سلامت نیوز : خشكی تالابها فقط به محیطزیست مناطق ضربه نزده است.با خشكی تالابها فقر،بیكاری،از بین رفتن اكوسیستم مناطق نیز بهدنبال آمده است.خشكی تالاب هامون،فقط حال محیطزیست سیستانوبلوچستان را بد نكرده است،بلكه همراه گرد و غبار و توفان شن با خود مریضی و فقر و بیكاری را به این استان آورده است.از 164 روستای این منطقه،32 روستای اطراف تالاب هامون بهطور كامل از سكنه خالی شده است و مردم از زابل و سیستان به سمت مشهد و شهرهای بزرگ در حال مهاجرت هستند،بهطوری كه شهرهای اطراف مرز بهطور كامل در حال خالی شدن از سكنه است و این یعنی بهوجود آمدن یك معضل بزرگ امنیتی كه عدم وجود افراد در مرزها موجب ورود بیگانگان از كشورهای دیگر به داخل ایران میشود.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه تهران امروز ؛ از سویی دیگر،یك فاجعه زیستمحیطی دیگر در راه است،كه اگر دوباره مسئولان رسیدگی نكنند؛سرنوشت دریاچه ارومیه،در انتظار بختگان هم مینشیند.گرچه این فاجعه اتفاق افتاده است و تالاب بختگان كه در مرزهای شرقی فارس سالهای سال باعث شده بود كه كویر از این منطقه وارد فارس نشود،اما با خشكی بختگان اكنون كارشناسان نشانههای ورود كویر را به استان فارس مشاهده كردهاند. تالاب بختگان به عنوان دومین دریاچه بزرگ كشور در مرزهای شرقی فارس همواره نقش سپر حفاظتی را برای محافظت در مقابل ورود كویر از منطقه كرمان بازی میكرد.این نقش برای مناطق شرقی فارس بسیار حائز اهمیت بود زیرا نه تنها از پیشروی كویر به استان جلوگیری میكرد بلكه با ایجاد آب و هوای مناسب شرایط را برای كشاورزی و باغداری نیز فراهم كرده بود.
اما از زمانی كه تالاب بختگان خشك شد در گام اول به مرور زمان،اقلیم منطقه به شرایط خشك تغییر كرد و در ادامه این روند اكنون كویر كه سالها پشت مرزهای شرقی فارس مانده بود اكنون به فارس وارد شده و كارشناسان نشانههای كویرزایی را در استان دیدهاند.اكنون در آستانه هفته تالابها هستیم.معاون محیط طبیعی سازمان محیطزیست با اعلام اینكه در حال حاضر حدود 40 تالاب از 85 تالاب كشور بین 20 تا 80 درصد خشك شدهاند،گفت: ایجاد سد سیوند در بالادست تالاب بختگان منجر به افزایش تولید برنج در این منطقه خشك و نیمهخشك شد و در نهایت خشكیدگی تالاب بختگان را بهدنبال داشت. به گزارش تهران امروز،دكتر احمدعلی كیخا در نشست خبری پیش از ظهر دوشنبه در سازمان محیطزیست كه به مناسبت هفته تالابها برگزار شده بود،با بیان این مطلب افزود: «تالابها و كشاورزی دو جزو رشد و توسعه كشور محسوب میشوند،اما متاسفانه همواره در كشور ما با عنوان دو رقیب سرسخت اقدام كردهاند و تاكنون هرگز نتیجه توسعه كشاورزی برای تالابها مثبت نبوده است.»
كشاورزی؛ یكی از علل خشكی تالابها
معاون محیط طبیعی سازمان محیطزیست با بیان اینكه امسال روز جهانی تالابها با عنوان تالابها و كشاورزی نامگذاری شده است،تصریح كرد: تالابها و كشاورزی دو جزو رشد و توسعه كشور محسوب میشوند، اما متاسفانه همواره در كشور ما با عنوان دو رقیب سرسخت اقدام كردهاند و تاكنون هرگز نتیجه توسعه كشاورزی برای تالابها مثبت نبوده است.كیخا یادآور شد:به عنوان مثال در پارك ملی دریاچه ارومیه آنچه كه بیشترین تاثیر را در نابودی این تالاب ارزشمند كشور داشته توسعه بیرویه كشاورزی بدون توجه بهحقآبه این تالاب بوده است. سطح زیركشت كشاورزی در حوزه این تالاب در گذشته برابر 158 هزار هكتار بوده اكنون به 450 هزار هكتار تا 700 هزار هكتار افزایش یافته است. یعنی در این حوزه در حال حاضر حداقل 350 هزار هكتار افزایش سطح كشت داشتهایم و چنانچه مجموع درآمد حاصل از بخش كشاورزی در كل این حوزه 650 میلیون دلار باشد در قیاس با قراردادن اكوسیستم ارزشمند دریاچه ارومیه در شرایط بحران این درآمد به هیچ عنوان صرفه ندارد.
به گفته وی، در حال حاضر بخش كشاورزی نه تنها چالش و بحران را در دریاچه ارومیه تحمل كرده است بلكه این بحرانها گریبان خود كشاورزان منطقه را از جهت بادهای نمكی و شور شدن آب چاههای كشاورزی گرفته است.وی افزود: در حوزه هامون و بختگان نیز توسعه بیرویه كشاورزی تاثیرات بسیار وسیعی در این تالابها داشته است به عنوان مثال ایجاد سد سیوند در بالادست تالاب بختگان منجر به افزایش تولید برنج در این منطقه خشك و نیمه خشك شد و در نهایت خشكیدگی تالاب بختگان را به ارمغان آورد.معاون محیط طبیعی سازمان محیطزیست با اشاره به اهمیت كشاورزی در تولید، درآمد، اشتغال و نیاز به تامین غذا از یكسو و رقابت آن با تالابها از سوی دیگر اظهار داشت: امسال در روز جهانی تالابها سازمان محیطزیست سعی میكند كشاورزی و تالابها را به عنوان شریك به جای رقبای ویرانكننده برای عموم مردم و مسئولان جا بیندازد تا بتوانیم هم احیای تالابها را و هم كشاورزی پایدار را در آینده توسعه دهیم.معاون محیطزیست طبیعی سازمان حفاظت از محیطزیست گفت: اگر میخواهیم مسئله دریاچه ارومیه حل شود باید نگاه را به این امر اصلاح كنیم و با ذینفعان در این خصوص رایزنی كنیم.
تمام سازمانها درباره تالابها تعامل كنند
«سازمان محیطزیست متولی حفاظت از محیطزیست است بنابراین احیای تالابها باید از دستگاههای ذیربط مطالبه شود و ما در جلساتی كه با وزارت نیرو داشتهایم باید تمام سدهای دریاچه اورمیه مورد ارزیابی قرار گیرد و اگر توجیهی در گذشته وجود داشت اكنون توجیه باید به شكل دیگری باشد چرا كه ممكن است توجیه گذشته اكنون كارساز نباشد. چرا كه در گذشته ارزیابی به صورت نقطهای بود ولی اكنون به این شكل نخواهد بود.»این گفتههای دكتر احمدعلی كیخاست.او درباره تعامل سازمانها در زمینه احیای تالابها میگوید: «با وزارت جهاد كشاورزی نیز تعاملی داشتهایم تا در حوزه ارومیه طرح پایلوت توسعه كشاورزی را اجرا كنیم و درخواست كردیم كه در بقیه روستاها نیز این پایلوت صورت گیرد؛ از نظر بنده اگر به جمعبندی برسیم كه سدی ساخته شده كه هزینه به جوامع وارد كرده و منفعتش كمتر از ضررش بوده باید تخریب شود و باید این كار صورت گیرد.كیخا درخصوص تالاب هامون نیز افزود: به قدر كافی به تالاب هامون توجه نكرده و این تالاب به اندازه كافی دیده نشده است كه امیدواریم در روز جهانی تالاب توجه ویژهای به تالابها شود كما اینكه گری لوئیس نیز مقالهای درخصوص دریاچه هامون ارائه خواهد كرد و باید بگویم استفاده از ظرفیت حقآبه تالاب هامون به خوبی صورت نگرفته است. به اعتقاد بنده تالابها همهاش هزینه نیست بلكه 4 تا 5 هزار اشتغال در تالاب پریشان وجود داشته كه اكنون نیست و همچنین 4 هزار پروانه شكار در تالاب هامون در گذشته وجود داشته كه اكنون با وجود وضعیت بحرانی تالاب هامون این امر به این شكل نیست؛مسئولان فكر نكنند كه جلوی آب را میگیرند و كشاورزی را توسعه میدهند باید بدانند كه اگر آب به تالاب نرسد منشا ریزگردها شده و اشتغال از بین میرود.
پانزده سال است كه در خشكسالی هستیم
چندی پیش سید باقر حسینی،نماینده زهك،زابل و هیرمند،درباره مهاجرت مردم سیستان گفته بود: «در حدود 15 سال است كه آب به این منطقه نمیآید.بهدلیل خشكسالی و هجوم ریزگردها و گرد وغبار افراد با سابقه مانند معلمان و كارمندان كه دراین منطقه حضور داشتند از اینجا رفتهاند و رغبتی برای ماندن وجود ندارد.به دلیل توفانهای شن،مردم این ناحیه به بیماریهای حاد ریوی دچار شدهاند.ما بارها در مورد خشكی تالاب هامون صحبت كردهایم و از رئیسجمهور میخواهیم مردم سیستان را دریابد،همچنین از نمایندگان مجلس میخواهم كه به داد مردم سیستان برسند.عضو كمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: بیكاری، فقر، توفانهای سهمگین شن و ماسه و بیماریهای ریوی ناشی از آن، امان مردم را بریده و این منطقه در حال خالی شدن از سكنه است.»او تاكید كرد: «پیش از رای اعتماد به وزرا در مجلس با ظریف وزیر امور خارجه،چیت چیان وزیر نیرو و خود آقای روحانی در مورد حقآبه ایران از رودخانه هیرمند در افغانستان صحبت كردیم تا در قالب معاهدات و روابط خارجی بتوانند این كشور را راضی كنند تا سهم ایران را به موقع پرداخت كند.»
توفان شن، همراه همیشگی سیستانی ها
بر اثر خشكی تالاب هامون بارها در سیستان توفان شن آمده است.چندی پیش بود كه توفان شن، خاك بر فرق و خانههای مردم سیستان نشاند. توفان شن به جان 100 روستا در سیستان حمله كرده بود و زندگی روزمره مردم را مختل ساخته.این در حالی است كه دولت كارگروهی برای نجات جان دریاچه ارومیه تشكیل داده است.اما جان هامون با آب شیرین كه تامین كننده زندگی كشاورزی و روستایی مردم سیستان است،بیاهمیت مانده است.اهالی سیستانوبلوچستان این روزها در كنار غذایشان شن میخورند و گرد و غبار را نفس میكشند. وزش باد شدید و توفان شن برای دومین بار متوالی طی ماه گذشته ادارات زهك و هیرمند را به تعطیلی كشانده بود و موجب مدفون شدن تعداد بیش از 100 روستا و روانه ساختن صدها نفر به مراكز بهداشتی و درمانی شد.سالها است كه توفان شن به دلیل خشك شدن دریاچه هامون و تبدیل بادهای 120 روزه به بادهای 180 روزه نفس مردم را گرفته است و روزگار آنها را تیره و تار كرده است.علی ارواحی كارشناس تالاب،چندی پیش گفته بود: «بعد از خشك شدن تالاب هامون،با پدیده گرد و غبار و ریزگردها روبه رو هستیم.مشكلی كه به اكوسیستم منطقه و زندگی انسانی آسیبهای جدی وارد آورده است.» این حكایت غم انگیز تالابهاست كه رو به خشكی رفتهاند.بهدلیل بههم ریختن اكوسیستم منطقه و بهدلیل خشك شدن تالابها مرزها از سكنه خالی شده است،پرندگان دیگر به كنار تالابها كوچ نمیكنند و بسیاری از گونههای نادر گیاهی از میان رفته است. باید به انتظار نشست و دید برای خشكی تالابها چه تمهیداتی اندیشیده شده است تا دیگر تالابی نمیرد، از بس كه جان ندارد.
نظر شما