سلامت نیوز : هم‌اکنون بیش از سه دهه از توجه جهانی به موضوع حفاظت محیط‌زیست و حدود دو دهه از مباحث پیرامون توسعه پایدار می‌گذرد. پیش از این، در تمامی پروژه‌های توسعه، صرفاً دیدگاه اقتصادی و ایجاد در آمد و بازده اقتصادی بیشتر، مد نظر بود. در دهه ۱۹۷۰ میلادی این ذهنیت در افکار سیاستگذاران و برنامه‌ریزان توسعه مطرح شد که این گونه روند رشد اقتصادی نهایتاً منجر به تخریب محیط‌زیست، نابرابری اجتماعی، کاهش منابع و... می‌شود و جبران این مشکلات در درازمدت موجب ضررهای فراوان اقتصادی خواهد شد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان ؛ کشاورزی ارگانیک در راستای توسعه پایدار کشاورزی بوده و به مجموعه‌ای از عملیات گفته می‌شود که با هدف کاهش مصرف نهاده‌های غیرطبیعی به اجرا درمی‌آید و در آن مصرف کود و سموم شیمیایی، مواد نگهدارنده سنتزشده، داروهای شیمیایی، ارگانیسم‌های تولیدشده به روش مهندسی ژنتیک و پساب‌ها کنار گذاشته می‌شود. علاوه بر مزایای زیست‌محیطی و اقتصادی، کشاورزی ارگانیک از لحاظ اجتماعی نیز منافع زیادی به‌همراه دارد؛ از جمله به‌دلیل استفاده از نهاده‌های ارزان و غیروارداتی و نیز تکیه بیشتر به نیروی کار، فرصت‌های شغلی را افزایش می‌دهد. همچنین کشاورزی ارگانیک شیوه‌ها و غذاهای سنتی را احیا می‌کند و در تقویت انسجام اجتماعی نقش موثری دارد. استفاده از کودهای شیمیایی در ایران یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کارشناسان تغذیه است چراکه، آنها بر این باورند که کشاورزان ما هنوز درمورد استفاده از این کودها اطلاعات کافی ندارند و به‌طور دقیق نمی‌دانند چه میزان از این کود را باید مصرف کنند.
یکی از شاخص‌های اصلی برای سنجش سلامت محصولات کشاورزی است، طبق برنامه پنجساله پنجم توسعه کشور باید تا پایان این برنامه 35درصد کودهای مصرفی در تولید محصولات کشاورزی از نوع کودهای آلی و ارگانیک باشد اما، همچنان نظارت دقیقی بر میزان استفاده از سموم برای از بین‌بردن آفات در مزارع وجود ندارد و کودهایی که برای محصولات کشاورزی و باغی استفاده می‌شود، سرشار از مواد شیمیایی هستند. درصورتی که به‌صورت بی‌رویه برای افزایش عملکرد محصولات کشاورزی از کود شیمیایی استفاده شود، بخشی از نیترات این کود صرف تولید ترکیب‌های مختلف هیدروژن دار، از جمله اسیدهای آمینه و پروتئین‌ها و بخش دیگری هم در گیاه به‌صورت نیترات ذخیره می‌شود. هنگامی که این محصولات کشاورزی توسط انسان و دام مصرف شود نیترات موجود در آن، در دستگاه گوارش تبدیل به ترکیبات سمی و مضری می‌شود که خطر بروز سرطان را به همراه دارد.
موادغذایی حاوی نیترات، سرطان‌زاست
به‌گفته علی‌اکبر سیاری معاون بهداشت وزیر بهداشت، موادغذایی ناسالم از عوامل زمینه‌ساز سرطان است و درصورت آلوده‌بودن مواد غذایی، خطر سرطان‌زابودن آنها وجود دارد. ثابت شده که مواد غذایی حاوی نیترات، سرطان‌زا هستند. این درحالی است که بیشترین نیترات در صیفی‌جات و سبزیجات وجود دارد. محصولات غذایی مانند میوه‌ها و سبزیجاتی که در پرورش آنها از کودهای شیمیایی استفاده شده است عمدتاً با وجود برخورداری از ظاهری جذاب و زیبا، مصرف آنها پیشنهاد نمی‌شود زیرا تولیدکنندگان این محصولات به وفور برای تسریع دوره رشد و افزایش حجم محصول از کودهای شیمیایی و هورمون‌های رشد استفاده می‌کنند؛ به‌ویژه محصولات غده‌ای نظیر سیب‌زمینی، پیاز، چغندر، هویج و... که در دل خاک رشد می‌کنند. این محصولات نیترات بیشتری که از طریق کودهای شیمیایی وارد زمین شده را جذب می‌کند و به گفته متخصصان علم تغذیه ورود سموم موجود در خاک به بدن در درازمدت موجبات ابتلا به برخی بیماری‌ها می‌شود. محصولات ارگانیک محصولاتی هستند که در تمام مراحل رشد با سیستم طبیعی هماهنگ بوده و در خاکی که از چند سال قبل هیچ‌گونه سموم دفع آفات گیاهی نظیرعلف هرزکش‌ها، قارچ‌کش‌ها و مواد شیمیایی در آن استفاده نشده و فقط با مواد طبیعی مانند کمپوست گیاهی تقویت می‌شود، رشد می‌کنند. با وجود مضرات استفاده از محصولات غیرارگانیک، فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی لازم در مورد تولید و مصرف محصولات ارگانیک و سالم انجام نمی‌شود و رشد و توسعه ارگانیک با توجه به پتانسیل‌های بخش کشاورزی در ایران مورد غفلت قرار گرفته است.
میزان نیترات پیاز، 13 برابر حد استاندارد
در همین زمینه عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی در گفت‌وگو با آرمان با بیان اینکه تنها 10 درصد محصولات کشاورزی ارگانیک است، می‌گوید: متاسفانه پس از وارد شدن کود شیمیایی به مجموعه کشاورزی ایران، بسیاری از کشاورزان برای افزایش کمی و حجم محصولات خود از این کودها استفاده می‌کنند. به گفته سیدراضی نوری بسیاری از محصولات صادراتی پس از آزمایش در مرز بازگردانده می‌شوند و این بازگشت حتی در مرزهای کشوری مانند عراق که به‌دلیل شرایط زندگی، فرهنگ تغذیه‌ای ضعیف‌تری نسبت به ایران دارد نیز این اتفاق می‌افتد؛ برای مثال آزمایش پیازهای صادراتی در مرز نشان داده است که میزان نیترات پیاز 13 برابر حد استاندارد است. نوری استفاده از کودهای شیمیایی که منجر به انباشت نیترات در محصولات می‌شود را غیر کارشناسانه می‌داند و می‌گوید: مواد شیمیایی در کود باعث افزایش علف‌های هرز در زمین‌های کشاورزی می‌شود و از طرفی دیگر کشاورزان برای جلوگیری از رشد این علف‌ها از سموم استفاده می‌کنند که تبدیل به معضل شده اشت. نماینده شوش در مجلس، با بیان اینکه نیترات در محصولات غذایی سبب بیماری‌های قلبی و سرطان می‌شود، اظهار می‌کند: کشاورزان باید به تولید محصولات ارگانیک تشویق شوند. همچنین جایگاه‌های ویژه‌ای نیز برای عرضه محصولات ارگانیک فراهم شود و با برنامه مدون تفاوت این محصولات ارگانیک و غیرارگانیک به مردم و تولیدکنندگان آموزش داده شود. او ادامه می‌دهد: برای از بین بردن علف‌های هرز باید سموم طبیعی جایگزین سموم شیمیایی شود. وزارت جهاد کشاورزی ملزم است تا مارک استانداردی را برای محصولات ارگانیک در نظر گیرد و با ایجاد افتراق میان محصولات، مردم را به استفاده از محولات ارگانیک تشویق کند.
آبیاری با فاضلاب مضر است
مدیر گروه تغذیه بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در گفت‌وگو با آرمان عوامل مختلفی را دلیل تجمع نیترات در گیاهان می‌داند و می‌گوید: مهم‌ترین عامل استفاده از کودهای شیمیایی ازت مانند نیترات و آمونیوم است. به گفته سیدعلی کشاورز دومین عامل برای تجمع نیترات در محصولات کشاورزی استفاده از آب فاضلاب برای آبیاری است و سومین عامل نیز رشد گیاه در خاک فاقد عنصر مولیبدن، عنصری ضروری است برای تغذیه گیاه، است. او ادامه می‌دهد: برای داشتن محصولات ارگانیک باید این سه عاملی که باعث انباشت نیترات در محصولات می‌شود را برطرف کرد. اجازه آبیاری با آب فاضلاب نباید داده شود و از کودهای شیمیایی استفاده نشود. به گفته کشاورز، نیترات موجود در گیاهان، نیترات بزاقی انسان را افزایش می‌دهد و با ترکیبات پروتئینی که حاصل تجزیه ترکیبات گوشت است ترکیب می‌شود و اسیدهای آمینه‌ای را به نام نیتروزامین تولید می‌کند که سرطان‌زا هستند. این متخصص تغذیه عنوان می‌کند: سالم‌ترین مواد غذایی سبزی‌ها و صیفی‌جات هستند. اگر بخواهیم بگوییم که مردم از همین‌ها هم استفاده نکنند غیرقابل قبول است.
نظر شما