سلامت نیوز :  با توجه به شیوع ابتلا به بیماری ایدز در بین قشر نوجوان و جوان کشور (به گفته مسئولان وزارت بهداشت) آموزش‌های پیشگیرانه این بیماری باید از چه زمانی و به چه نحوی محقق شود؟روش‌های پیشگیری ایدز در هر کشور بنا به ساختار فرهنگی و اعتقادی آن کشور باید برنامه‌ریزی شود. در کشور ما هم با توجه به اطلاعاتی که از سطح مدارس در مقاطع راهنمایی و دبیرستان وجود دارد، آموزش‌های پیشگیرانه باید از این دو مقطع آغاز و این اقدام‌ها باید به صورت پایه‌ای و ریشه‌ای از طریق بهداشت مدارس انجام شود. در درجه اول باید توضیح داده شود که انتقال ایدز از چه راه‌هایی اتفاق می‌افتد. مهمترین مسأله‌ای که در همه جای دنیا بر آن تأکید می‌شود، موضوع پیشگیری و قبل از آن موضوع خودداری از انجام رفتارهای پرخطر است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران  بنابراین زمانی که نوجوان توجیه شود رفتار پر خطر منجر به چه عواقب ناگواری خواهد شد، ناخودآگاه به خودداری از انجام رفتار پر خطر سوق پیدا می‌کند. بچه‌ها باید بدانند که برخی رفتارها منجر به انتقال می‌شود و برخی باعث انتقال نخواهد شد. باید این اطلاعات و آموزش‌ها به گونه‌ای ارائه شود که منجر به خودداری این از رفتارهای پر خطر شود.

 منظور از رفتار پرخطر چیست؟
در سنین نوجوانی و جوانی عمدتاً تماس‌های جنسی عامل اصلی انتقال ویروس است بعد از آن استفاده از تزریق مشترک. امروز در بین قشر جوان و نوجوانی که مبتلا به این ویروس شده‌اند این دوعامل بیشتر نمود یافته است. به عنوان مثال گروهی از جوانان دور هم جمع می‌شوند و امکان دارد در این جمع شدن تزریق مشترک هم داشته باشند، هر چند که اعتیاد حرفه‌ای و کامل شده‌ای نداشته باشند اما همین تزریق باعث انتقال ویروس خواهد شد.این دو عامل در دنیا به عنوان مهترین عوامل انتقال ویروس اچ آی وی مطرح است و تأکید بیشتر این‌که این دو عامل در قشر نوجوان و جوان بیش از اقشار دیگر عامل انتقال ایدز بوده است، چون ما انتقال ویروس از مادر به جنین یا انتقال ویروس از طریق پیوند اعضا را هم در بحث HIV داریم.

 کسانی هستند که قبلاً در معرض این رفتارها بودند و آگاهی نداشتند، اما اکنون نگرانند چون تا حدودی مطمئن به دریافت این ویروس هستند. این افراد باید چه کار کنند؟
متأسفانه ویروس HIV جزو معدود ویروس‌هایی است که به محض ورود به بدن، موجب ابتلا به بیماری می‌شود و دیگر امیدی به پاک شدن فرد نیست. این اتفاق را در مورد هپاتیت B نداریم. به این معنا که زمانی که ویروس هپاتیت B وارد بدن می‌شود امکانش هست که در حدود 95 درصد پاک شود، اما ویروس HIV زمانی که وارد بدن شد می‌توانیم بگوییم به‌طور قطع فرد مبتلا به ایدز شده است مگر در موارد استثنا و نادر که بیماری بروز نمی‌کند.

 علائم این بیماری پس از ورود ویروس به بدن بین 2تا4 هفته زمان نیاز دارد که خود را در قالب یک سرماخوردگی ویروسی معمولی نشان دهد. گلو درد، تورم غدد لنفاوی گردن و زدن راش‌های پوستی احتمالی، علائم یک سرماخوردگی معمولی به نظر می‌رسد حال آن‌که می‌تواند آغاز یک بیماری هولناک به نام ایدز باشد.
ایدز مانند سرماخوردگی خود را نمایان می‌کند و با گذشت چند روز فرد کاملاً در ظاهر بهبود پیدا می‌کند. اکثر افراد مبتلا به ایدز سرماخوردگی شدید خود را بعد از رفتار، خطر یا انتقال ویروس از طرق دیگر، به یاد دارند. بعد از دوره سرماخوردگی و بهبود آن زمانی بین 2 تا 10 سال بنا به وضع بدنی فرد و همچنین بسته به راه انتقال ویروس، زمان می‌برد که بیماری خود را نشان دهد.

 گفته شده است که در زمان بین 2 تا 4 هفته می‌توان از طریق روش‌های آزمایشگاهی این ویروس را در زمان سریعتری تشخیص داد.هر روز با روش‌های آزمایشگاهی جدید، دوره windo period (دوره تشخیص) کوتاه می‌شود. حتی آزمایش‌هایی داریم که در 10روز هم می‌تواند بیماری ایدز را تشخیص دهد، اما نکته اینجاست که نه خود فرد به HIV شک می‌کند و نه پزشک، برخورد بیمار و پزشک با بیماری ایدز با بروز علائم اولیه مواجهه با یک سرماخوردگی معمولی است. مگر این‌که فرد مطلع از رفتار پر خطر خود باشد یا پزشک به نوعی به این موضوع مشکوک شود.

 شیوه تشخیص و درمان این بیماری در کشور ما چگونه است؟
براساس سیاست دولت‌های دیگر، در حال حاضر همه خدمات تشخیصی و درمانی ایدز تحت پوشش وزارت بهداشت و به صورت رایگان ارائه می‌شود. در کشور ما با توجه به محدودیتهایی که داریم مراحل تشخیصی و درمانی ایدز نسبتاً خوب انجام می‌شود، اما بهتر است فرد به مراکز مشاوره معتبر مراجعه کند و به مراکزی که خصوصی هستند اما به‌طور تخصصی در این زمینه کار می‌کنند. متأسفانه در حال حاضر بعضی از تستها قانونی یا غیر قانونی وارد کشور شده به نام rapid test jsj. این‌ها تست‌های تشخیصی HIV معرفی و در برخی مطبها با این ادعا به کار گرفته می‌شود که با گرفتن خون در همان لحظه می‌توانند HIV را تشخیص دهند. حال اگر این تست به دست یک فرد نا آگاه بیفتد یا پزشکی که تخصص این کار را ندارد، بی‌تردید نتیجه درستی را به دنبال نخواهد داشت.

 این تست در داروخانه‌ها هم موجود است؟
متأسفانه این تست‌های غیر‌قابل اعتماد در برخی از داروخانه‌ها به بیمار هم داده می‌شود یعنی بدون تجویز پزشک. این تست‌ها احتیاج به تفسیر دارند، ما تستی نداریم که بگوییم هم‌اکنون که مثبت است حتماً فرد ایدز دارد. بی‌تردید به لحاظ علمی تشخیص HIV یک پروسه است، از زمانی که فرد می‌گوید من رفتاری پر خطر داشته‌ام بر اساس نوع رفتار، پزشک پروسه تشخیص را آغاز می‌کند. البته در این مرحله از تست‌هایی استفاده می‌شود که از حساسیت بالا برخوردارند اما نمی‌توان برای نتیجه نهایی به این تست‌ها بسنده کرد و نیاز است که فرد مبتلا تست‌های دیگری هم انجام دهد و این اقدام‌ها فقط از فرد متخصص در این زمینه برمی آید.

 یعنی شما معتقدید که هر کسی تخصص تشخیص بیماری ایدز را ندارد؟
دقیقاً، این یک واقعیت است که هر کسی نمی‌تواند بیماری ایدز را تشخیص دهد و نیازمند متخصص است.

 زمان تشخیص هم مهم است؟ یعنی اگر زودتر برود احتمال درمان یا کنترل بیماری بیشتر می‌شود؟
قطعاً همین‌طور است. یکی از فاکتورهای درمان HIV شمارش سلولی است و در زمانی که فرد هیچ علائمی از بیماری را در خود ندارد، به محض تشخیص بیماری ایدز، سلول‌های فرد به صورت شش ماه یک‌بار شمارش می‌شود و فرضاً اگر از عدد200 پایین‌تر بیاید درمان آغاز می‌شود. این درحالی است که فرد در ابتدای بروز علائم بالینی است بنابراین زمان شروع درمان بسیار اهمیت دارد. برخی مقالات و تجربه‌های جدید به این نتایج دست یافته‌اند، به محض تشخیص ایدز می‌توان درمان را آغاز کرد و نیاز به کاهش تعداد سلول نیست.

 هزینه‌های درمان این بیماری چقدر است؟
درمان ایدز در ایران رایگان است. هر بیمار ایدزی مانند بیمار مبتلا به سل بعد از معرفی به مراکز بهداشت می‌تواند داروهایش را رایگان تهیه کند. اگر فرد به مراکز دولتی مراجعه کند آزمایش‌های تشخیصی رایگان انجام می‌شود، اما اگر فردی بخواهد خودش آزمایش HIV را انجام دهد می‌تواند به هر پزشکی مراجعه کند تا برایش آزمایش‌های لازم را تجویز کند که در این‌صورت هزینه آزمایش را باید خود بپردازد.

 چرا این آزمایش برای کسانی که قصد ازدواج دارند به صورت رایگان انجام نمی‌شود و فقط این خدمات به افرادی که مشکوک به بیماری هستند ارائه می‌شود؟
چون این کار درplan آزمایش‌های قبل از ازدواج ما جای نگرفته است، این موضوع مربوط به قانون کشورهاست. در حال حاضر در امریکا هرکس بخواهد ازدواج کند یا بچه‌دار شود موظف است تست HIV را انجام دهد، این یک سیاست در آن کشور است. این کشورها ارزیابی کرده‌اند که آیا ارائه خدمات پیشگیرانه قبل از ازواج یا قبل از بچه‌دار شدن هزینه‌بر است یا  جبران هزینه‌هایی که این بیماری ممکن است برجای بگذارد و آیا این ارزش را دارد که وارد غربالگری کل کشور شود؟ بنابراین در این ارزیابی‌ها به این نتیجه دست یافته‌اند که هزینه پیشگیری بسیار کمتر از هزینه‌های درمان است. به هر ترتیب در کشور ما هر زوجی که این نگرانی را داشته باشد، می‌تواند آزمایش‌های مربوط به ایدز را انجام دهد، اما باید هزینه پرداخت کند.

به‌طور قطع هزینه‌های پیشگیری بسیار کمتر از هزینه جبران و درمان این بیماری خواهد بود. چیزی که ما را رنج می‌دهد این است که در کشور ما ضعف فرهنگی بیداد می‌کند، به عنوان مثال هستند خانم‌هایی که می‌دانند همسرشان معتاد است و مشکوک به ابتلا به ویروس هستند یا رفتار پرخطری داشته‌اند اما قبل از ازدواج از انجام آزمایش HIV خودداری می‌کنند. بنابراین ضعف فرهنگی فقط مربوط به قشر جوان و نوجوان و انجام‌دهندگان رفتارهای پر خطر نیست بلکه این قضیه حتی توسط خانواده‌ها در زمان ازدواج فرزندانشان کاملاً مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.

 شکی نیست که آموزش یکی از ارکان مهم پیشگیری به شمار می‌آید، اما آیا اگر فردی دچار خطا و رفتار پرخطر شد می‌تواند امیدوار باشد که به این ویروس مبتلا نشده باشد؟
در حال حاضر با رشد علوم پزشکی می‌توان حتی بیماری ایدز را درمان کرد، اما این امر مستلزم تشخیص سریع و مشاوره درست است. به این معنی که اگر فردی که دچار رفتار پرخطر شده است یا نگران انتقال ویروس از طرق دیگر مانند انتقال از طریق اعمال دندانپزشکی است به سرعت و قبل از بروز علائم سرماخوردگی مشاوره کرده و تست‌های تشخیصی را انجام دهد، می‌توان از ابتلای او به HIV جلوگیری کرد.

 انتقال ویروس از طریق اعمال داندانپزشکی یا بعضاً از طریق معاینات مامایی چقدر شایع است؟
در مورد شیوع آن نمی‌توان نظر داد، اما انتقال ویروس از هر دو شیوه اتفاق افتاده و افرادی بوده‌اند که از این طریق مبتلا شده‌اند. به این دلیل است که مکرر تأکید می‌شود وسایل دندانپزشکی و مامایی حتماً ضد‌عفونی و استریلیزه شوند. بویژه تأکید به درمانگاه‌هایی است که مراجعه‌کننده زیاد دارند.

 در صورتی که وسیله و ابزار دندانپزشکی یا مامایی آغشته به ویروس باشد چقدر زمان نیاز است تا ویروس در فضای آزاد از بین رفته و منتقل نشود؟
به‌طور کلی ویروس HIV برای بی‌اثر شدن یا از بین رفتن در فضای آزاد (اثر ویروس برروی وسایل معاینه) به حداکثر یک ساعت زمان نیاز دارد. در این مدت ویروس کاملاً از بین خواهد رفت، اما موضوعی که وجود دارد این است که وسایل معاینه و این مدت زمان بلااستفاده نخواهند بود و در فواصل زمانی کوتاه مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین ضرورت دارد درمانگاه‌ها و مطب‌ها حتماً به موضوع ضد عفونی کردن وسایل کار خود توجه کرده و آن را شوخی نگیرند.

 و کلام آخر؟
کلام آخـر این‌که مسـئولان در هر ســـطح موضوع آموزش را با هدف پیشـگیری، تشخیص و درمان بیماری ایدز جدی بگیرند. با آموزش و فرهنگ‌سازی می‌توان از شیوع بی‌رویه این بیماری که عدد و رقم آن در کشور نامعلوم است جلوگیری کرد. امیدوارم امسال صدا و سیما تصمیم بگیرد در زمان پر بیننده‌ترین برنامه‌های خود مانند بازی‌های جام جهانی آموزش پیشگیری از این بیماری را در دستور کار خود قرار دهد و مانند دوره قبل از انجام چنین آموزشی سرباز نزند.