سلامت نیوز : آلودگی هوا در تهران و دیگر شهرهای بزرگ کشور باعث ایجاد خسارت‌های جانی شده است. براساس آنچه به صورت رسمی منتشر می‌شود سالانه هزاران نفر جان خود را بر اثر آلودگی هوا از دست می‌دهند. در چنین شرایطی این پرسش مطرح می‌شود که آیا سازوکاری وجود دارد که کسانی که ادعا می‌کنند نزدیکانشان بر اثر آلودگی هوا جان باخته‌اند یا آنها که سلامتی‌شان را از دست می‌دهند شکایت و از این طریق حقوق خود را پیگیری کنند؟

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان ؛ وقتی اتفاقی می‌افتد و برای مثال یک نفر در نزاعی جان خود را از دست می‌دهد، خانواده مقتول می‌توانند به دادگاه شکایت کنند یا قاتل را به قصاص برسانند یا غرامت بگیرند. حالا در آلودگی هوا ماجرا به چه ترتیب است؟ اگر بخواهیم بحث حقوقی در این زمینه انجام دهیم باید عنوان کنیم که مقوله هوای سالم و به طور کلی محیط‌زیست مناسب جزو حقوق عمومی است. به برخی از مهم‌ترین حقوق عمومی در قانون اساسی و به‌ویژه در اصل سوم آن اشاره شده است. این اصل برخی وظایف را بر دوش دولت می‌گذارد. در این شکی نیست که آلودگی هوا آثار زیان بار زیادی دارد اما، این پرسش را می‌توان باز مطرح کرد که هوا چرا آلوده شده است؟

آلودگی هوا در شهری مانند تهران همانطور که به دلیل وجود صنایع آلاینده است ناشی از خودرو آلاینده و غیراستاندارد نیز هست. 33 درصد صنایع کشور در تهران متمرکز است. مسئولیت چنین تمرکزی برعهده دولت است. از طرف دیگر، ما شاهد هستیم خودرو‌هایی در کشور تولید می‌شوند که استاندارد‌های لازم را ندارند. در نظر بگیرید خودرو پراید علاوه بر اینکه ایمنی لازم را ندارد و سالانه هزاران شهروند ایرانی را به کام مرگ می‌کشاند، آلاینده نیز هست. از طرف دیگر، به جای بنزین استاندارد بنزینی توزیع شده است که غیراستاندارد و آلاینده است. وقتی ما شاهد هستیم شهرهای شمالی کشور که به طراوت و خوش‌آب‌و هوایی معروف بوده‌اند، آلوده شده‌اند معلوم است که بنزین مورد استفاده آلاینده است.

از طرف دیگر، ما شاهد این هستیم که جنگل‌های کشور یا مراتع و فضاهای سبز تخریب می‌شوند. مسئول این اقدامات مخرب و دیگر مسائلی که به آلودگی هوا دامن می‌زنند، دولت باز هم به معنای کلیه نهاد‌های اجرایی و زیر مجموعه‌های قوای سه‌گانه، است. حال می‌شود باز این سوال را مطرح کرد که آیا شهروندان می‌توانند از این نها‌دها شکایت کنند؟ براساس قانون هر شهروند چنین حقی دارد. یعنی فرد می‌تواند از شهرداری شکایت کند یا مثلا دادخواستی تنظیم کرده و وزارت صنعت را به دلیل تولید خودرو‌های آلاینده مورد بازخواست قرار دهد اما، در سطح دیگر این وظیفه دادستان عمومی کل کشور است که به ماجرا ورود و آن را پیگیری کند. ما وقتی از حقوق عمومی حرف می‌زنیم، دادستان عمومی باید آن را پیگیری کند. به هر حال موضوع آلودگی هوا مساله‌ای است که این روز‌ها به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مردم تبدیل شده است.

همانند حق آموزش و پرورش رایگان، حق محیط زندگی سالم که زمینه پیشرفت را برای شهروندان به وجود می‌آورد و درقانون مورد تاکید قرار گرفته است. واقعیت این است که برخی مجوزها که مرجع صادرکننده آن نهاد‌های دولتی یا نهاد‌های زیرمجموعه دیگر قوا بوده‌اند، باعث شده است چنین مشکلی به وجود بیاید. منظور این نیست که سوءنیتی در کار بوده است اما، بعضا اعمال انجام شده کارشناسی نشده است و مراجع صادرکننده مجوز‌ها، اعم از ورود یک ماده آلاینده، ساخت یک خودروی غیراستاندارد، تغییر کاربری فضای سبز و... باید پاسخگوی عملکرد خود باشند.