سلامت نیوز : کرمانشاه از استان‌های غربی ایران است که اقلیم معتدل کوهستانی آن موجب شده تا از منابع آبی خوبی برخوردار باشد.مهمترین منابع آبی کرمانشاه رودخانه قره‌سو، رودخانه آبشوران، رودخانه چم‌بشیر، دریاچه طاق بستان، سراب خضرالیاس و سراب نیلوفر است.تالاب هشیلان هم از منابع مهم آبی و هم از جاذبه‌های گردشگری استان محسوب می‌شود که در 26 کیلومتری شمال غرب کرمانشاه در دهستان «اللهیار خانی» و در دامنه کوه‌های «خورین» و «ویس» قرار دارد و یکی از زیست‌بوم‌های زیبای غرب کشور است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران ؛ در این تالاب حدود 110 جزیره بزرگ و کوچک با مساحت تقریبی یکصد متر مربع تا یک هکتار وجود دارد که حدود سه درصد مساحت تالاب را تشکیل می‌دهند. در این جزایر به تناسب شرایط خاص، گونه‌های گیاهی و جانوری مختلفی شکل گرفته است. پوشش گیاهی سطح تالاب علفی است که به صورت گیاهان آبزی در داخل آب و غیرآبزی در جزایر مستقر شده است. پوشش گیاهی این تالاب شامل گونه‌های بید به صورت پراکنده و بسیار اندک و گونه‌های علفی چون سیم واش، نیلوفر آبی، عدسک آبی، بزواش و... است.
اردک سرسبز، خوتکا، کشیم کوچک، کشیم گردن سرخ، غاز خاکستری، چنگر معمولی، چنگر نوک سرخ، کاکایی نوک سبز و بعضی سال‌ها نیز به‌طور اتفاقی فلامینگو، پلیکان و قو، بوتیمار، بوتیمار کوچک، یلوه و... از جمله پرندگانی هستند که در این زیستگاه دیده می‌شوند.همچنین از گونه‌های عمده ماهیان تالاب نیز می‌توان به عروس ماهی، سیاه ماهی، سفید کولی، زردک و سس ماهی اشاره کرد.
وقتی خشکسالی به کرمانشاه هم رسید
خشکسالی که چند سالی است چنگ بر خاک ایران می‌زند، با وجود شرایط مساعد آب و هوایی کرمانشاه، هشیلان را هم گرفتار خود کرده است.
این تالاب که محلی برای استراحت موقتی پرندگان مهاجر است، نقش مؤثری در تغذیه آب‌های زیرزمینی و فراهم کردن محیطی مناسب برای رشد گونه‌های خاص گیاهی و آب و هوای استان دارد؛ اما حیات پرندگان کنار آبزی وابسته به اکوسیستم موجود منطقه است و آبزیان دیگر که شامل ماهی‌ها و لاک‌پشت‌ها و دیگر موجودات است، در معرض نابودی قرار دارند.
هشیلان تنها تالاب استان کرمانشاه، به‌خاطر گونه‌های زیست‌محیطی منحصر به فرد است، اما به دلیل خشکسالی پیش آمده جانوران آن در حال نابودی هستند. نتیجه بررسی‌های انجام شده توسط متخصصان امر نشان دهنده این است که این تالاب به دلیل خشکسالی تقریباً خشک و ورودی آب آن نیز با افت شدید روبه‌رو است.
نقش کلیدی تالاب‌ها
تورج همتی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه با اشاره به قرار داشتن در هفته تالاب‌ها، در خصوص اهمیت این منابع آبی در دنیا اظهار می‌کند: چالش‌های مربوط به امنیت آب و غذا به دلیل روند افزایشی، مشکلاتی از قبیل تغییر اقلیم و افزایش مصرف‌کنندگان آب در حوضه‌های آبریز در ارتباط با زندگی مردم، غذا، انرژی و اکوسیستم‌ها ابعاد جهانی پیدا کرده و نیاز به همکاری‌های علمی و بینالمللی در این زمینه بیش از پیش ضروری به نظر می‌رسد. توجه به موضوع کشاورزی بیان‌کننده وابستگی بین کشاورزی و آب و نقش کلیدی تالاب‌ها در این حوزه است و این امر بخصوص در کشورهای در حال توسعه با توجه به سهم برداشت بیش از 80 درصدی منابع آب در بخش کشاورزی نمود بیشتری یافته است.
وی می‌افزاید: در همین راستا کنوانسیون رامسر تلاش کرده با مطرح کردن ارتباط تنگاتنگ بین کشاورزی و تالاب‌ها فرصت مناسبی را برای نگاهی عمیق‌تر به ارتباط تالاب، معیشت انسان‌ها و حفاظت و بهره‌برداری خردمندانه از این مظاهر ارزشمند الهی فراهم آورد.مرکز منطقه‌ای رامسر در مرکز وغرب آسیا نیز در نظر دارد با همکاری دبیرخانه کنوانسیون رامسر فعالیت‌های مطالعاتی و اجرایی در زمینه روز جهانی تالاب‌ها (2 فوریه 2014) را به منظور به اشتراک گذاشتن تجربیات بینالمللی با سایر کشورها روی وب سایت این مرکز قرار دهد.به گفته وی، همه ساله روز جهانی تالاب‌ها مصادف با دوم فوریه برابر با 13 بهمن ماه با تمرکز بر یک موضوع خاص تالابی در بسیاری از کشورهای جهان گرامی داشته می‌شود و در همین راستا از سوی دبیرخانه کنوانسیون رامسر شعار
«partners for growth: wetlands & agriculture»، «تالاب‌ها وکشاورزی، همراهانی برای رشد و بالندگی» برای این روز در سال 2014 اعلام شده است.
هشیلان زندگی می‌بخشد
تالاب هشیلان قطعه زیبایی است از طبیعت استان کرمانشاه که انسان با یک‌بار دیدن، مجذوب آن می‌شود.این تالاب بیش از یکصد قطعه جزیره مانند به اشکال بیضی و دایره دارد که در فصل‌های مختلف زیبایی متفاوتی دارد. همتی درباره مزایای چند گانه تالاب هشیلان می‌گوید: هشیلان یک اقلیم کوچک است که تنوع زیستی بسیار بالایی دارد. این تالاب دارای ارزش‌های اقتصادی، فرهنگی و اکوتوریستی است و از نظر زیباشناختی، سیمای منحصربه‌فردی دارد و از اهمیت مطالعاتی و تحقیقاتی برخوردار است.
وی توضیح می‌دهد: این تالاب به عنوان یک سد طبیعی و جمع‌کننده سیلاب‌های فصلی در منطقه عمل می‌کند و پر آب کردن سفره‌های آب زیرزمینی را بر عهده دارد. هشیلان مانع از فرسایش می‌شود و اثر مثبتی روی پایداری فعالیت‌های کشاورزی در منطقه دارد. این تالاب همچنین به عنوان یک طرح تصفیه فاضلاب طبیعی در منطقه عمل می‌کند و منبع مواد مغذی مانند نیتروژن و فسفر است که گیاهان آبی این مواد را جذب می‌کنند.این تالاب یک زیستگاه با ارزش برای گیاهان و جانوران محسوب می‌شود که زنجیره غذایی را در منطقه به وجود آورده است. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه در ادامه به تهدیدات تالاب هشیلان اشاره و اظهار می‌کند: کاهش خدمات و کارکردهای زیستی تالاب، کم شدن سطح پوشش گیاهی و کاهش جمعیت جانوران بومی منطقه مانند شنگ، برقرار نبودن حقابه زیست محیطی به شکل پایدار، بهره برداری‌های بی‌رویه و ناپایدار و آشنا نبودن جوامع محلی به ارزش‌های تالاب از مهمترین عواملی هستند که حیات هشیلان را تهدید می‌کنند.
اقدامات و برنامه‌های در دست اجرا
خشکسالی را نمی‌توان مقصر اصلی در معرض خطر قرار گرفتن هشیلان دانست چون دست انسان هم در زخم زدن به این منبع آبی بی‌اثر نبوده و بهره‌برداری‌ها و حفر چاه‌های غیرمجاز، بلای جان هشیلان شده است.همتی در این باره با اشاره به این‌که اهمیت تالاب در منطقه و ضرورت حفظ گونه‌های منحصر به فرد آن موجب شده تا برای حفظ حیات هشیلان تلاش شود، اظهار می‌کند: در همین راستا با بهره‌برداری از تالاب هشیلان بشدت برخورد می‌شود و تاکنون با بررسی، پیگیری و همکاری دستگاه‌های ذیربط، 21فقره پرونده دخل و تصرف زمین‌های حاشیه تالاب به محاکم قضایی فرستاده شده و در شرف ابلاغ رأی مرجع قضایی است.وی می‌افزاید: هماهنگی و اقدام برای مسدود کردن چاه‌های غیر مجاز در اطراف تالاب با همکاری شرکت آب منطقه‌ای هم از جمله اقدامات انجام شده است.
شرایط مساعد است
با وجود این‌که بسیاری از تالاب‌های کشور در معرض خطر هستند اما هشیلان شرایط مطلوبی دارد؛ با این حال نمی‌توان نسبت به آن بی‌توجه بود چون خطر همچنان در کمین این منبع آبی است. همکاری مستمر جوامع محلی و سازمان‌های مردم‌نهاد، بخش خصوصی، جوامع بینالمللی و بهره‌گیری از فعالیت‌های دانشگاهی و پژوهشی در این زمینه می‌تواند در حفظ حیات هشیلان بیشترین نقش را داشته باشد.با توجه به حال و روز خوب هشیلان، همتی از احداث و راه‌اندازی سایت پرنده‌نگری تالاب خبر می‌دهد و می‌گوید: با پیگیری‌های به عمل آمده، این سایت در نیمه اول 93 به بهره‌برداری می‌رسد.
نظر شما