سلامت نیوز : ایدز از جمله 7 بیماریای است که در چند دهه اخیر، قربانیان زیادی را به کام مرگ فرستاده است. آمار بالای تلفات جهانی و خطر ابتلا به این بیماری در ایران، زنگ خطر را برای دستاندرکاران حوزه سلامت به صدا در آورده است بهطوری که تلاش برای پیشگیری و مهار آن، همچنان یکی از برنامههای اصلی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران ؛ طبق طبقهبندیهای متعارف نظام سلامت،اکنون جامعه ایران در آستانه ورود به موج سوم ایدز قرار دارد، موجی که اصلی ترین راه انتقال ایدز در آن، روابط پرخطر جنسی است. با این حال برخی گزارشها حاکی است که تهدید موج دوم ایدز (انتقال از طریق تزریق) همچنان بر سر جامعه ایران سنگینی میکند. باوجود پیشرفتهای پزشکی این بیماری درمان قطعی ندارد و این در حالی است که آمار مبتلایان بخصوص در کشورهای جهان سوم روبه افزایش است. تجربه کشورهایی که موفق به کنترل این بیماری شدهاند نشان میدهد آگاهی دادن به مردم یکی از مهمترین راههای پیشگیری از ایدز است گرچه متولیان بهداشت و درمان کشور از چاپ کتاب، بوروشور، جزوه و پوستر در میان جامعه خبر میدهند اما مطالب آنقدر گنگ، مبهم و با چنان محافظه کاری در سطح کشور پخش شده که کمتر کسی آنها را خوانده و از وجود آنها خبر دارد.
کارشناسان بهداشتی معتقدند، با توجه به اینکه جوانان قربانیان اصلی این بیماری هستند از این رو باید آموزشهای لازم در مقاطع تحصیلی به آنان داده شود و نباید مسائل اخلاقی مانع ارائه آموزش باشد، چراکه خطر ایدز جدی است و جامعه را تهدید میکند.کارشناسان میگویند آموزشهایی که در حال حاضر ارائه میشود، کافی نیست و نیاز به اقدامات جدی تری دارد؛ ضمن اینکه خلأ قانونی هم در این زمینه وجود ندارد. اهمیت آموزش در پیشگیری و کنترل این بیماری آنقدر زیاد است که بسیاری از کشورهای دنیا میزان آموزشهای خود را تا 50 درصد افزایش دادهاند.
آخرین آمار مبتلایان به بیماری ایدز که توسط وزارت بهداشت اعلام میشود، تعداد مبتلایان را تا پایان بهار سال 92 برآورد کرده است که براساس آن، مجموعاً 26 هزار و556 نفر افراد مبتلا به اچآیوی در کشور شناسایی شده که 6/89 درصد آنها را مردان و 4/10 درصد را زنان تشکیل میدهند. براساس این گزارش 1/46 درصد از مبتلایان در زمان ابتلا در گروه سنی 34-25 سال قرار داشتند که بالاترین نسبت بین گروههای سنی را به خود اختصاص داده است. علتهای ابتلا به ایدز بین کل مواردی که از سال 1365 تاکنون به ثبت رسیده، به ترتیب تزریق با وسایل مشترک بین مصرفکنندگان موادمخدر 4/68 درصد، رابطه جنسی 3/12درصد، دریافت خون و فرآوردههای خونی 9/0 و انتقال از مادر به کودک 2/1 درصد گزارش شده و راه انتقال در 1/17 درصد نامشخص بوده است. این آمار در سال 91 به ترتیب عبارت بود از: اعتیاد تزریقی 2/52 درصد، برقراری رابطه جنسی 2/33 درصد و انتقال از مادر مبتلا به کودک 3/3 درصد برآورد شده است. این بررسیها که هر 3ماه یکبار از دانشگاههای علومپزشکی جمعآوری میشود، نشان میدهد تعداد مبتلایان به ایدز در کشور ما روبهافزایش است. طبق گزارشهای رسمی، میزان انتقال از طریق روابط جنسی نیز بیشتر از گذشته شده است. تأسفبارتر اینکه بیشترین مبتلایان در سنین جوانی قرار دارند، حال اگر با همین منوال پیش برویم، چگونه میتوان موج سوم ایدز را کنترل کرد.
مواد مخدر، محرک و روانگردان متهمان اصلی
دکتر عباس صداقت رئیس اداره کنترل ایدز وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی میگوید: شواهد حاکی از این است که بیشترین عامل توسعه اچآی وی مصرف مواد مخدر بخصوص مواد محرک و روانگردان در کشور است که این مسأله ممکن است باعث شیوع مجدد موج دوم ایدز شود.وی با بیان این مطلب که ما در اواسط دهه 70 با شیوع ناگهانی اچ ای وی در بین مصرفکنندگان تزریقی مواد و زندانیان مواجه شدیم خاطرنشان میکند: برنامههای کاهش آسیب در دهه 80 سرعت شیوع را تا حد زیادی کم کرد ولی این افزایش دوباره ما را نگران برگشت موج دوم کرده است بهطوری که اگر مداخلات مؤثر نباشد و به این مسأله توجه لازم نشود دوباره این موج برمیگردد و اپیدمی اچ آی وی در بین مصرفکنندگان دوباره خودش را نشان میدهد که نمایانگر خطر همهگیری این بیماری است.
رئیس اداره کنترل ایدز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی میافزاید: علاوه بر انتقال ایدز از طریق معتادان تزریقی، افزایش موارد جدید انتقال بیماری از طریق رفتارهای جنسی محافظت نشده هم گزارش شده است که هشداری است در مورد افزایش تعداد زنان مبتلا به این بیماری و کسانی که روابط جنسی پرخطر دارند.
وی با اشاره به این مطلب که نگرانی ما از وقوع موج سوم ایدز است تأکید میکند: اگر ویروس ایدز از طریق روابط جنسی در جامعه شیوع پیدا کند باعث افزایش موارد انتقال در زنانی میشود که خودشان رفتار پر خطر نداشتهاند و در صورتی که باردار شوند نوزادانی مبتلا را به دنیا میآورند و در نهایت باعث افزایش آمار ایدز و بوجود آمدن موج سوم میشود که مهار آن به این راحتی نیست.
این پزشک میافزاید: در سال 91، یک سوم مبتلایان به ایدز از طریق جنسی مبتلا شده بودند که برخی از این افراد مردانی بودند که مواد مصرف میکردند و چون عوامل اجتماعی تأثیرگذار در ایجاد اعتیاد و روابط جنسی پرخطر مشترک است روابط پرخطر داشته و همسرانشان را نیز مبتلا کردهاند. عده دیگر هم جوانانی بودند که به مصرف مواد روانگردان مانند شیشه روی آورده بودهاند که متأسفانه امروزه بین جوانان شیوع زیادی پیدا کرده و آنان را دچار بیبندوباری جنسی میکند.
صداقت میگوید: در بعضی کشورها این بیماری در میان زنان تن فروش و در جوامع دیگر در مصرفکنندگان مواد مخدر دیده شده است که متأسفانه در موج سوم اپیدمی اچ آی وی از گروههای پر خطر عبور کرده و به جمعیت عمومی و جامعه رسیده است به همین خاطر است که ما نگران رسیدن موج سوم هستیم.
وی با بیان این مطلب که بیشترین مداخله تأثیرگذار برای پیشگیری از موج سوم آموزش عمومی است خاطرنشان میکند: چون جمعیت عمومی، در معرض خطر موج سوم هستند پس باید آگاهیهای لازم را در مورد این بیماری داشته باشند و از رفتارهای پر خطر جنسی پرهیز کنند.
کنترل موج سوم تجربهای است که کشورهایی که موفق به مهار این موج شدهاند یا توانستهاند وقوع آن را به تأخیر بیندازند برپایه آموزش عمومی بوده است. در حال حاضر هم کشورهایی هستند که نتوانستهاند موج سوم را مهار کنند مانند خیلی از کشورهای اروپای شرقی، آسیای میانه، همسایگان شمالی ما، آسیای جنوب شرقی و آسیای شرقی. چون نسبت به اطلاعرسانی جمعیت خودشان غفلت کردهاند گرفتار این موج مهار نشدنی شدهاند.
وی در پاسخ به این پرسش که ما برای اطلاعرسانی در مورد این بیماری چه اقداماتی انجام دادهایم میگوید: اطلاعرسانی زمانی میتواند اثرگذار باشد. که جامع، فراگیر و مستمر باشد وزارت بهداشت تا آنجایی که به گروههای پر خطر دسترسی داشته به بیماران و خانوادههایشان آموزشهای لازم را داده ولی کانال ارتباطی مؤثرتر که بتواند جمعیت بیشتری را پوشش دهد به مسئولیت رسانهها و شبکههای اجتماعی، سایتهای خبر رسانی، خبر گزاریها، نشریات، مجلات و صدا و سیما برمیگردد. آموزش و پرورش و آموزش عالی هم که در ارتباط با جوانان هستند باید در برنامههای درسی خود آگاهیهای لازم را به آنان بدهند و تنها در این صورت است که ترویج رفتار سالم و پرهیز از رفتارهای پر خطر در جامعه نهادینه میشود.
صداقت با اشاره به این مطلب که همه ارگانها و سازمانها باید در آگاهیرسانی به مردم سهیم باشند میافزاید: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با همکاری یونیسف موفق شده تفاهمنامهای را با فدراسیون والیبال با هدف اطلاعرسانی در مورد ایدز با مشارکت ورزشکاران و هنرمندان به امضا برساند، همچنین با شهرداری تهران توافقهایی برای اطلاعرسانی در ایستگاههای مترو، قطارهای شهری و پایانهها هم انجام شده است خطوط شرکتهای هواپیمایی هم قرار است در این مورد اطلاعرسانی کنند ولی آنچه مهم است این که اطلاعرسانی تا زمانی که جامع و فراگیر نشود نمیتواند مثمر ثمر باشد.
وی در مورد انگ بودن ایدز در جامعه میگوید: متأسفانه در خیلی از کشورهای دنیا ایدز انگ است و انگ چون به باور عمومی جامعه برمیگردد به راحتی از بین نمیرود. ما باید این مسأله را در جامعه جا بیندازیم که مبتلایان به آچ آی وی زمانی که مبتلا شدهاند اطلاع و آگاهی کافی از راههای پیشگیری این بیماری نداشتهاند در نتیجه مجرم نیستند و باید کاری کرد دیگران به این بیماری مبتلا نشوند بخصوص در مورد انتقال از همسر که بعضاً خیلی از افراد مبتلا ممکن است نقشی در ابتلا نداشته باشند. واقعیت این است که این افراد بیمار هستند و باید از حقوق درمانی همانند دیگر افراد جامعه برخوردار شوند باید با انگ و تبعیض در مورد این بیماری مبارزه کنیم زیرا بزرگترین مانع برای مهار این اپیدمی انگ است.
در کنترل ایدز موفق نبودهایم
دکتر مینو محرز، رئیس مرکز تحقیقات ایدز بیمارستان امام خمینی میگوید: متأسفانه ما نتوانستیم شیوع بیماری ایدز را در کشور کنترل کنیم بهطوری که تعداد مبتلایان روبه افزایش است و آمارهای وزارت بهداشت تنها یک چهارم مبتلایان را شامل میشود. تخمینزده میشود در خوشبینانهترین حالت، بیش از 90 هزار بیمار مبتلا به ایدز در کشور وجود داشته باشد که بیشتر مبتلایان در گروه سنی35-20 سال قرار دارند و بیشتر کسانی هستند که از طریق جنسی مبتلا شدهاند.
وی با اشاره به این مطلب که ایدز بیماری بهداشتی نیست که تنها وزارت بهداشت متولی آن باشد میافزاید: ایدز یک بیماری اجتماعی است و همه ارگانها و دستگاهها باید برای پیشگیری از آن تلاش کنند. وزارت بهداشت راهکارهایش را با کمک کارشناسان طبق استراتژیهای سازمان جهانی بهداشت در کمیتههای مختلف انجام داده ولی باید بپذیریم وزارت بهداشت به تنهایی نمیتواند کاری از پیش ببرد چون اولاً بودجه لازم برای پیشبرد برنامههایش را ندارد و دوم اینکه بقیه ارگانها همکاری لازم را ندارند به عنوان مثال معاونت بهداشتی سازمان زندانها، دیدگاه مثبتی نسبت به برنامههای کاهش آسیب داشته و عملکردش خوب بوده، اما اجرای این برنامه به دلیل کمبود بودجه و جمعیت زیاد زندانیان و کمبود فضای فیزیکی کمرنگ شده است. علاوه بر این آموزش و پرورش نیز همکاری لازم را نداشته است.
این استاد بیماریهای عفونی با بیان این مطلب که کشورهایی که توانستند اپیدمی ایدز را کنترل کنند از طریق آموزش و آگاهی مستمر با کمک صدا وسیما و سایر رسانههای جمعی موفق به این کار شدهاند میگوید: موج جدید بیماری ایدز در بین معتادان است و این نگرانکننده است زیرا معتادان را در اردوگاهها و زندانهای دستهجمعی، نگهداری میکنند که ممکن است دوباره طغیانی از بیماری در آنها به وجود بیاید و آنان هم از طریق روابط جنسی بیماری را به جامعه بیاورند و افراد زیادی را مبتلا کنند بنابراین باید برنامه کاهش آسیب را با جدیت تمام دنبال کنیم تا دوباره موج جدیدی ایجاد نشود. آیا خواهیم توانست مانع بازگشت موج دوم ایدز به کشور شویم؟ این چیزی است که به اطلاعرسانی رسانهها و آموزش شهروندان بستگی دارد.
نظر شما