به گزارش سلامت نیوز به نقل از کلولندکلینیک، ید رادیواکتیو (RAI) درمان پرکاری تیروئید و انواع خاصی از سرطان تیروئید است. اصطلاح "رادیواکتیو" ممکن است ترسناک به نظر برسد، اما این یک درمان ایمن، به طور کلی قابل تحمل و قابل اعتماد است که سلول های تیروئید را هدف قرار می دهد، بنابراین قرار گرفتن در معرض کمی با بقیه سلول های بدن شما وجود دارد.

بعد از درمان با ید رادیواکتیو چه باید کرد؟

درمان با ید رادیواکتیو به این معنی است که چند روز بعد رادیواکتیو خواهید بود. زمانی که سطح تشعشع در بدن شما در حد ایمن باشد، می توانید از بیمارستان به خانه برگردید. از آنجایی که شما هنوز مقداری رادیواکتیویته در بدن خود دارید، ممکن است هنوز هم مجبور باشید هنگام رفتن به خانه اقدامات احتیاطی را انجام دهید. تیم مراقبت های بهداشتی شما همه چیز را برای شما توضیح خواهد داد.

• مایعات زیاد بنوشید.
• ادرار شما رادیواکتیوی خواهد بود، بنابراین تا می توانید ادرار کنید تا مثانه خود را خالی کنید.
• حرکات روده شما (یددرمانی-رعایت-کنید">مدفوع) نیز رادیواکتیو خواهد بود. پس بهتر است قبل از انجام آن دفع داشته باشید
• برخی از افراد پس از درمان دچار خشکی دهان می شوند.
• در صورت داشتن هر گونه مشکلی مانند حالت تهوع یا درد معده با پرستار خود تماس بگیرید.

درمان با ید رادیواکتیو (RAI) چیست؟

ید رادیواکتیو (RAI) می تواند برای درمان پرکاری تیروئید و انواع خاصی از سرطان تیروئید استفاده شود. اصطلاح "رادیواکتیو" ممکن است ترسناک به نظر برسد، اما این یک درمان ایمن، به طور کلی قابل تحمل و قابل اعتماد است که سلول های تیروئید را هدف قرار می دهد، بنابراین قرار گرفتن در معرض کمی با بقیه سلول های بدن شما وجود دارد.

بیشتر بدانید: ۳۰ درصد سرطان‌ها در بزرگسالان قابل پیشگیری اند

چگونه ید رادیواکتیو، پرکاری تیروئید را درمان می کند؟

تیروئید شما، غده ای پروانه ای شکل که در قسمت جلویی پایین گردن شما قرار دارد، هورمون هایی تولید می کند که متابولیسم بدن و سایر عملکردها را تنظیم می کند. پرکاری تیروئید فرآیندهای بدن را تسریع می کند که باعث عصبی شدن و اضطراب، ضربان قلب سریع، قاعدگی کم، مشکلات خواب، لرزش دست و سایر مشکلات می شود.

غده تیروئید برای ساخت این هورمون ها به ید نیاز دارد. تیروئید کارآمدترین اندام در تمرکز ید است. RAI پرکاری تیروئید را با آسیب رساندن یا از بین بردن سلول های تیروئید از طریق تشعشع درمان می کند.

RAI به شکل کپسول خوراکی مصرف می شود. شما نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارید، مگر اینکه دوز بسیار بالا باشد، که به ندرت مورد نیاز است. پس از مصرف قرص از شما خواسته می شود که مقدار زیادی آب بنوشید تا ید رادیواکتیو باقی مانده از سیستم شما خارج شود.

بیشتر بیماران قبل از رفع پرکاری تیروئید فقط به یک دوز نیاز دارند که ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد. اگر علائم شما پس از شش ماه همچنان وجود دارد، ممکن است مجبور شوید دوز دوم را دریافت کنید.

چگونه ید رادیواکتیو سرطان تیروئید را درمان می کند؟

شایع ترین انواع سرطان تیروئید (پاپیلاری و فولیکولی) معمولاً با دوزهای زیاد ید رادیواکتیو قابل درمان هستند. (دوزهای RAI بسیار بیشتر از درمان پرکاری تیروئید است.) درمان معمولاً پس از برداشتن غده تیروئید برای از بین بردن بافت باقیمانده تیروئید انجام می شود.

دوز «ردیاب» ید رادیواکتیو همچنین می‌تواند برای ردیابی بافت باقی‌مانده تیروئید و یا سرطانی که ممکن است به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته باشد، استفاده شود. این آزمایش‌ها نشان می‌دهند که آیا ید در نواحی حاوی سرطان تیروئید متمرکز می‌شود و آیا مقادیر زیادی RAI برای از بین بردن ایمپلنت‌های تومور مورد نیاز است یا خیر.

عوارض جانبی ید رادیواکتیو چیست؟

کم کاری تیروئید دائمی یک عارضه جانبی مورد انتظار درمان RAI برای پرکاری تیروئید است. خوشبختانه درمان کم کاری تیروئید بسیار راحت تر از پرکاری تیروئید با استفاده از درمان جایگزینی هورمون است. این یک درمان مادام العمر است که ایمن، قابل اعتماد و ارزان است.

عوارض جانبی موقت RAI ممکن است شامل موارد زیر باشد

• حساسیت و تورم گردن
• حالت تهوع
• غدد بزاقی متورم
• از دست دادن چشایی یا تغییر چشایی
• خشکی دهان، تولید ناکافی بزاق
• خشکی چشم
• اشک بیش از حد از چشم

در درمان با ید رادیواکتیو چه اقدامات احتیاطی باید انجام شود؟

• زنان باردار یا شیرده نباید درمان RAI را دریافت کنند. بارداری باید حداقل 6 تا 12 ماه پس از درمان RAI برای سرطان تیروئید به تعویق بیفتد.
• شیردهی باید حداقل شش هفته قبل از RAI قطع شود و نباید از سر گرفته شود.
• از تماس فیزیکی طولانی مدت و نزدیک با دیگران به خصوص کودکان و زنان باردار خودداری کنید.
• در چند روز اول حداقل 6 فوت از دیگران فاصله بگیرید. از مکان های عمومی دوری کنید.
• به تنهایی در یک تخت جداگانه بخوابید (حداقل 6 فوت دورتر از بزرگسال دیگر).
• ظروف آشپزخانه و آشپزی، رختخواب، حوله و وسایل شخصی را با دیگران به اشتراک نگذارید.
• ظرفشویی و شستن وسایلی که استفاده می کنید را جداگانه انجام دهید.
• دست های خود را مرتب بشویید و روزانه دوش بگیرید.

داروی تیروئید پس از درمان با ید رادیواکتیو

به گزارش سلامت نیوز به نقل از کنسر ریسرچ، ممکن است برای آماده شدن برای درمان، مصرف قرص های هورمون تیروئید خود را متوقف کرده باشید. پرستار شما به شما خواهد گفت که چه زمانی باید دوباره آنها را شروع کنید. معمولاً این 2 تا 3 روز پس از درمان است.

برای جایگزینی هورمون هایی که غده تیروئید به طور معمول تولید می کند، باید قرص تیروکسین مصرف کنید. پزشکان شما می خواهند هورمون های تیروئید شما را در سطح کمی بالاتر از حد معمولی نگه دارند. این کار برای جلوگیری از تولید هورمون دیگری به نام هورمون محرک تیروئید (TSH) در بدن است. TSH می تواند به رشد برخی از انواع سلول های سرطانی تیروئید کمک کند.

پزشکان دوز صحیح را برای شما و زمان شروع مصرف آن را تعیین خواهند کرد.

اقدامات احتیاطی ایمنی در برابر تشعشعات

چند روز پس از درمان با ید رادیواکتیو باید اقدامات احتیاطی را رعایت کنید. این برای محافظت از دیگران در برابر تشعشعات است.

توصیه های مربوط به اقدامات احتیاطی برای افراد مختلف و برای بیمارستان های مختلف متفاوت است. با پزشک یا پرستار متخصص خود صحبت کنید. آنها توضیح خواهند داد که چه مدت باید خود را محدود کنید.

حفظ فاصله و پرهیز از تماس نزدیک با افراد

از مکان های شلوغ دوری کنید و از وسایل نقلیه عمومی استفاده نکنید. اگر با افراد دیگر زندگی یا کار می کنید، باید از آنها فاصله بگیرید. از ایستادن یا نشستن نزدیک آنها خودداری کنید. این مانع از دریافت تشعشعات آنها از شما می شود.

پزشک به شما خواهد گفت که برای چند هفته تماس نزدیک و طولانی با دیگران نداشته باشید. این شامل نوزادان، کودکان خردسال، حیوانات خانگی و زنان باردار می شود. از در آغوش گرفتن و بوسیدن دیگران خودداری کنید.

تخت مشترک نداشتن

اگر معمولاً یک تخت مشترک دارید، ممکن است لازم باشد در یک تخت جداگانه بخوابید. بررسی کنید که آیا این برای شما صدق می کند یا خیر و بپرسید که چه مدت باید طول بکشد.

اجتناب از برقراری رابطه جنسی

ممکن است لازم باشد برای مدتی از رابطه جنسی خودداری کنید یا از کاندوم استفاده کنید. بررسی کنید که آیا این برای شما صدق می کند یا خیر و بپرسید که چه مدت باید طول بکشد.

همچنین توصیه می شود که:

• زنان حداقل به مدت 6 ماه از روش های پیشگیری قابل اعتماد استفاده می کنند
• مردان حداقل به مدت 4 ماه از روش های پیشگیری قابل اعتماد استفاده می کنند

این به این دلیل است که تخمک ها و اسپرم های تولید شده پس از درمان ممکن است در اثر تابش آسیب ببینند. تحقیقات نشان می دهد که اگر برای مدت زمان توصیه شده منتظر بمانید، خطر افزایش ناهنجاری در بارداری یا فرزندان آینده را ندارید.

رعایت بهداشت خوب

مقدار کمی از اشعه همچنان در عرق، ادرار و بزاق شما خواهد بود. برای چند هفته باید از حوله خود استفاده کنید و کارد و چنگال و بشقاب خود را تا زمان شستن از دیگران دور نگه دارید. دو بار شستشوی توالت را ادامه دهید و پس از استفاده از توالت دست های خود را کاملا بشویید.

مسافرت بعد از درمان با ید رادیواکتیو

درمان اخیر با ید رادیواکتیو ممکن است آلارم تشعشعات را در فرودگاه ها ایجاد کند. اگر قصد سفر به خارج از کشور را دارید با پزشک خود صحبت کنید. شما می توانید گواهی از بیمارستان یا نامه ای از پزشک خود داشته باشید که در مورد درمان شما توضیح دهد.

عوارض جانبی کوتاه مدت احتمالی

عوارض جانبی درمان با ید رادیواکتیو بسته به سن شما، داشتن سایر شرایط پزشکی و دوز ید رادیواکتیو که دارید متفاوت است. برخی از افراد ممکن است یک یا چند مورد از عوارض جانبی کوتاه مدت زیر را داشته باشند:

التهاب غدد بزاقی

غدد بزاقی شما ممکن است پس از درمان ملتهب شوند. این می تواند علائمی مانند تورم و درد ایجاد کند. برای کمک به التهاب می توانید از مسکن استفاده کنید. جویدن آدامس یا مکیدن آب نبات سفت ممکن است به مشکلات غدد بزاقی کمک کند.

خشکی دهان

ممکن است بزاق کمتری تولید کنید و احساس کنید دهانتان خشک شده است. این معمولا با گذشت زمان بهتر می شود، اما در برخی افراد ممکن است دائمی باشد.

برای کاهش خطر ابتلا به این عارضه جانبی، می تواند به نوشیدن مایعات فراوان در طول بستری در بیمارستان کمک کند. برخی از پزشکان توصیه می کنند که برای حفظ عملکرد غدد بزاقی، آدامس بجوید یا شیرینی بمکید. اگر دهان خشکی دارید، می توانید از بزاق مصنوعی استفاده کنید تا ببینید آیا این کمک می کند یا خیر. پزشک یا پرستار شما می تواند این را به شما توصیه کند.

خشکی چشم

درمان با ید رادیواکتیو همچنین تشکیل اشک را در برخی افراد کاهش می دهد که منجر به خشکی چشم می شود. اگر از لنزهای تماسی استفاده می کنید، از پزشک خود بپرسید که چه مدت باید آنها را دور نگه دارید.

تغییرات در بوی بدن

ممکن است تغییرات کوتاه مدتی در بوی بدن خود داشته باشید. این ممکن است تا زمانی که به خانه نرسیده اید شروع نشود. معمولا در عرض 4 تا 8 هفته بهتر می شود. می تواند به نوشیدن مایعات فراوان پس از درمان کمک کند.

گردن متورم یا حساس و احساس برافروختگی

برخی از افراد ممکن است تا چند روز پس از درمان احساس سفتی یا تورم در گردن خود داشته باشند. در صورتی که در هنگام درمان با ید رادیواکتیو، هنوز قسمت بزرگی از غده تیروئید خود را داشته باشید، این امر شایع تر است. برخی افراد نیز احساس سرخ شدن می کنند. به ندرت، افراد می توانند درد در گردن خود احساس کنند.

در صورت بروز هر یک از این علائم به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید. آنها می توانند به شما پول بدهند داروی مسکن یا دارویی برای کاهش التهاب، که می تواند کمک کند.

حالت تهوع

ممکن است در چند روز اول پس از درمان احساس تهوع کنید. پزشک یا پرستار شما می تواند برای کمک به شما داروی ضد تهوع بدهد.

توصیه های یک متخصص پزشکی هسته‌ای درباره درمان با ید رادیواکتیو

یک متخصص پزشکی هسته‌ای با اشاره به اینکه ید رادیواکتیو برای منهدم کردن و از بین بردن سلول‌های سرطانی تیروییدی تجویز می‌شود، گفت: افرادی که ید رادیو اکتیو دریافت کرده‌اند باید به مدت دو هفته نکات بهداشتی را رعایت کنند.

دکتر سعید زنگنه در گفت وگو با ایسنا، با بیان اینکه ید رادیواکتیو برای منهدم کردن و از بین بردن سلول‌های سرطانی تیروییدی به کار می‌رود، گفت: این نوع درمان برای بیماران با سنین بالا و در سنی که بیمار تمایلی به بچه دار شدن ندارد تجویز می‌شود. افراد بعد از دریافت رادیواکتیو تا مدت دو هفته پس از ترخیص در فاصله یک تا دو متری از اطرفیان خود دور باشند و از روبوسی کردن با افراد و در آغوش کشیدن کودکان و نزدیک شدن به زنان باردار خودداری کنند. این افراد باید ظرف غذای خود را از بقیه جدا کرده و به مقدار زیادی مایعات مصرف کرده و روزانه استحمام کنند.

زنگنه همچنین با بیان این مطلب که این افراد پس از اجابت مزاج، برای پاک شدن آلودگی‌های هسته‌ای حتما از سیفون استفاده کنند، تاکید کرد: پس از پایان دو هفته از زمان ترخیص، بدن این افراد عاری از مواد رادیو اکتیو است و می‌توانند به زندگی عادی خود ادامه دهند.

وی با تاکید بر اینکه زنان جوانی که ید رادیو اکتیو دریافت کرده‌اند بیش از سایرین در معرض خطر نازایی قرار دارند، اظهار کرد: این افراد اگر به مقدار کم ید رادیو اکتیو دریافت کرده‌اند، باید شش ماه پس از درمان از بارداری خودداری کنند و زنانی که ید رادیواکتیو به میزان زیاد و برای چندین نوبت دریافت کرده‌اند توصیه می شود که از بارداری صرف نظر کنند.

افزایش خطر ابتلا به سرطان خون، معده و غدد بزاقی

به گزارش سلامت نیوز به نقل از کنسر افرادی که تحت درمان با RAI قرار گرفته اند ممکن است در آینده خطر ابتلا به سرطان خون، سرطان معده و سرطان غدد بزاقی را افزایش دهند. پزشکان در مورد اینکه دقیقا چقدر این خطر افزایش می یابد اختلاف نظر دارند، اما اکثر بزرگترین مطالعات نشان داده اند که این یک عارضه بسیار نادر است.

اگر در مورد خطرات و مزایای احتمالی درمان خود سؤالی دارید با تیم مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید.