سلامت نیوز : مسئله كاهش نرخ باروری در كشور دیگر از تشكیل كارگروه و بستههای تشویقی گذشته است و به مرحلهای رسیده است كه حالا جمعیت كشور را با رفتن به سمت كهنسالی تهدید میكند. زنگ خطر كاهش نرخ باروری در ایران به صدا درآمده است.كارشناسان جمعیت یكصدا اذعان داشتهاند،كه جمعیت ایران در خطر پیری قرار گرفته است و تا 30 سال دیگر شاهد جمعیت میانسال در ایران خواهیم بود.زوجهای ایرانی رغبتی به فرزندآوری ندارند و از دلایل این موضوع را نبود شرایط متعادل اقتصادی،معیشتی و فرهنگی نام میبرند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه تهران امروز ؛ كاهش نرخ باروری در ایران جزو دغدغههای اصلی مسئولین شده است تا جاییكه دیروز رئیس سازمان ثبت احوال كشور با اشاره به اینكه سیاستهای تشویقی برای افزایش جمعیت در راه است،گفت: در حال حاضر نرخ باروری در كشورمان ۱/۷ است كه اگر همین روند ادامه پیدا كند طی ۳۰ سال آینده میزان ولادت با فوت برابر میشود. محمد ناظمیاردكانی،درباره وضعیت كنونی جمعیت كشور، اظهار داشت: سیاستهایی كه برای جمعیت تعیین میشود راهبردی است و در بلندمدت نتیجهبخش خواهد بود.وی ادامه داد: اگر جمعیتمان در حال حاضر از لحاظ باروری به زیر نرخ رسیده ناشی از سیاستهایی است كه در دهه اول و دوم انقلاب اتخاذ شده است.
برخی از این سیاستها برگرفته از سیاستهای دفتر جمعیتی سازمان ملل متحد است كه اكثر كشورها در آن عضو هستند.رئیس سازمان ثبتاحوال كشور تصریح كرد: در آن سیاستها پیشبینیشده بود برخی كشورها به ویژه كشورهای جهان سوم نرخ رشدشان طی 20 الی 30 سال آینده به صفر برسد یعنی افزایش جمعیت نداشته باشند. آخرین اجلاس نیز در كشور مصر بود كه 177 كشور در آن حضور داشتند و اینگونه تصمیم گرفتند.به گفته ناظمیاردكانی این تصمیمگیری در سازمان ملل مربوط به 20 الی 30 سال گذشته است و عبارت فرزند كمتر و زندگی بهتر نیز نشأت گرفته از این رویكرد بوده است.وی در ادامه گفت: نرخ باروری در كشورمان هماكنون 1/7 است كه اگر همین روند ادامه پیدا كند طی 30 سال آینده نرخ باروری به صفر میرسد یعنی ولادت با فوت برابر میشود. در حال حاضر ولادت یكمیلیون و 400 هزار و فوت 400 هزار در سال است. در واقع شیب ولادت به سمت پایین و شیب فوت به سمت بالاست.
رئیس سازمان ثبتاحوال كشور خاطرنشان كرد:سیاستهای كلی جمعیت در حدود 15 بند در مجمع تشخیص مصلحت نظام در حال تصویب است؛ بعد از ابلاغ آن، با توجه به اینكه همه جوانب از ابعاد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی دیده شد امیدواریم سیاستهای گذشته اصلاح شود و به سمت افزایش جمعیت حركت كنیم. در واقع میتوان گفت سیاستهای تشویقی برای افزایش جمعیت در راه است.
محمداسماعیل سعیدی،دبیر اول كمیسیون اجتماعی مجلس نهم از اقدامات این كمیسیون درباره طرحهای تشویقی فرزندآوری به تهرانامروز، می گوید: «كارگروه جمعیت و خانواده با همكاری كمیسیون فرهنگی، بهداشت و درمان و اجتماعی این مباحث را بهطور جدی پیگیری میكند.كاهش نرخ باروری و عدم تمایل زوجین به فرزندآوری فقط به مشوقهای مالی مربوط نمیشود و عوامل گوناگونی را در برمیگیرد.یكی از مسائل مهم در این زمینه دغدغههای اشتغال است،زیرا جوان با خودش مرور میكند آیا امنیت شغلی دارد یا خیر؟مورد بعدی،بحث مسكن است.وقتی خانوادهای از دو فرزند بیشتر دارد،خب به سختی خانه برای اجاره كردن پیدا میكند.از سویی دیگر،اضافه كردن مرخصی زایمان چقدر میتواند مشوق فرزندآوری باشد.
مگر چند درصد از زنان بیرون از خانه مشغول به كار هستند.یا اینكه وقتی جوان مشكل اقتصادی دارد باید زوجین هر دو كار كنند تا از پس مخارج زندگی بربیاند.بعضی از مشوقها باعث میشود زوجین دچار عدم امنیت شغلی شوند. وقتی میگوییم مرخصی زایمان را افزایش دهیم باید در نظر بگیریم بعضی از كارفرماها سعی میكنند تعداد خانمهای شاغل را از بدنه كم كنند.بحث دیگر،مشكل تورم است.وقتی مراجعه به پزشك تا زایمان،بسیار هزینهبردار است،خب یك جوان كه كارمند است و براساس وزارت كار حقوق میگیرد،چطور میتواند به فرزندآوری روی بیاورد.تورم هم یكی دیگر از عوامل كاهش نرخ باروری است.»
كاهش جمعیت امنیت مرزها را از بین میبرد
این نماینده كمیسیون اجتماعی،تاكید میكند: «وقتی جمعیت جوان كاهش پیدا كرد،قطعا در ابعاد مختلف و بخشهای مختلف تاثیر میگذارد.باید بدانیم بخش اعظم نیروهای مسلح را جوانان تشكیل میدهند كه اغلب سرباز هستند و همین مسئله و مشكل در تمام ابعاد تاثیرگذار است.»
مسائل اقتصادی یكی از عوامل عدم تمایل به فرزندآوری
دكتر جعفر بای،جامعه شناس از عوامل عدم علاقه زوجین به فرزندآوری به تهران امروز، می گوید: «مشكل كاهش موالید،به مسائل اقتصادی مربوط نمیشود و ریشههای فرهنگی دارد.فلسفه ازدواج و تولد فرزند در واقع به میل جاودانگی انسان مربوط میشود و این جاودانگی با مرگ به پایان میرسد در نتیجه انسان ازدواج میكند و فرزند میآورد كه ادامه او باشد. اكنون به لحاظ فرهنگی فرزندان ادامه راه والدین نیستند و یك شكاف و گسست نسلی بهوجود آمده و یك اتفاق عجیبی حادث شده است كه ما شاهد نسلی شدهایم كه به آداب و رسوم والدین زیاد احساس نزدیكی نمیكند و به سمت یك بیگانگی مطلق قدم بر میدارد.این بیگانگی و این شكاف باعث شده است وقتی فرد میبیند فرزند او ادامه دهنده او نیست و با هنجارها،باورها،آداب و رسوم مورد علاقه او احساس قرابت نمیكند و در تضاد است،بدین جهت پدر و مادر آینده رغبتی به فرزندآوری پیدا نمیكند و در بیفرزندی به سر میبرد.در بعضی گروهها،خود معقوله فرزندآوری به لحاظ تنشها و چالشهایی كه بین نسلی در نظام تربیتی اتفاق میافتد این چالشها آزاردهنده است.همه این مسائل دست به دست هم داده است كه افراد به بیفرزندی و كم فرزندی روی بیاورند.البته بعد از علل فرهنگی،اجتماعی،علل اقتصادی هم در روند كاهش نرخ باروری دخیل است.
فرزندآوری گرانقیمت شده است
دكتر جعفر بای،جامعه شناس،فرزندآوری را هزینه بر میداند و میگوید: «از همان مرحله اول كه فرزند به دنیا میآید تا بزرگ شدنش هزینه بر است.در دنیای جدید با توجه به پیشرفت تكنولوژی،پدر و مادرها دوست دارند فرزندان با علم روز جلو بروند و از همان آموزش زبان قبل از دبستان تا كلاس موسیقی و غیره همه دارای هزینههای گزاف است و این موضوعات ضرورت اجتنابناپذیری شده است.»نكته بعدی،«واكنش فرزندان است.اعتراض نسلی كه از سوی فرزندان كه نسبت به والدین و مطالبات فرزندان ارتقا پیدا كرده و این مطالبات والدین را در مضیقه قرار داده است.این اتفاقات اجتماعی،فرهنگی دافعه ایجاد كرده و مانع از بروز فرزندآوری شده است.»
بستههای تشویقی كافی نیست
«اعطای امتیازات مادی و سیاستهای تشویقی اقتصادی برای تولد فرزند نقشی نخواهد داشت.»این گفتههای دكتر جعفر بای،جامعه شناس است.او معتقد است: «سیاستهای دهه شصت و هفتاد درباره فرزندآوری و عدم فرزندآوری تاثیری روی اتفاقات فعلی ندارد.زیرا شرایط فرهنگی خودش را تحمیل كرده است و به عنوان مثال: در دهه شصت سیاست افزایش جمعیت وجود داشت و تشویق برای افزایش جمعیت بود.در آن زمان اعلام كرده بودند به كسانی كه خانوادههای 9 نفره دارند،زمین اعطا خواهد شد و خانوادهها برای گرفتن زمین،فرزندآوری كردند.اما در حال حاضر این امتیازات اثر نخواهد داشت.
چون مسائل اقتصادی در مرحله سوم و چهارم برای معضل كاهش نرخ باروری قرار دارد و مسائل فرهنگی مانع فرزندآوری شده است.»این جامعه شناس تاكید میكند: «اكنون درمرحله بدی قرار داریم.زیرا اگر این شیب كاهش نرخ باروری،شیب مناسب و قابل قبولی بود و با منطق جمعیتشناسی هماهنگی داشت،مشكلی وجود نداشت.اما جمعیت به یك باره جهش داشته است و اكنون كندی و عدم رشد جمعیت و ترك موالید به یك باره «چاله جمعیتی» ایجاد كرده است.در واقع افراط و تفریط در این قضیه محسوس است.چون به یك باره در دهه شصت رشد عجیبی از جمعیت داشتیم و در دهه هشتاد با كندی رشد مواجه شده است.این شیب كاهش نرخ و افزایش باروری چون ملایم نیست و هماهنگی در آن وجود ندارد،باعث بروز «چاله جمعیتی» شده است.چاله جمعیتی بسیار به كشور آسیب میزند.پیری جمعیت یك معضل است و مورد بعدی این است كه چاله جمعیتی ایجاد شده است.زیرا تمام امكانات كه برای كثرت جمعیت در نظر گرفته شده بود بلا استفاده میماند و هیچ كاربردی نخواهد داشت و یك سرمایه به باد رفتهای را برای اقتصاد كشور به همراه میآورد.»
در اهدای امتیاز تشویقی فرزندآوری حرمت خانوادهها حفظ شود
دكتر جعفر بای،در بحث اهدای بستههای تشویقی معتقد است باید حرمت زوجها حفظ شود.او میگوید: «بستههای تشویقی نباید بهطور مستقیم باشد كه انگار توهین است و جوان فكر كند دارند درخصوصیترین مسائل او دخالت میكنند.وقتی در دولت پیشین اعلام میكنند: بچه بیاورید و یك میلیون تومان هدیه بگیرید،درست نیست زیرا این اقدام پاك كردن صورت مسئله است.باید در زمینه كاهش نرخ باروری،مسئله شناسی انجام شود.باید عوامل كاهش موالید بررسی شود.
باید تلاش شود مبنی بر اینكه تمام سیاستها غیرمستقیم و فرهنگی باشد.باید دانشگاهها،مدارس،صداوسیما و ارشاد و خانوادهها در این زمینه بیشتر تلاش كنند.باید مقابله كنیم در مقابل تغییرات فرهنگی عجیبی كه منجر به اتفاقات شگفتی در جوانان شده است.تغییرات فرهنگی چنان شتاب فزایندهای پیدا كرده است،كه شكاف نسلی اگر فقط بین فرزندان و والدین بود حالا بین خود فرزندان در حال ایجاد است.بهطور مثال:برادر بزرگتر و كوچكتر اختلاف نسلیشان مشهود است و شتاب تغییرات فرهنگی عنان اختیار را از نهادهای فرهنگی گرفته و باید نهادهای فرهنگی را كارآمد و اثربخش كنیم.باید این نهادها نقش واقعی خود را در جامعه ایفا كنند.تا پدر و مادر جوان از فرزندآوری ترس نداشته باشند بهدلیل اینكه فرزند ادامهدهنده راه آنها نخواهد بود.»
كشوری كه جمعیت كافی نداشته باشد مورد استعمار قرار میگیرد
رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاستجمهوری با اشاره به رشد جمعیت و اهمیت آن از دیدگاه اسلام و مقام معظم رهبری بر لزوم كاهش سن ازدواج و افزایش جمعیت تاكید كرد.حجتالاسلام و المسلمین سیدرضا اكرمی در سخنرانی پیش از نماز جمعه هفته گذشته گفت:رشد جمعیت توصیه موكد سال گذشته رهبر معظم به خراسان شمالی و بجنورد بود. در رابطه با رشد جمعیت باید گفت كارشناسان وقتی در رابطه با پیشرفت و توسعه یك كشور سخن میگویند گاهی به مساحت، تكنولوژی و فنآوری، سرمایه و منابع تحتالارضی و در نهایت به جمعیت اشاره میكنند.رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاستجمهوری افزود: تقریبا تمام كارشناسان معتقدند جامعترین نظریه در عوامل توسعه مربوط به جمعیت است.وی ادامه داد: اگر كشوری مساحت و منابع و ثروت، معادن تحتالارضی هم داشته باشد ولی جمعیت و نفرات كافی نداشته باشد مورد استعمار قرار میگیرد البته منظور از جمعیت، جمعیتی دانا و توانا، با اراده، با ایمان و اعتقاد، منسجم و قابل تلاش است.
نظر شما