سلامت نیوز: افرادی بیشتر در معرض ابتلا به زخم بستر قرارد ارند که مدت زمان طولای را در رختخواب ، صندلی یا صندلی چرخدار می مانند.

زخم بستر به آسیب وارد شده به قسمتی از پوست و بافت گفته می شود که معمولا در اثر نشستن یا خوابیدن طولانی مدت در یک وضعیت ثابت ایجاد می شود. زمانی که شخصی وضعیت خود را تغییر ندهد ، فشار بیشتری بر قسمت های خاصی از بدن که استخوان مستقیما در زیر پوست قرار دارد و در تماس بیشتری با سطح می باشد. وارد می شود، این زخم ها ممکن است از ساییدگی در صندلی یا بستر ، و یا کشیدگی ملحفه نیز ایجاد شوند.

 

چه کسانی بیشتر به زخم بستر دچار می شوند؟

افرادی بیشتر در معرض ابتلا به زخم بستر قرارد ارند که مدت زمان طولای را در رختخواب ، صندلی یا صندلی چرخدار می مانند. سایر افرادی که درمعرض خطر قراردارند عبارت از کسانی که بدون کمک دیگران قادر به حرکت و تغییر وضعیت بدنشان نیستند از جمله:

·        افرادی مبتلا به فلج اندام ها ، کسانی که در حال کما به سرم برند ، یا دچار شکستگی شدید ران شده اند.

·        افرادی که در کنترل  روده و یا عملکرد مثانه مشکل دارند.

·        کسانی که رژیم غذایی متعادلی ندارند.

·        افرادی که به واسطه مصرف داروهای خاص مثل روان گردن ها یا مواد مخدر یا بیهوشی ، هوشیاری ذهنی کمتری دارند.

·        کسانی که بطور کلی وضعیت سلامت شان مناسب نیست.

محل ایجاد زخم

زخم بستر اغلب در بخش های استخوانی بدن انجام می شود زیرا در این قسمت ها فشار بیشتری بر پوست وارد می شود و چربی کمتری برای محافظت از این ناحیه وجود دارد . فرد و مراقبین او باید به هنگام بررسی پوست از نظر نشانه های زخم بستر توجه بیشتری به این قسمت ها داشته باشند.

 
پیشگیری :

در پاسخ به این سوال که آیا زخم بستر قابل پیشگیری است باید گفت بله به کمک برخی اقدامات این امکان وجود دارد:

1- تمیز نگه داشتن پوست:

با یک تمیز کننده نرم و بدون اسانس مثل صابون ها و شامپوی بچه پوست ر ا تمیز کنید. سپس پوست را با حرکت آهسته خشک کنید ( نه با کشیدن ) . پیش از اقدام تمیز کردن پوست محل زخم، و هرگونه تماس با آن ، شخصی که این کار را انجام می دهد باید دست خود را خوب شستشو دهد.

2-    جلوگیری از خشک شدن پوست :

بلافاصله پس از حمام یا پس از شستشو ، از یک کرم مرطوب کننده مناسب استفاده کنید.

3- جلوگیری از مرطوب شدن زیاد پوست :

زمانی که پوست خیلی مرطوب شود این حالت معمولا ماسراسیون یا لیچ افتادگی نام دارد احتمال آسیب پذیری آن بیشتر است . پوست ممکن است به علت تماس مستقیم با عرق ، ادارار، مدفوع یا ترشحات زخم خیلی مرطوب شود.

هرچه زودتر پوست تمیز شود ، بااستفاده از کرم ضد رطوبت، مایعات بدن محافظت شود و پدهای (بالشتک های زخم بندی ) جاذب با سطحی که سریعا خشک کننده است برای حفظ پوست از رطوبت بکار رود. درصورت ایجاد زخم بستر، باید از وخیم تر شدن آن جلوگیری کرد . درمان زخم بستر شامل کاهش فشاری است که موجب ایجاد زخم شده و پانسمان مناسب زخم می باشد . امروزه می توان با مراجعه به مراکز تخصصی زخم و استفاده از پانسمان های نوین توسط افراد متخصص باعث بهبودی سریع تر زخم ها شد. بهبود رژیم غذایی و رعایت سایر نکات نیز الزامی است .

مصرف غذاهای سالم

تغذیه مناسب برای بهبودی ضرورت دارد. رژیم غذایی نامناسب منجر به تاخیر روند بهبود، افزایش مدت زمان ماندن در بستر ، بمیارستان یا افزایش احتمال عفونت می شود. در زمان وجود زخم ، بدن نیاز به کالری بیشتری برای کمک به درمان دارد. خوردن غذاهای پرکالری و پروتئین مانند پنیر ، بادام زمینی ، مرغ، گوشت ، ماهی مفید است. استفاده از میوه و آب میوه های تازه که حاوی ویتامین C هستند مانند پرتقال و مرکبات حایز اهمیت است . علاوه بر یک رژیم غذایی متعادل ، ممکن است بدن فرد به مکمل های ویتامینی ، املاح معدنی یا دیگر مکمل های غذایی نیاز داشته باشد که با تجویز پزشک استفاده شده و باعث کمک به بهبود رخم می شود. باید توجه داشت که رژیم غذایی بیمار حتما با مشورت پزشک یا متخصص تغذیه  تنظیم گردد.

 
نکاتی برای قرارگرفتن و حرکت در بستر:

برای کسی که باید در بستر بماند توجه به برخی از نکات ضروری است :

·        وضعیت پوست را حداقل یکبار در روز باید بررسی کرد و به کوچکترین تغییر در رنگ یا وضعیت پوست باید توجه کرد.

·        هر 2 ساعت یکبار باید تغییر وضعیت داد . درصورت امکان بهتر است تغییر موقیعت وضع بدن هر یک ساعت یکبار  انجام گردد.

·        به هنگم قرارگرفتن به پهلو ، باید از خوابیدن مستقیم روی برجستگی استخوان ران پرهیز کرد.و ضعیت دراز کشیدن با زاویه 30 درجه بهترین موقعیت را ایجاد می کند . به این منظور در صورت اجازه پزشک ، به وسیله بالش بدن بیمار را بالا بیاورند طوری که سنگینی بدن روی قسمت گوشتی ران به جای سطح استخوانی آن بیفتد.

·        برای جلوگیری از سرخوردن به طرف داخل بستر تا آنجا که ممکن است باید قسمت سر بستر را مدت کمتری بالا نگه داشت . (بیش از 30 درجه از سطح افق نباشد ) سر بستر را می توان در زمان صرف غذا بالا آورد تا از احتمال پریدن غذا در گلو جلوگیری شود . این وضعیت را پس از 1 ساعت از غذا خوردن به حالت افقی یا نیمه خوابیده برگردانید.

زمانی که فرد به پشت خوابیده است با استفاده از یک بالشتک نرم که زیر پا درقسمت وسط ساق تا قوزک قرارد می گیرد؛  باید پاشنه پا را بالاتر از سطح بستر نگه داشت.بالشتک یا بالش نباید مستقیما و یا فقط زیر زانو قرارداده شوند زیرا این حالت باعث می شود جریان خون به قست های انتهایی پا کاهش یابد. باید از بالش یا بالشک های نرم کوچکی استفاده کرد که از تماس زانو، قوزک ها با عضو مقابل جلوگیری کرد.

حتی الامکان باید از پارچه های ضد چروک استفاده کرد. اگر ملحفه بستر کثیف شده ، لازم است هرچه زودتر تعویض شود.

منبع: فصلنامه سلامت و توسعه