عدم توجه به سلامت خودشان نادیده گرفت، وقتی بزرگ‌ترین تفریح این روزهایشان رفتن به رستوران و زدن یك چلوكباب چرب به بدن است یا خوردن سوسیس و كالباس و پیتزا كه دیگر نیازی به ثابت كردن ضررهایش نیست.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه تهران امروز ؛ شاید وزارت بهداشت تا حدودی در مورد بیماری‌های واگیردار تاكیداتی داشته است،اما در مورد بیماری‌های غیرواگیردار تعریف مشخصی توسط وزارت بهداشت انجام نشده است؛ بیماری‌هایی كه باعث مرگ می‌شوند،بی‌آنكه ایرانی‌ها به آن توجهی كنند.«در شرایط گذار اپیدمیولوژیك بیماری‌ها،هفت عامل خطر منشأ بیش از 150 هزار مرگ سالانه در كشور معرفی می‌شوند،عواملی كه مردم كم و بیش با آنها آشنا هستند؛سیگار،قلیان،تغذیه ناسالم،كم تحركی، چاقی، فشار خون، قند خون بالا و كلسترول خون بالا.»این گفته‌های دكتر بهزاد دماری،مشاور معاون بهداشت و رئیس واحد بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت در گفت‌وگو با ایسنا است.
به گفته دكتر دماری،بر اساس مدل‌سازی انجام شده، تا سال 1404 حدود 70درصد بیماری‌های كشور به حوزه بیماری‌های غیرواگیر مربوط است و مابقی آن به حوادث و بیماری‌های واگیر از جمله «اچ‌ای‌وی» خواهد بود.وی ضمن تاكید بر لزوم تلاش جهت كنترل عوامل خطر این بیماری‌ها،ادامه داد: ایران نیز مانند دیگر كشورهای در حال توسعه سه نوع اپیدمی بیماری را در خود جای داده است؛ اپیدمی بیماری‌های غیرواگیر، اپیدمی بیماری‌های واگیر نظیر ایدز و هپاتیت و اپیدمی مسائل و آسیب‌های اجتماعی. این سه نوع اپیدمی روی یكدیگر اثر هم افزایی دارند. بر این اساس به منظور انجام مداخلات اثربخش روی هر یك از این مسائل و بیماری‌ها، لازم است همزمان اقدامات مربوطه در سایر موارد نیز به كار گرفته شود؛ چرا كه در غیر این صورت مداخلات كم اثر خواهد بود.
به عنوان مثال در فرد مبتلا به آسیب اجتماعی اگر در زمینه كاهش این آسیب وی اقدامی صورت نگیرد، نمی‌توان مداخله موثری هم درباره بیماری‌های غیرواگیر وی انجام داد.وی بیماری‌هایی نظیر سرطان‌ها، دیابت، فشار خون، چاقی، بیماری‌های ژنتیكی، آسم، بیماری‌های دهان و دندان، بیماری‌های كلیوی و اسكلتی - عضلانی را از جمله مهم‌ترین بیماری‌های حوزه غیرواگیر خواند و گفت: جهت كنترل این بیماری‌ها از سال‌های گذشته برنامه‌های متعددی آغاز شده است.از جمله این برنامه‌ها می‌توان به غربالگری و مراقبت دیابت، فشار خون و پیشگیری از پوسیدگی دندان در كودكان اشاره كرد كه حداقل 30 درصد جمعیت كشور را تحت پوشش دارند.»
تغییر سبك زندگی ایرانیان
در زمینه سبك غلط زندگی ایرانیان و شیوه‌های غلط تغذیه ایرانیان دكتر سیامك مره صدق،نماینده مجلس نهم و عضو كمیسیون بهداشت به تهران امروز می‌گوید: «سبك سالم زندگی از فعالیت‌های بین بخشی است،كه فقط در عملكرد وزارت بهداشت خلاصه نمی‌شود.وزارت كشاورزی،بخش‌هایی كه در امر بازرگانی كار می‌كنند،وزارت ورزش و جوانان،وزارت مسكن و شهرسازی و شهرداری‌ها همه اینها در ایجاد بستر لازم برای جلوگیری از بیماری‌های غیرواگیر نقش دارند.تا وقتی كه شهرهای ما از سوخت‌های فسیلی آلوده می‌شود،تا وقتی كه در قهوه خانه‌ها استفاده از قلیان آزاد است كه می‌تواند ضررهایی به مراتب بیشتر از سیگار داشته باشد،تا زمانی كه بهای دخانیات در كشور از هزینه یك ساعت استخر ارزان‌تر است،اینها همه باعث می‌شوند در واقع نوع تفریحات جوانان ما به سمت تفریحات ایستا و كمتر سالم تغییر پیدا كند،این مسائل نیاز به یك فعالیت بین بخشی دارد.
وزارت بهداشت به تنهایی نمی‌تواند اوقات فراغت جوانان ما را پر كند،وزارت بهداشت به تنهایی نمی‌تواند جلوی عرضه قلیان در قهوه خانه‌ها را بگیرد. در دولت قبلی با این كه مصوبه‌ای هم در این زمینه وجود داشت،منتهی به انحای مختلف قهوه خانه‌ها از زیر بار اجرای عدم عرضه قلیان فرار كردند،متاسفانه در حال حاضر استفاده از بدترین نوع قلیان،كه تنباكوهای عطری است،در بین برخی از جوانان و حتی نوجوانان ما به یك خرده فرهنگ تبدیل شده است،كه آثار سو بسیار شدیدی دارد.به صورت علمی ثابت شده است كه یك دفعه استفاده از قلیان مانند مصرف یك پاكت سیگار می‌تواند بیماری زا باشد.»در همین زمینه دكتر دماری، هفت عامل خطر را منشا بیش از 150 هزار مرگ در سال عنوان كرد و گفت: این هفت عامل، عواملی هستند كه همه مردم كم و بیش با آنها آشنا هستند.
سیگار از جمله این عوامل خطر است؛ این درحالیست كه حدود 15 درصد مردم كشور یعنی حدود 5 میلیون و 300 هزار نفر استعمال سیگار دارند كه البته با اضافه كردن قلیانی‌ها، آمار افرادی كه استعمال دخانیات دارند، بالاتر می‌رود.وی تغذیه ناسالم، كم تحركی، چاقی، فشار خون، قند خون بالا و كلسترول خون بالا را از دیگر عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر خواند و افزود: در مجموع این هفت عامل خطر به همراه افسردگی (به عنوان عامل خطر برای خودكشی) حدود 70 درصد بیماری‌ها را سبب می‌شوند. به این ترتیب درصورت كنترل این هفت عامل، خطر ابتلای مردم به بیماری‌های مزمن كاهش می‌یابد.
تعداد پیتزا فروشی‌ها از باشگاه‌های ورزشی بیشتر است!
نماینده كمیسیون بهداشت مجلس نهم معتقد است عادات غذایی ایرانیان تغییر كرده است.تغییری كه به سمت ناسالم بودن می‌رود.مره‌صدق،می‌گوید: «مجوز فست فود‌ها و پیتزا فروشی‌ها را وزارت بهداشت صادر نمی‌كند.در خیابان‌ها اگر نگاه كنیم تعداد فست فود‌ها و پیتزا فروشی‌ها از تعداد ورزشگاه‌ها هم بیشتر است،حتی آن رستوران‌های سنتی هم كه در آن غذای ایرانی و كمتر مضر طبخ می‌شود به علت این كه قیمتشان گران در می‌آید دارند جایشان را به فست فود‌ها می‌دهند.این موضوع نشان‌دهنده این است كه باید بخش‌های دیگر حاكمیت هم به این مسئله وارد شوند،كه سبك غلط زندگی بلای جان ایرانیان شده است.»
صداوسیما باید كمك كند
مره صدق، سوخت‌های فسیلی را یكی دیگر از عواملی كه باعث می‌شود ایرانیان به سمت بیماری و مرگ بروند،می داند و می‌گوید: «سوخت‌های فسیلی مشكل دار،آلودگی شهرها و ترافیك هیچ كدام به تنهایی در ید قدرت وزارت بهداشت نیست،بلكه وزارت بهداشت مثل دروازه‌بان یك تیم فوتبال هست كه دفاع ضعیفی دارد و با اوج حملات از تیم مقابل كه آسیب زاهای متفاوت جسمی و روانی باشند،روبه‌رو است.بنابراین این مسئله فقط از سوی وزارت بهداشت حل نمی‌شود،باید دید جامعی روی آن باشد.از وزارت ارشاد تا بقیه سازمان‌ها در تغییر سبك زندگی ایرانیان و اهمیت جان مردم مسئول هستند.وقتی صداوسیما به عنوان یك رسانه عمومی می‌آید و پفك،چیپس،نوشابه و بستنی تبلیغ می‌كند.وقتی می‌گوید:بستنی از شیر بهتر است! بستنی‌ای كه با افزودنی‌های غیرطبیعی درست می‌شود.خب چه انتظاری می‌توان داشت.»
از سویی دیگر،«مصوبه‌ای وجود دارد كه رادیو و تلویزیون باید در واقع از دستورات شورای سلامت صداوسیما پیروی كند و برای تبلیغ موادغذایی یا هر ماده‌ای كه برای سلامت مضر است،باید جریمه شود و همین طور آن ارگانی كه این كار را انجام می‌دهد،منتهی این موضوعات رعایت نمی‌شود.»این نماینده كمیسیون بهداشت،درباره اینكه آیا بودجه‌ای به صداوسیما برای تبلیغ زندگی سالم اختصاص می‌یابد یا خیر؟ به تهران امروز،می گوید: «به هر حال تبلیغ برای زندگی سالم برای كسی سودآوری ندارد و صداوسیما باید به صورت رایگان و حتی با كمك كردن به برنامه‌سازان وزارت بهداشت،زمان را در اختیار وزارت بهداشت قرار دهد.»
بوفه‌های مدارس پایگاهی برای ترویج تغذیه نامناسب
در رابطه با آموزش غلط شیوه تغذیه در جامعه،تنها تبلیغات صداوسیما مقصر نیست.موادغذایی كه در بوفه‌های مدارس توزیع می‌شود،نیز یكی دیگر از شیوه‌های غلط تغذیه در ایران است كه گریبان دانش‌آموزان را گرفته است.سیامك مره صدق،در این باره می‌گوید: «در بسیاری از مدارس در سطح شهر،بوفه‌هایی داریم كه موادغذایی ناسالم می‌فروشند،به‌ویژه در مدارس غیر انتفاعی كه نظارت بر آنها كمتر است،ساندویچ كالباس و سوسیس و حتی پیتزا در بعضی از بوفه‌های مدارس به فروش می‌رسد.فروش نوشابه در بوفه‌های مدارس چه معنی دارد جز این كه ترویج آشكار تغذیه ناسالم است.وقتی در بسیاری از بوفه‌ها شیر ندارند چرا باید نوشابه فروخته شود؟!این موضوع عادات غذایی اشتباه است.»
از سویی دیگر،«فرهنگ خانواده‌ها هم باید تغییر كند.اكنون از نظر علمی ثابت شده است استفاده از تنقلات زیر هفت سالگی كاملا ممنوع است،زیرا ذائقه فرد را تغییر می‌دهد و فرد سیستم مغزی و هیپوتالاموسش به غذاهای چاق كننده،پرنمك و پر شیرینی عادت می‌كند و این عادت غذایی برای همه عمر با اینها خواهد ماند.میزان واردات شكر متاسفانه هرساله دارد در كشور ما افزایش می‌یابد و میزان واردات و تولید روغن‌هایی كه در واقع غیر اشباع هستند و شدیدا برای سلامتی زیان آورند دارد زیاد می‌شود.از سویی دیگر،به خاطر افزایش قیمت‌ها سرانه مصرف لبنیات در حال پایین آمدن است.»
نحوه شهرنشینی باعث تغییر سبك زندگی
مسائل پیچیده فرهنگی باعث تغییر سبك زندگی ایرانی‌ها شده است.این تغییر سبك فاكتورهای زیادی دارد.نحوه زندگی،شهرنشینی،تبلیغات نامناسب،حتی ترویج زندگی‌های غربی كه با فرهنگ ما متفاوت است،باعث این عوض شدن سبك زندگی و مشكلاتش شده است.وقتی صداوسیما اكثریت سریال‌هایش در یك چارچوب آپارتمان نشینی و زندگی شهری رخ می‌دهد،یعنی در واقع طبقه متوسط مرفه شهری به الگوی مطلوب خانواده ایرانی تبدیل شده است.وقتی در یك سریال می‌بینیم از همه چی صحبت می‌شود جز یك تغذیه سالم یا پیشگیری ازبیماری‌ها كه به آن توجهی نمی‌شود.»
ذائقه فرزندان تعیین كننده سلامت غذا!
سیامك مره صدق،نماینده مجلس نهم، تغییر فرهنگی كه براساس اشتها عمل می‌كند را خطرناك می‌داند و می‌گوید: «این فرهنگی است كه به غذاهای چرب،شیرین و پر نمك علاقه دارد.غیر از این موضوعات پدیده فرزند سالاری كه حاصل طبیعی كنترل شدید موالید طی چند سال اخیر در ایران است،باعث شده است ذائقه فرزندان تعیین كننده‌ترین نكته در سبد غذایی خانوار باشد،و به جای نگاه كردن به ارزش‌های غذایی و روش‌های علمی برای تعیین سبد خانوار در واقع ذائقه بچه‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد.
با تمام این تفاسیر باید بدانیم وزارت بهداشت به تنهایی نمی‌تواند این معضل را حل كند.به صورت كلی در حال حاضر 60 درصد مسائل بهداشتی مسائل بین بخشی است كه از وزارت كشاورزی،صداوسیما،وزارت بهداشت،بازرگانی و...در آن موثر هستند.باید بدانیم دادن مجوز به این همه فست فود در شهرها چه نتیجه‌ای دارد؟دادن مجوز به قهوه خانه‌ها برای ارائه قلیان چه كمكی به اقتصاد كشور می‌كند كه به آن بی‌توجه هستند و سلامت انسان‌ها را ندیده می‌گیرند.» زندگی ایرانیان عوض شده است.اینجا شرق آسیا نیست كه ماهی و سبزیجات جزو اصلی زندگی باشند.قلیان جزو تفریحات است و فست فود جزو لذیذترین غذاها به شمار می‌رود.اما اینها تفریحاتی است كه با جان ایرانیان سرو كار دارد و بلای جانشان شده است.
نظر شما