سلامت نیوز : مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت به انتقادهای رئیس انجمن پاتولوژی درباره مدیریت آزمایشگاه‌ها و تدوین آیین نامه اجرایی آن و نیز ایجاد نیازهای القایی غیر ضرور برای مردم پاسخ داد.

سعید مهدوی در گفت‌وگو با فارس در مورد مسائل مطرح شده در نشست خبری انجمن آسیب‌شناسی و مواردی که متوجه آزمایشگاه مرجع سلامت شده است اظهار داشت: بیان این عبارت که سیستم سلامت در یک فاجعه قرار گرفته است بسیار کلی است و تا جایی که به آزمایشگاه‌های پزشکی و خدمات آنها مربوط می‌شود به مصداق و شاخص احتیاج دارد.

مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت گفت: ما در حوزه بهداشت شاخص‌هایی داریم مثلاً مرگ مادر باردار، مرگ نوزاد و ... یا در حوزه درمان شاخص‌هایی چون تعداد تخت به جمعیت را داریم؛ پس باید مشخص شود که بر اساس کدام شاخص نظام سلامت این گونه سنجیده شده است و رئیس انجمن آسیب شناسی به این نتیجه رسیده‌ است که نظام سلامت در یک فاجعه قرار دارد.

صدور مجوز ورود کیت‌ وظیفه آزمایشگاه مرجع سلامت است

مهدوی افزود: تعیین مجوز قانونی برای ورود کیت‌ به کشور، طبق قانون به وزارت بهداشت و طبق آیین‌نامه وزارت بهداشت به آزمایشگاه مرجع سلامت سپرده شده است و تعیین  اعتبار روش تشخیصی نیز طبق آیین‌نامه تأسیس و بهره برداری آزمایشگاه پزشکی با مسئول فنی هر آزمایشگاه است؛ ولی گفته شده است که این موضوع به یک انجمن خاص مربوط می‌شود که از اساس فاقد صحت است.

مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت ادامه داد: این مسئله که به صراحت عنوان می‌شود که مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت مجوز ورود کیت‌ها را به کشور می‌دهد صحیح نیست چرا که مدیر کل حداکثر  یک عضو از کمیته ثبت است و خود من در این چند سال شاید فقط در دو جلسه شرکت کرده باشم و راهکار پیچیده‌ای برای این کار وجود دارد که در آیین‌نامه مشخص شده است.

وی افزود: متأسفانه نماینده انجمن آسیب شناسی در آن نشست خبری نشان داد نه تنها با اصول کارشناسی تصمیم گیری در مورد وسایل و فرآورده های تشخیصی آزمایشگاه پزشکی بیگانه است بلکه اطلاعی از فرآیندهای وزارت بهداشت برای این امر نیز ندارند؛ اگر ایشان به خودشان زحمت می‌دادند و از همکاران آسیب شناس خود در آزمایشگاه مرجع سلامت در مورد نحوه انجام این فرآیندها سوال می‌کردند منشاء انتشار اطلاعات غلط در سطح جامعه نمی‌شدند.

مهدوی به ادعای مطرح شده در مورد اینکه مراجع ذیصلاح علمی در مورد ورود کیت‌ها نظر نمی‌دهند اشاره کرد و گفت: واضح است که بیان کننده این موضوع اشرافی به این قضیه ندارد چرا که در حوزه تجهیزات پزشکی هم اینگونه باب نیست که برای وارد کردن وسایل و تجهیزات انحصاراً نظر فلان دانشگاه یا فلان انجمن را بسنجند و شرط  واردات قرار دهند؛ چرا که مراکز و کارشناسان خبره متعددی با درجات دانشگاهی و تخصص‌های متنوع در این زمینه فعالیت و با آزمایشگاه مرجع سلامت همکاری می‌کنند.

وی ادامه داد: تفکری که در آن پزشکان به آدم‌های بی‌اختیاری تشبیه می‌شوند که فقط گوش به حرف دیگران می‌کنند و نسخه آنها را پیاده می‌کنند حرف درستی نیست چرا که آنها متخصصانی هستند که عمر خود را بر روی تحقیق و تحصیل علم گذاشته‌اند و نباید موارد خاصی را که شاید خود ما دانش، اطلاع و درک درستی از آن نداریم به همگان تعمیم دهیم.

مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت تصریح کرد: مجوز ورود تمام کیت‌ها را کمیته ثبت اداره کیت و فرآورده‌ها صادر می‌کند که اتفاقاً روش علمی و سختگیرانه‌ای منطبق با استانداردهای جهانی در این حوزه است و الگوی سازمان جهانی بهداشت در ایران پیاده می‌شود.

مهدوی ادامه داد: آزمایشگاه مرجع سلامت در سال‌های اخیر برای مستقر کردن رویه ثبت محصولات بر مبنای کارشناسی فنی و ورود محصولات معتبر به بازار وسایل تشخیصی تلاش بسیار زیادی کرده است و مکرراً برنامه و فرآیندهای خود را نه تنها با انجمن‌های علوم آزمایشگاهی بلکه در کنگره ها و همایش‌های مختلف با اعضای جامعه آزمایشگاهی مطرح کرده و از نظرات آنها بهره برده است.

وی افزود: آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت بر اساس هیچ قانونی موظف نیست که برای واردات یک کیت یا فرآورده آزمایشگاهی نظر مجامع صنفی را بگیرد و خود اداره مدیریت فناوری آزمایشگاهی طبق آیین‌نامه نظارتی، مرجع تشخیص است و اساساً نه مدیرکل و نه هیچ مقام دیگری امکان صدور مجوزی را به تنهایی ندارد.

مهدوی در مورد ادعای مطرح شده در این نشست خبری که یکی از آزمایشگاه‌ها در تهران برای تجویز‌کنندگان روش‌های خود، سفر سیاحتی در نظر می‌گیرد گفت: طبق بند "ب" ماده 3 قانون تشکیل سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی (وظایف و اختیارات)، آن سازمان وظیفه رسیدگی به نحوه تبلیغات پزشکان را به عهده دارد و بهتر است اگر صداقتی در کار است مستندات لازم در اختیار آنها قرار گیرد تا بررسی و به وظیفه قانونی عمل شود.

مرجع رسمی تشخیص روش آزمایشگاهی، انجمن پاتولوژی نیست

مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت در مورد مرجع رسمی انتخاب روش تشخیص آزمایشگاهی گفت: همانطور که گفتم انتخاب روش انجام تست در اختیار مسئول فنی آزمایشگاه است ولی بر اساس استانداردهای ابلاغی، آزمایشگاه مرجع سلامت می تواند دستورالعمل‌ها و کارت‌‌فایل‌ها را در اختیار بگذارد که این کار را هم کرده است ولی منشاء این ادعای شگفت آور که انجمن آسیب‌شناسی مرجع رسمی در این زمینه است برای جامعه آزمایشگاهی تازگی دارد.

مهدوی ادامه داد: معلوم نیست چه کسی و چه زمانی به انجمن این نقش و اختیار را داده است؟ چرا که مرجعیت رسمی بار حقوقی دارد و نمی‌دانم یک انجمن صنفی به عنوان یک نهاد غیر دولتی چگونه مرجعیت رسمی در این مورد را دریافت کرده است؛ راستش را بخواهید تا جایی که ما اطلاع داریم این موضوع در هیچ کجای دنیا سابقه ندارد.

تقاضاهای القایی را چه کسی تشدید می‌کند؟

مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت به تقاضاهای القایی اشاره داشت و گفت: اینکه بدون بیان مصداق عنوان شود که آزمایشگاه مرجع سلامت این نیازها را تشدید می‌کند نادرست است چرا که باید مشخص شود کدام کار آزمایشگاه مرجع سلامت موجب می‌شود که تقاضاهای القایی ایجاد شود.

مهدوی افزود: به نظر ما نیاز القایی در سطح جامعه در حوزه ارائه بسیاری از خدمات سلامت از جمله خدمات آزمایشگاهی وجود دارد و باید با آن مقابله کرد اما راه علمی و منطقی آن در جامعه پزشکی اقداماتی نظیر تدوین راهنماهای بالینی، ارتقای آموزش، اطلاع رسانی و از این قبیل است.

وی ادامه داد: بعید است در جوامع توسعه یافته که طیف خدمات سلامت در آنها از کشور ما وسیع‌تر و متنوع‌تر است با اتهام زنی، کلی‌گویی، ایجاد ابهام و تخریب اعتماد بین پزشک و بیمار موفق به مدیریت یا کاهش آن شوند.

سیستم ارجاع جلوی قراردادهای غیرقانونی را گرفته است

مهدوی برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع و ایجاد شبکه ملی ارائه خدمات را یک قانون و برنامه ملی عنوان کرد و گفت: این سیستم اصلاً صنفی نیست و تلاش برای استقرار آن همچون سایر ادارات وزارت بهداشت وظیفه این اداره هم بوده است و با توجه به مستندات موجود و بخشنامه های ابلاغی شفاف سازی و تبیین روند ارجاع صورت گرفته است.

مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت تصریح کرد: مطابق ضوابط و بخشنامه‌های ابلاغی همانگونه که در همه دنیا رایج است نمونه‌های بالینی با یک دستورالعمل معین گرفته می‌شود و در آزمایشگاهی تجزیه می‌شود که مسئول فنی مرتبط دارد که اگر غیر از این باشد دسترسی مردم مختل می‌شود.

وی ادامه داد: ما با دستورالعمل ابلاغی موجب شده‌ایم که دسترسی مردم بیشتر شود و سرعت و اعتبار تشخیص بالا رود و تمام مواردی که مدنظر مسئول فنی انجام دهنده است طبق دستورالعمل کشوری اجرا شود و اساساً در موارد خاص که آسیب شناس صلاح بداند روند ارجاع منع شده‌ است.

مهدوی ادامه داد: متأسفانه روند ارجاع نمونه‌ها به منفعت مالی ارتباط داده شده است که نادرست است چرا که آزمایشگاه‌های پذیرش کننده تعرفه بیشتری نمی‌گیرند و طبق قرارداد باید آن را به انجام دهنده بدهند و با توجه به حجم بسیار کم آنها در اقتصاد آزمایشگاه‌ها و به گواهی کسانی که آزمایشگاه دارند آن قدر این رقم در مقابل مسئولیت کار کم است که اصلاً گفتنی نیست ولی جالب است که نماینده انجمن پاتولوژی به جای این همه منافع ملی به فکر منافع مالی است.

مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت گفت: جای تعجب است که وی مثل یک کارشناس مطلع و متبحر یک تنه از همه مسائل مورد علاقه خود صحبت کرده و اظهار نظر می‌کند ولی به خود زحمت نمی‌دهد از توفیقات استقرار نظام ارجاع در سایر جوامع کسب اطلاع کند.  

تعداد آزمایشگاه‌های پزشکی در 6 سال اخیر تغییر زیادی نداشته است

مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت به بخش دیگری از صحبت‌های مطرح شده در آن نشست خبری اشاره داشت و گفت: مجوز بیش از اندازه تأسیس آزمایشگاه‌ها یکی از مواردی بود که در آن جلسه مطرح شد اما باید گفت که این زیاد بودن تعداد با کدام شاخص سنجیده شده است.

مهدوی افزود: اگر ما جلوی تأسیس آزمایشگاه‌ها را می‌گرفتیم خود ایشان به عنوان نماینده صنف آیا معترض نمی‌شد که فارغ التحصیلان بیکار مانده‌اند؟

مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت تصریح کرد: 2 سال است که طرح آمایش سرزمین ایران را پیگیری می‌کنیم و پایلوت آن را هم انجام داده‌ایم و گزارش مقدماتی آن را هم در حوزه معاونت درمان اعلام کرده‌ایم که بر اساس آن با یک الگوی علمی خواهیم گفت که در سال 1404 کجا خواهیم بود و چه تعداد آزمایشگاه خواهیم داشت ولی با توجه به آرمان‌هایی که امروزه موجود است اصلاً تعداد مجوز‌های صادره توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی در این 6 سال تغییر زیادی نداشته است.

مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت به درجه‌بندی آزمایشگاه‌ها اشاره داشت و گفت: اصلاً درجه‌بندی‌ای انجام نشده که ابلاغ بشود؛ تنها در مرحله کارشناسی از انجمن و دانشگاه‌ها استعلام شده است و این موضوع از اصل کذب و کاملاً نادرست است؛ ضمن اینکه اعتقاد داریم نیروی انسانی ماهر، فضا و تجهیزات در روند کیفیت جواب‌ها مهم است ولی به جرئت می‌توان گفت که یک آزمایشگاه کوچک هم می‌تواند یک جواب معتبر تولید کند و به مردم ارائه دهد بنابراین نباید از درجه یک شدن آن جلوگیری کرد.

وی ادامه داد: نباید همه چیز را از دریچه صنفی دید و گفت اگر مسئول فنی مرتبط با رشته ما بود آن آزمایشگاه درجه یک است و الا درجه دو یا سه؛ از نظر ما خروجی همه موارد گفته شده کیفیت است که می‌تواند درجه‌بندی شود که البته هنوز در دست کارشناسان است.

تغییر آیین‌نامه کشور 70 میلیونی برای چه؟

وی به ادعای تغییر آیین‌نامه کشور 70 میلیونی برای باقیماندن آزمایشگاه خود اشاره کرد و گفت: اصولاً آیین نامه‌ها بعد از یک دوره 5-4 ساله که تعداد موارد و اصلاحات زیاد می‌شود بازنگری می‌شوند که اساس این آیین نامه ادغام دو آیین نامه تاسیس و اداره امور آزمایشگاه‌ها و ژنتیک بوده است ولی به هر حال اگر این آیین‌نامه  می‌آمد یا نمی‌آمد آزمایشگاه من سر جایش باقی می‌ماند.

مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت گفت: آزمایشگاه من نیازی به تغییر آیین‌نامه نداشت چرا که سال‌هاست که فعال است و مجوز خود را از دانشگاه گرفته است؛ او باید معلوم کند که اگر آیین‌نامه تغییر نمی‌کرد به کدام مستند آزمایشگاه دیگر سر جایش نمی‌ماند.

وی به بحث ایراد دانشگاه شهید بهشتی به متراژ آزمایشگاه خود اشاره کرد و گفت: حداقل متراژ لازم برای آزمایشگاه‌های واجد شرایط بخش آسیب شناسی 120 متر است که چند سال است مساحت آزمایشگاه من حدود 190 متر مربع است.

مهدوی مراحل تدوین آیین نامه را مطرح کرد و افزود: نوشتن آیین‌نامه مراحل بسیار طولانی و سختی دارد و آیین نامه آزمایشگاه مرجع سلامت حداقل در دو نوبت و در حدود دو ماه در دفتر حقوقی بررسی شده است و بخشنامه نیست که به سادگی کسی امضا کند.

مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت گفت: اینکه به راحتی در یک نشست خبری جملاتی نادرست را به دیگران نسبت دهیم درست نیست و اینکه می‌گویند بنده به موجب ابلاغیه توانسته‌ام برای توسعه فضای آزمایشگاه خود از آن طرف خیابان استفاده کنم مسئله نادرستی است و شاید بهتر بود گوینده در این خصوص کمی تحقیق می‌کرد؛ چرا که در این صورت مطمئنم این جملات را بیان نمی‌کرد.