سلامت نیوز : سال‌هاست كه چهارشنبه‌های آخر سال دیگر تعداد زیادی از شهروندان به دلیل صداهای گوش خراش ناشی از مواد محترقه و منفجره جدید از خانه‌هایشان بیرون نمی‌آیند. هشدارهای پلیس روز به روز بیشتر می‌شود و در كنار آن چهره افرادی كه با انواع و اقسام مواد محترقه جدید آسیب می‌بینند در رسانه‌ها منعكس می‌شود. اما دوباره هر سال تعداد زیادی از جوانان و نوجوانان قربانی كم توجهی به هشدارهای پلیس و خانواده‌هایشان می‌شوند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه تهران امروز ؛ دكتر مجید ابهری آسیب‌شناس اجتماعی درباره بروز چنین رفتارهایی در آخرین چهارشنبه سال می‌گوید: با نزدیك شدن به این روز دلهره و اضطراب خانواده‌ها زیاد می‌شود. برخی رفتارهای پرخطر نه تنها سلامت افرادی كه چنین رفتارهایی را تولید می‌كنند تهدید می‌كند بلكه سلامت روحی و روانی و جسمی دیگر شهروندان را نیز به چالش می‌كشد. چهارشنبه آخر سال بر اساس باورهای سنتی دارای مراسم و تشریفات خاصی است كه امروزه خوردن آجیل شیرین، قاشق زنی و دیدار از اقوام و همسایگان و سایر مراسم این روز به دست فراموشی سپرده شده و تنها تولید صداهای گوش خراش از آن باقی‌مانده است. متاسفانه طیف سنی مجرمان و حتی كشته‌شدگان چهارشنبه آخر سال 12 تا 20 سال و شاید كمتر است. سوختگی‌های شدید و نقص عضو،‌ قطع انگشتان، ناشنوایی و از دست دادن بینایی كمترین عوارض بعضی از رفتارهای پرخطر در چنین روزهایی است. متاسفانه در این روز جان تمام شهروندانی كه در كوچه و خیابان در حال رسیدگی به امور روزمره خود هستند نیز به خطر می‌افتد.

او درباره خطرات جسمی ناشی از شوك‌های صوتی مواد محترقه به تهران‌امروز می‌گوید: سالمندان و خانم‌های باردار بیشتر از بقیه در معرض خطرات چنین رفتارهایی قرار دارند. چه بسا یك لحظه جوانی باعث سقط جنین یا سكته قلبی آنها شود. همچنین تعدادی از نوجوانان و جوانان در چنین شب‌‌هایی خیابان‌ها و كوچه‌ها را تبدیل به میدان جنگ كرده و این سنت زیبا و فرهنگی را به آیینی زشت و آزاردهنده تقلیل داده‌اند. پرتاب كردن نارنجك‌های بسیار خطرناك كه باعث انفجار خانه و مرگ اشخاص شده نیز از رفتارهایی هستند كه باید متوقف شوند. متاسفانه با وجود هشدارهای مسئولین سازمان‌های مربوطه مثل پلیس و آتش‌نشانی و اورژانس، باز هم شاهد سوانح دلخراش در آستانه سال جدید هستیم.

او برای كاهش بروز چنین رفتارهایی در جامعه پیشنهاد می‌دهد: نهادهای فرهنگی با تعیین اماكن ویژه برای چهارشنبه‌ آخر سال و عرضه مواد شادی‌آفرین و بی‌خطر امكان برگزاری این جشن را فراهم آورند. متاسفانه هر سال میلیاردها تومان سرمایه كشور برای خرید اینگونه اقلام خطرناك و بی‌كیفیت از چین هزینه‌ می‌شود و قاچاقچیان با وارد كردن این گونه وسایل جان مردم را به بازی می‌گیرند. به سنت گذشته خانواده‌های همراه با فرزندان در اجرای این مراسم پیش قدم شوند و به فرزندان خود یاد‌آوری كنند كه هیجان‌طلبی، شادی و سرگرمی هیچ ارتباطی با مردم آزاری و خود‌آزاری ندارد. آنها باید بدانند كه تمام مجروحان حوادث چهارشنبه‌‌های آخر سال گذشته اعتراف می‌كنند كه باور نمی‌كرده‌اند به آنها صدمه وارد شود ولی متاسفانه چنین اتفاقی افتاده است.

دكتر سپیده خلیلی روانشناس نیز درباره انگیزه چنین كودكانی برای ایجاد رفتارهای پرخطر و خشونت‌آمیز به تهران امروز می‌گوید: معمولا كودكانی كه از لحاظ روانی تربیت سالم داشته باشند از آزار دادن دیگران لذتی نمی‌برند. وقتی كودكی به شكل غیرانسانی رفتارهای خشونت‌زا تولید می‌كند این می‌تواند ریشه در خشونت خانواده و جامعه داشته باشد. معمولا افرادی كه پرخاشگری قرار گرفته‌اند سعی می‌كنند افراد ضعیف‌تر را انتخاب كرده و مورد آزار و اذیت قرار دهند. این رفتارها به شیوه‌های متفاوت از جمله دیگر‌آزاری‌هایی كه در شب‌های چهارشنبه آخر سال با آن مواجه هستیم بروز می‌كند.

آنها از واكنش افرادی كه به عنوان طعمه خود قرار داده‌اند لذت می‌برند و همین گرایش آنها را به سمت دیگرآزاری‌های حادتر افزایش می‌دهد. او درباره تبدیل شدن چنین رفتارهای آسیب‌زایی كه به صورت شادی‌های دسته جمعی بروز می‌كند گفت: بچه‌ها بخصوص نوجوانان علاقه‌مند هستند كه در گروه همسالان‌شان محبوب‌تر جلوه كنند. آنها به‌دنبال كسانی هستند كه بتوانند در كنار آنها اظهار خودنمایی كنند. به این ترتیب گروه‌هایی را تشكیل می‌دهند كه در آنها ابراز وجود كنند و به قول معروف دیده شوند. اگر خانواده یا محیط اجتماعی بتواند شرایطی را فراهم آورد كه امكان دیده شدن چنین بچه‌هایی به جود بیاید كمتر شاهد بروز چنین رفتارهایی خواهیم بود. او درباره نحوه مدیریت خانواده در چنین مواقعی برای جلوگیری از چنین رفتارهایی توسط فرزندان‌شان می‌گوید: اگر به‌طور مثال امكانی وجود داشت كه یك زمین خالی را برای برگزار كردن چنین مراسمی اختصاص دهند اتفاقات غیرقابل كنترل كمتر رخ می‌داد.

در چنین مكان‌هایی هم نظارت خانواده و پلیس وجود دارد و هم شادی بیشتری نصیب همه می‌شود. او به لزوم حمایت خانواده‌ها از كودكان‌شان در این مراسم‌ها اشاره كرد و گفت: بهترین كار فرهنگ‌سازی در سنین بسیار پایین است وقتی كه كودك در مراحل كودكستان و پیش دبستانی است. بعضی از کودکان در ۱۲ ماهگی شروع به ابراز رفتار پرخاشگرانه وسیله‌ای می‌کنند یعنی رفتار پرخاشگرانه آنان غالبا به خاطر اسباب بازی و متعلقات دیگر است و در ارتباط با همسالان ابراز می‌شود. کودکان گاهی اوقات به والدین و کودکان بزرگ‌تر حمله ور می‌شوند. کودکان همچنان که به سال‌های پیش از مدرسه و مدرسه نزدیک می‌شوند، در نوع پرخاشگری آنان هم تغییراتی ایجاد می‌شود. یعنی وقتی که پرخاشگری ابراز می‌شود غالبا خصمانه است و کمتر «وسیله ای» است. به این معنا که کودکان برای به دست آوردن هدف‌های وسیله‌ای کمتر مستقیما از حربه‌های جسمانی استفاده می‌کنند؛ ولی وقتی که به کسی حمله لفظی یا بدنی می‌کنند بیشتر امکان دارد که با قصدی خصمانه این کار را کرده باشند.

خلیلی می‌افزاید:یكی‌ از دلایل‌ بسیار مهم‌ پرخاشگری‌ در كودكان‌ یادگیری‌ آنها از والدین است. یعنی‌ كودكانی‌ كه‌ الگوهای‌ رفتاری‌ پرخاشگرانه‌ دارند، همانند الگوهای‌ پدرو مادرشان رفتار می‌كنند. چنانچه‌ پدر یا مادری‌ خلق ‌و خویی‌ عصبانی‌ و پرخاشگر داشته‌ باشند، مسلما فرزندشان‌ نیز پرخاشگر خواهد شد. این‌ رفتار توسط‌ كودك‌ یاد گرفته‌ می‌شود. از آنجا كه‌ كودكان‌ با والدین‌ همانند‌سازی‌ می‌كنند، بنابراین‌ بسیاری‌ از رفتارهای‌ پدر و مادر ناخودآگاه‌ توسط‌ فرزندان‌ فرا گرفته‌ می‌شود. توضیح‌ اینكه فرایند همانند‌سازی‌ كاملا ناخودآگاه‌ صورت‌ می‌‌پذیرد. این روانشناس اجتماعی با بیان این نكته‌‌ كه‌ حتما لازم‌ نیست‌ والدین‌ با خودِ كودك‌ پرخاشگری‌ كرده‌ باشند تا چنین رفتارهایی نشان دهد می‌گوید: چنانچه‌ او شاهد رفتارهای‌ خشونت ‌بار پدر و مادر با افراد دیگر نیز باشد، اینگونه رفتار را فرامی‌ گیرد. بنابراین‌ كودكان‌ از طریق‌ مشاهده، رفتارهای‌ والدین‌ را می‌‌آموزند.یعنی‌ آنچه‌ را مشاهده‌ می‌‌كنند، یاد می‌گیرند؛ حتی‌ اگر آن‌ رفتار به‌طور مستقیم‌ در مورد خود آنها صورت‌ نگیرد. در نهایت همه این عوامل دست به دست هم می‌دهند تا كودكان در سنی بالاتر برای تولید رفتارهای پرخطر اقدام كنند.