سلامت نیوز: طبیعت بکر، زیباترین نوع طبیعت است. انسانها اهل هر کجای دنیا که باشند، این نوع طبیعت را بهشت روی زمین میدانند و آساییدن در دل آن را خوش دارند. با این حال بکارت بسیاری از این بهشتها به دست همین انسان از میان رفته.
تعطیلات نوروز در کشور ما از آن دسته روزهایی است که همواره با تخریب محیط زیست توسط مردم همراه بوده. ایرانیان خسته از یک سال کار، دو هفته تعطیلات را غنیمت میدانند و سفرهای نوروزی، دلیلی میشود بر تخریب کم و زیاد طبیعت جای جای کشور.
به خصوص روز 13 فروردین که تجمع زباله پس از یک روز خوش برای مردم، باورنکردنی است. امسال اما اخبار حکایت از آن دارند که نوروز 93 متفاوت با سالهای قبل گذشته است.
اسماعیل کهرم، مشاور رئیس سازمان محیط زیست در امور محیط طبیعی معتقد است که نوروز 93، طبق برنامهای که سازمان محیط زیست برای اطلاع رسانی به مردم داشته، با کاهش چشمگیر آسیب به طبیعت و تجمع زباله مواجه شده ایم.
وی میگوید: « مردم موعظه نمیخواهند، سخندانی و سخنرانی در آنها اثر گذار نیست، برای آنها به عمل کار بر میآید.»
تعطیلات نوروز همواره با آسیبرسانی به محیط زیست و منابع طبیعی همراه بوده و گردشگرانی که سعی میکنند نهایت استفاده را از این دو هفته تعطیلات ببرند، خواسته یا ناخواسته از تخریب محیط زیست و به خصوص انباشت زباله در طبیعت ابایی ندارند. امسال اما اخبار حاکی از این است که نوروز با تخریب زیست محیطی کمتری همراه بوده. کمی درباره تمهیدات سازمان محیط زیست برای ایجاد این روند کاهش توضیح دهید.
در مورد آسیبهای هر ساله به طبیعت در نوروز باید بگویم که پدران ما انسانهایی متفکر و متعهد به محیط زیست بودند اما متاسفانه ما فرزند خلف آنها نیستیم. ما از یاد بردهایم و به نسل بعد از خود هم نیاموختهایم که بهار مقارن است با شکفتگی طبیعت و به گل نشستن درختان و تخم گذاشتن پرندگان و زاییدن پستانداران. تنها چیزی که میدانیم این است که پس از یک سال کار فرصتی برای خودمان به دست آوردهایم و فکر میکنیم تمام طبیعت متعلق به ماست و نیازی هم به رعایت نیست. اما در حقیقت به حریم خصوصی گیاهان گلدار و پرندگان تخم گذار و پستاندار زایا پا میگذاریم و رعایت حریم آنها برای ما واجب است. پدران ما گیاه و سبزه و آب را مقدس میدانستند. پیغمبر ما شکستن شاخه درخت را برابر با شکستن بال فرشتگان میدانست، که ما از تعلیمات پدرانمان چیزی نیاموخته ایم. امسال اما خوشبختانه شرایط تا حدودی متفاوت با سالهای گذشته پیش رفت. رسانهها که سنگ تمام گذاشتند، آقای ضرغامی نیز اعلام کرد تمرکز اصلی صداوسیما امسال روی محیط زیست است. دولت نیز محیط زیست را در ردیف اولویتهای نخست خود دانسته و تمام اینها در کنار اطلاع رسانیای که نوروز امسال برای مردم صورت گرفت، به کاهش روند تخریب زیست محیطی کمک کرد.
نحوه این اطلاع رسانی چگونه بود، و از چه زمانی این تصمیم اتخاذ شد؟
روز چهاردهم و پانزدهم اسفند 92، سازمان محیط زیست 6 استاندار از استانهای تهران، البرز، قزوین، گیلان، مازندران و گلستان را برای جلسهای فوری دعوت کرد. در این جلسه طرح مسیر سبز و ساحل پارک بنیان گذاری شد به این منظور که برای گردشگرانی که از این 6 استان بازدید میکنند، اطلاع رسانی در خصوص حفظ فضای سبزی که به آن پا گذاشته اند صورت گیرد. هم چنین دفترچه آگاهی رسانی و کیسه زباله به آنها داده شود که شاهد زبالههای کمتری باشیم. در آن جلسه تصمیم بر این شد که این طرح تداوم داشته باشد و خودمان هم به آن عامل باشیم. یعنی حتی ما مدیر کلها، معاونان سازمان، استاندارها و معاونان استانداری هم در این روزها خم شدند و زباله از روی زمین برداشتند.
چه قدر موثر بود؟
خوشبختانه با کاهش چشمگیر آسیب به طبیعت و تجمع زباله مواجه شدیم، البته این کاهش چشمگیر را نسبت به سالهای قبل عرض میکنم، ما هنوز راه زیادی داریم تا به فرض به موفقیت صد در صدی برسیم. اما بعد از تعطیلات وقتی مدیر کلهای این 6 استان گزارش عملکرد خود را به کمیته اطلاع رسانی سازمان محیط زیست دادند، نتیجه رضایت بخش بود. حتی باقدم زدن در پارکها هم میشد این را دید. من روز 13 بدر در پارک نزدیک منزلم واقعا به وجد آمدم. نهایت زبالهای که دیدم دستمال کاغذی و پوست آدامس و شکلات و از این دست بود که تغییرات عمده را نشان میداد. هم چنین این پارک به خاطر لالههای هزار رنگش معروف است اما آن روزحتی یک دهم اینها هم کنده نشد. حتی خانمی داشت لالهای را که از کمر خم بود سر جایش بالا میبرد.
گفتید تصمیم بر این شده که این فرهنگ سازیها تداوم داشته باشد. برنامهای بیش از این که گفته شد برای آینده دارید؟
من پیشنهاد کرده ام که از هر مدرسه 10 نفر که خود علاقه مند به این کار باشند با همان یونیفورمهایشان بدون اینکه اصلا بخواهند به کسی تذکر بدهند، در سکوت زبالهها را جمع کنند و در سطل بریزند. این کاری است که خود من هم در پارک نزدیک خانه ام انجام میدهم. مردم موعظه نمیخواهند، سخندانی و سخنرانی در آنها اثرگذار نیست، برای آنها به عمل کار بر میآید. در ایام نوروز محیط بانان موظف بودند در تمام پارکهایی که مردم برای بازدید و گردش میروند کیسه زباله به دست بگیرند و با زبانی که برای مردم ناخوشایند و توهینآمیز نباشد از نظافت پارک مراقبت کنند.
محیط بانان که در استخدام سازمان محیط زیست هستند، اما در مورد مردم فکر میکنید فرصت و حوصله این کارها را دارند؟
به هر حال به قول دکتر مصدق فرهنگسازی یک نسل زمان خواهد برد. در حال حاضر پیشنهاد من استفاده از دانش آموزان است و فکر میکنم این کار را باید به مردم هم سپرد و برای آنها درونی کرد. مشارکت مردم یکی از عوامل اصلی موفقیت است. آنها باید خود را سهیم بدانند.
وضعیت شکار غیر مجاز در تعطیلات نوروز چگونه بود؟ خبر کشته شدن آهوهای دشت قنات استان کرمان یا حمله شکارچیان به محیطبانان خبرهای خوبی نبود.
سازمان محیط زیست 13 میلیون هکتار زمین تحت نظر خود دارد اما تمام افرادی که این مناطق را حفاظت میکنند 700 نفر هستند، در حالی که اگر استاندارد جهانی را بخواهیم رعایت کنیم باید 11 هزار نفر باشند. متاسفانه ما متخلف داریم و دشتها نیز وسیع و پراکنده هستند. همیشه هم عدهای هستند که حتی زمان آبستن یا بچه دار بودن حیوانات، شکار را حق خود میدانند. قرار بر این است که مجازاتها و جریمههای نقدی در زمینه شکار غیر مجاز از امسال بیشتر شود.
یعنی مجازاتها سفت و سخت خواهد شد؟
نه آن سفت و سختی که شما فکر کنید، چون قوانین سفت و سخت همیشه هم کارساز نیست. اگر ما جرائم را خیلی شدید کنیم اجرای آن مشکل میشود. برای مثال جریمه ریختن زباله از ماشین 70 هزار تومان است، اما شما تا به حال شنیده اید؟ دیده اید برای زباله پراکنی هیچ کس جریمه شده باشد؟ اصلا تا به حال این قانون اجرایی نشده. من معتقدم سنگ بزرگ علامت نزدن است. ما اگر جریمه شکار پلنگ را 10 میلیون بگذاریم و بگیریم، بهتر است تا 100 میلیون بگذاریم و نگیریم. بنابراین ما گرفتاری اجرای قوانین سخت را هم داریم.
فرمودید که رسانهها در ایام نوروز سنگ تمام گذاشتند. نمونه بارز آن پخش سریال پایتخت بود که اشارهای چشمگیر به یکی از معضلات اصلی زیست محیطی کشور، یعنی شکار و کشتار پلنگهای ایرانی که سال گذشته 12 قلاده از آنها را از دست دادیم، داشت. چنین اقداماتی را تا چه اندازه بر ذهنیت مردم موثر میدانید؟
پخش سریال پایتخت و اشارههای زیست محیطی آن گامی خوب و الگوی مناسبی از فرهنگ سازی بود که در بهار امسال برداشته شد. ما امیدواریم در حال حاضر با فعالیت وسایل ارتباط جمعی ، فرهنگ سازی کمتر از گذشته زمان ببرد.
اما نقدهای غیر منصفانهای به این سریال شد، طبق معمول ظاهر بینی و مخالفت.
نقد هم همیشه هست. گزارشهایی که به من میرسید نشان میداد که قدمهای خوبی برداشته شده اما همان طور که گفتم فقط نباید منحصر به عید نوروز باشد. تداوم لازم است تا شرایط رو به بهبود برود.مجموعه تلاشهای رسانهها خوشبختانه باعث شده ما کورسویی در این زمینه ببینیم.
فصل شروع آتش سوزیها را در پیش داریم. برای این مورد هم برنامهای دارید؟
من پیشنهادم را در این باره در قالب یک طرح به خانم ابتکار تحویل داده ام و ایشان هم دستور انجام داده است. پیشنهادم این است که برای مثال در استان اصفهان در فصول خشک و گرم، راه اندازی آتش قدغن است حتی اگر منجر به آتش سوزی نشود. من این را در کشورهایی نظیر سوییس و آلمان و فرانسه و انگلیس دیده ام. بازداشت و جریمههای سنگین حاصل سرپیچی از این قانون است. در فصول گرم و خشک که جنگل آماده آتش سوزی است، این طرح اجرا خواهد شد اما در نوروز به دلیل تر بودن علف و برگها و شاخهها و احتمال کم آتش سوزی دلیلی برای اجرای زودهنگام این طرح وجود نداشت. ما در بهار معمولا آتشسوزی نداریم.
منبع: روزنامه قانون
نظر شما