سلامت نیوز : یک متخصص عفونی با بیان اینکه مصرف آنتی بیوتیک تاثیری در درمان بیماری‌های ویروسی ندارد، گفت: مصرف نابجای آنتی‌بیوتیک سبب مقام شدن باکتری‌ها می‌شود.

دکتر سنبل طارمیان در گفت وگو با ایسنا ، با اشاره به اینکه اغلب تصور می‌شود مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک مشکلی نیست و یا بر انسان تأثیر نمی‌گذارد، گفت: نمونه‌ مهم خطر بروز مقاومت به آنتی بیوتیک، انتشار استافیلوکوک اورئوس مقاوم به متی‌سیلین است.

وی با بیان اینکه مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک وقتی بروز می‌کند که دیگر آنتی‌بیوتیک علیه باکتری به وجود آورنده‌ بیماری کارساز نباشد، گفت: درمان این گونه عفونت‌ها دشوار است و به معنای طولانی شدن بیماری، افزایش دفعات ملاقات با پزشک یا اقامت طولانی‌تر در بیمارستان و نیاز به استفاده از داروهای گران‌تر و سمی‌تر است. حتی بعضی از این عفونت‌های مقاوم سبب مرگ می‌شوند.

طارمیان گفت: به رغم اینکه پژوهشگران در حال تحقیق برای یافتن آنتی‌بیوتیک‌های جدید و روش‌های درمانی برای از بین بردن سویه‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک باکتری‌ها هستند ولی باکتری‌ها به سرعت خود را با وضع موجود تطبیق می‌دهند. این صفت سازش سریع‌ سبب شده است تا باکتری‌های مقاوم به دارو به صورت مشکل جهانی جلوه‌گر شوند و استفاده‌ عاقلانه از آنتی بیوتیک‌ها برای پیشگیری از انتشار میکروب‌ها اهمیت پیدا کند.

این متخصص عفونی یادآور شد: آنتی بیوتیک‌ها علیه عفونت‌های باکتریایی، بعضی عفونت‌های قارچی و بعضی انواع انگل‌ها مؤثرند. آنتی‌بیوتیک‌ها بر ویروس‌ها تأثیر ندارند. مصرف آنتی‌بیوتیک در بیماری‌های ویروسی نه تنها به نفع بیمار نیست که سبب ایجاد مقاومت به آنتی‌بیوتیک هم می‌شود.

طارمیان یادآور شد: عفونت های مثانه، بسیاری از عفونت‌های زخم از جمله عفونت‌های استافیلوکوکی، عفونت های شدید سینوس که بیش از 2 هفته طول می‌کشد، بعضی از عفونت‌های گوش، گلودرد استرپتوکوکی از جمله عفونت‌های باکتریال هستند.

وی افزود: عفونت‌های ویروسی شامل برونشیت، سرماخوردگی، آنفلوانزا، بسیاری از سرفه‌ها، بسیاری از عفونت‌های گوش، گلودردها و گاستروآنتریت ویروسی هستند.

پیامدهای سوء‌مصرف آنتی‌بیوتیک

طارمیان در خصوص پیامدهای سوء‌مصرف آنتی‌بیوتیک گفت: در صورتی ‌که از آنتی‌بیوتیک‌ در مواردی استفاده شود که جایز نیست، مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا یا سایر عفونت‌های ویروسی، نه تنها منفعتی ندارد بلکه سبب می‌شود تا تأثیر آن در مواردی هم که جایز است کم شود.

وی تصریح کرد: عدم مصرف آنتی‌بیوتیک طبق دستور تجویز نیز به بروز مشکلات می‌انجامد. به‌عنوان مثال، در صورتی‌ که به جای مصرف یک دوره‌ کامل، فقط چند روز از آنتی‌بیوتیک استفاده شود، آن آنتی‌بیوتیک مقداری از عفونت را از بین می برد و باقی را بر جای می گذارد در نتیجه این باکتری‌ها مقاوم‌تر شده و به افراد دیگر انتقال می‌یابند. وقتی باکتری نسبت به داروهای خط اول درمان مقاوم شد، احتمال بروز عوارض و مرگ افزایش می یابد.

این متخصص عفونی با بیان اینکه شکست در درمان با آنتی‌بیوتیک‌های خط اول به آن معنا نیزهست که پزشک به داروهای متعارف درمان دسترسی کمتری دارد، گفت: بسیاری از داروهای مؤثر نیز بسیار گران هستند و دارای عوارض جانبی وخیم‌تر می‌باشند. به عنوان مثال، داروهای لازم برای اشکال مقاوم به داروی بیماری سل بسیار گران‌تر از داروهای درمان سل غیرمقاوم هستند. سیر درمان طولانی (تا 2 سال) بوده و عوارض‌ جانبی آنها نیز وخیم است.

راهکارهای حفظ تأثیر آنتی‌بیوتیک‌ها

طارمیان با تاکید بر اینکه نباید بیماران انتظار داشته باشند که با هر بار بیمار شدن آنتی‌بیوتیک تجویز شود، گفت: آنتی‌بیوتیک در درمان بسیاری از عفونت‌های باکتریایی مؤثر است ولی در درمان بیماری‌های ویروسی تأثیری ندارد و حتی در بعضی بیماری‌های شایع باکتریال مانند عفونت‌های خفیف گوش، استفاده از آنتی‌بیوتیک نفعی ندارد.

وی افزود: به جای تحت فشار گذاشتن پزشک در تجویز آنتی‌بیوتیک برای بیماری ویروسی، می‌توان از اسپری نمکی بینی برای بازکردن راه بینی یا مخلوطی از آب‌ گرم، لیموترش و عسل برای تسکین موقتی گلودرد استفاده کرد.

طارمیان در خصوص لزوم مصرف آنتی‌بیوتیک برحسب دستور‌ پزشک گفت: وقتی دارو مصرف می‌شود باید طبق دستور پزشک باشد. فقط به ‌علت بهتر شدن، نباید دارو را زودتر قطع کرد. استفاده از دوره‌ کامل آنتی‌بیوتیک تنها راه از بین ‌بردن تمامی باکتری‌های مضر است. از طرف‌ دیگر کوتاه‌ کردن دوره‌ درمان با آنتی‌بیوتیک اغلب فقط باکتری‌های حساس را از بین می‌برد و باکتری‌های مقاوم را زنده می‌گذارد.

وی گفت: عدم‌ مصرف آنتی‌بیوتیک بدون دستور پزشک در‌صورتی‌ که دوره‌ درمان با آنتی‌بیوتیک کامل نشده باشد، ممکن ‌است بیمار با بازگشت بیماری بخواهد از داروی باقیمانده استفاده نماید یا آن دارو را برای مصرف به دیگری داده باشد. اما باید گفت که ممکن‌ است آن آنتی‌بیوتیک مناسب حال فرد دیگر نباشد و به فرض آن که مناسب حال بیمار باشد، مقدارش کافی نیست و این خود به مقاوم شدن باکتری‌ها کمک می‌کند.

این متخصص عفونی خاطرنشان کرد: در پیشگیری از عفونت، رعایت بهداشت حرف اول را می‌زند. باید با آب و صابون دست‌ها را شست به ویژه بعد ‌از رفتن به دستشویی یا دست‌ زدن به گوشت و مرغ خام. محل آماده‌ سازی غذا را باید پاک نگاه‌ داشت. با وجودی ‌که پاک‌ کننده‌ها و صابون آنتی‌باکتریال اختصاصی در دسترس است ولی استفاده از آنها ضروری نیست. در بسیاری موارد آب و صابون ساده کارساز است.