شنبه ۶ اردیبهشت ۱۳۹۳ - ۱۱:۲۴

آمار مرگ و میر معتادان در جهان فزاینده است؛ امری که کارشناسان بهداشت و پزشکی قانونی دلیل آن را مصرف بیش از اندازه و وجود ناخالصی در مخدرهای صنعتی می دانند.

زنگ خطر مخدرهای صنعتی برای جوانان

سلامت نیوز: آمار مرگ و میر معتادان در جهان فزاینده است؛ امری که کارشناسان بهداشت و پزشکی قانونی دلیل آن را مصرف بیش از اندازه و وجود ناخالصی در مخدرهای صنعتی می دانند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایرنا، مصرف مواد مخدر و اعتیاد به آن به عنوان یک مساله اجتماعی سالهای طولانی است که جهان را درگیر خود ساخته و روز به روز گسترش بیشتری پیدا می کند؛ به طوری که بسیاری از کارشناسان و صاحب نظران آن را یکی از چالش های بزرگ سده کنونی دانسته اند. 

تولید، فرآوری، پخش و مصرف مواد مخدر در چرخه ای گسترده در جهان صورت می گیرد و افزون بر هزینه های بالای اقتصادی، امنیتی و ... که بر کشورهای جهان وارد می کند، هرساله شمار زیادی از انسان ها را در جوامع مختلف به کام مرگ و بیماری می کشاند. این مساله به عنوان یک آسیب فردی و اجتماعی ناشی از علل و عوامل گوناگونی بوده و خود نیز علت بسیاری از آسیب ها و مسائل بزرگ اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و ... در جوامع انسانی به شمار می رود.

از این رو برای جلوگیری از شیوع این بلای خانمان سوز ضروری است که اندیشمندان و برنامه ریزان در سراسر جهان با برنامه ریزی و سیاست گذاری های مناسب همه تلاش و توان خود را به کار گیرند تا ریشه های این بیماری بزرگ را در جهان بخشکانند.

در ایران نیز اعتیاد و قاچاق مواد مخدر یکی از مسائل بزرگ به شمار رفته و مبارزه با این پدیده، هزینه های بسیاری را در بخش های گوناگون اقتصادی، فرهنگی، پزشکی و نظامی کشور بر جای می گذارد.

ایران به دلایلی از جمله بافت جمعیتی جوان، موقعیت ژئوپولیتیکی ویژه و همسایگی با کشور افغانستان به عنوان تولید کننده مواد مخدر و ... یکی از کشورهای آسیب پذیر در برابر مواد مخدر است. البته کشورمان با تلاش هایی که بعد از انقلاب اسلامی در جهت مبارزه با تولید، عرضه و قاچاق این مواد در سطح ملی و فراملی انجام داده، یکی از پرچمداران مبارزه با مواد مخدر در جهان به شمار می رود.

تغییر الگو و مصرف مخدر های صنعتی

چیزی که سالهاست مردم و مسوولان را نگران کرده است تغییر الگوهای مصرف مواد مخدر از سنتی به صنعتی و رشد بی رویه آن در میان مصرف کنندگان به ویژه نسل جوان است. مواد مخدر صنعتی یا شیمیایی با ترکیبات مضر و کشنده تهدیدی برای سلامت انسان و جامعه به شمار می رود. 

بنابر نظر کارشناسان، مواد صنعتی ـ شیمیایی شامل یکسری از مواد صناعی موثر بر سیستم اعصاب مرکزی انسان و دارای اثرات تحریک کنندگی یا توهم زایی یا هر دو است. این دسته از داروها به نام های مختلفی شناخته می شوند. نامگذاری این دسته از داروها به دلیل ماهیت ساختاری آنها روز به روز دچار دگرگونی می شود؛ به طوری که با اندکی تغییر، داروهای جدیدتری با اثرات متفاوت بر سیستم اعصاب مرکزی تولید می گردد. این دسته از داروها به دلیل اختلال در ادراک و خلق و خو به عنوان داروهای روان گردان نیز شناخته شده اند.

در گذشته ماده مخدر اصلی در بین معتادان، مواد مخدر سنتی و به ویژه تریاک بوده است، اما آرام آرام الگوی مصرف متفاوت از گذشته به سمت مصرف هرویین و کراک تغییر پیدا کرد؛ به طوری که امروز مصرف مواد صنعتی به عنوان زنگ هشداری برای همه جوامع به صدا درآمده است.

این مواد به عنوان نسل جدید مخدرها در کشور ما به شدت در حال گسترش بوده و شدت ویرانگری این مواد بر روی سلامت افراد و دیگر بخش های جامعه سبب نگرانی در بین خانواده ها و مسوولان امر شده و چراهای زیادی را در ذهن همگان بر انگیخته است.

جوانان و گرایش به نسل تازه مخدرها

اما موضوعی که عمق این مساله را بیشتر می کند پایین آمدن سن مصرف مواد و گرایش نسل جوان جوامع مختلف به سمت مصرف مواد مخدر و به ویژه مخدر های صنعتی است. مصرف مخدرهای صنعتی آسیب های بسیاری را بر سلامت جسمی و روانی جوانان وارد کرده و به صورت مصرف پیوسته نیز پیامدهای جبران ناپذیری را برای مصرف کنندگان این مواد که بیشتر جوانان هستند به بار آورده، به طوری که آمارهای مرگ را در بین جوانان معتاد افزایش داده است.

«عبدالرضا رحمانی فضلی» وزیرکشور و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، در نشست خبری که در بیست و هفتم اسفند ماه سال گذشته انجام شد، گفت: آمار معتادان نشان می دهد سن مصرف مواد مخدر رو به کاهش است و حتی به مدارس هم کشیده شده است بنابر آمار این ستاد سن معتادان کشور از 18 تا 38 سال بیان شده است.

افزایش جمعیت جوان هر کشور، میزان آسیب پذیری جوامع را به لحاظ سوء مصرف مواد مخدر صنعتی و شیمیایی دوچندان کرده است؛ زیرا جوانان امروزی با انگیزه کنجکاوی خود، همگرایی با روند تحولات اجتماعی، جهانی و هویت یابی و یا رهایی از فشارهای اجتماعی، فرار از مشکلات و مسوولیتها، به مصرف مواد مخدر به ویژه مواد مخدر صنعتی و شیمیایی پناه می برند. به دلیل فراگیر شدن قوانین تشدید مجازات در قبال ورود و عرضه مواد مخدر طبیعی در دنیا و گرانی و محدود شدن دسترسی به آنها، مصرف مواد مخدر صنعتی در جهان و کشور ما روبه افزایش است و ویژگی های این مخدر ها مانند محرک بودن و توهم زایی در کنار ارزانی و تبلیغاتی که برای فروش آن ها صورت می گیرد جمعیت جوان کشومان را به سوی مصرف مخدر های صنعتی گرایش داده است.

از آنجا که جوانان هر کشور به عنوان سرمایه ها و آینده سازان جامعه خود به شمار می روند، از این رو باید سیاستگذاری ها و برنامه ریزی ها به ویژه در جوامع در حال گذار و در مسیر توسعه به سمت و سویی باشد که با فرهنگ سازی در جهت بهره مندی از زندگی سالم همراه با ارزش های والای انسانی و اجتماعی، زمینه های شکوفایی و پیشرفت و مشارکت این نسل را در جامعه فراهم کند. 

«یان رابرتسون» در کتاب «درآمدی بر جامعه» بر این نظر است که چهار عنصر وابستگی، علاقه و تعلق خاطر به جامعه در کنار ایمان به عنوان ابزارهای کنترل اجتماعی به شمار می روند و با آن ارتباط تنگاتنگی دارند. بنابراین، اگر علاقه افراد به جامعه و فرهنگ کاهش یابد و تعهد آنها به جامعه به سستی گراییده و مشارکت اجتماعی افراد کاهش یابد و پای بندی های دینی و اخلاقی آنها کاسته شود، افراد به شدت در معرض انحراف و کجروی خواهند بود. بنابراین باید کاری کرد که علاقه مندی و تعهدهای اجتماعی و ارزشی فزونی گرفته و مشارکت اجتماعی همه گیر شود و نیز پای بندی دینی و اخلاقی انسانها تعمیق شود و افزایش یابد(1).

«داود دعاگویان» عضو هیات علمی دانشکده علوم انتظامی در تحقیقی با عنوان« بررسی عوامل موثر بر تغییر الگوی مصرف مواد مخدر در میان جوانان»، علل گسترش مصرف مواد مخدر در بین جوانان را باورهای غلط در مورد مصرف مواد صنعتی و شیمیایی بیان می کند و معتقد است که این باورها زیر تاثیر اندیشه های خام جوانان و تبلیغات فرهنگی کشورهای امپریالیست به منظور استفاده ابزاری از این مواد در کشورهای در حال توسعه و جهان سوم شکل می گیرد(2).

به باور کارشناسان، مهمترین باورهای اشتباه مصرف کنندگان مواد مخدر صنعتی؛ اعتیادآور نبودن مواد صنعتی و شیمیایی، پایین بودن آسیب های ناشی از مصرف این مواد، ایجاد انرژی مضاعف به واسطه مصرف مخدرهای صنعتی، آرامش، افزایش تمرکز و خلاقیت ناشی از مصرف مواد صنعتی هستند که سبب گرایش روز افزون جوانان به سمت این مواد می شوند.

موقعیت ژئوپولیتیک ایران و قاچاق مواد مخدر

موقعیت جغرافیایی ایران به گونه ای است که در مرزهای شرقی با کشور افغانستان همسایه است و این موضوع با توجه به نقش پررنگ افغانستان در تولید تریاک و همچنین درگیری مستقیم و غیر مستقیم کشورمان با قاچاق این ماده مخدر، حساسیت این مرزها را بیشتر کرده است.

مبارزه با تجارت غیر قانونی مواد مخدر و کنترل مرزهای شرقی هر ساله خسارات فراوانی را هم از نظر اقتصادی و امنیتی و هم از نظر نظامی بر کشورمان وارد می کند.

وزیر کشور بیست و دوم اسفند 1392 خورشیدی، در پنجاه و هفتمین نشست سالانه کمیسیون مواد مخدر که با شرکت مقامات عالیرتبه کشورها در مقر سازمان ملل در وین برگزار شد، بیان داشت: کشور ما در موقعیت همسایگی با افغانستان قرار دارد که اولین تولید کننده تریاک دنیاست؛ به طوری که تا 5 هزار تن خشخاش تولید و به بازار مصرف هدایت می کند. با توجه به گستردگی مرزهای آبی و خاکی 80 درصد کشفیات تریاک دنیا را ایران انجام می دهد. این موقعیت جغرافیایی موجب شد در طول سال 92 بیش از 500 تن مواد مخدر کشف شود که بیانگر رشد 10 درصدی کشفیات مواد مخدر است. 

در آغاز ورود غیر قانونی مواد مخدر صنعتی به کشور قیمت این مواد بسیار بالا بود و به همین دلیل نیز افراد سودجو با ورود پیش سازهای این مواد و تغییر دستورالعمل و ترکیبات آنها به تهیه و تولید این مواد در فضاهایی مانند آشپزخانه های خانگی دست زدند و به این ترتیب تولید و عرضه مخدرهای صنعتی که به مراتب از مخدرهای صنعتی ابتدایی خطرناک تر بودند در کشور فراهم شد. شدت ویرانگری این مواد بر جسم و روان مصرف کنندگان و در مرتبه ای بالاتر بر سلامت اجتماعی افراد و خانواده ها روز به روز در کشور فزونی می گیرد.

به گفته رحمانی فضلی، تولید و توزیع مواد صنعتی و روانگردان ها و مواد ترکیبی در جهان در حال گسترش است و چنانچه تشدید فعالیت باندهای جرایم سازمان یافته، گروه های خشونت گرای بهره مند از قاچاق را بر این فرایند بیفزاییم باید بپذیریم که در وضع نگران کننده ای قرار داریم.

به گفته وزیر کشور، جمهوری اسلامی ایران افزون بر مشارکت با کشورهای همجوار در چارچوب ابتکار سه جانبه برای رویارویی با قاچاق دریایی، در 2 سال گذشته در نتیجه مبادله اطلاعات با کشورهای همجوار دریایی موفق شده است حدود پنج تن و 700 کیلوگرم انواع مواد مخدر را در مسیر دریا کشف و ضبط کند.

ایران برای مبارزه با مواد مخدر تاکنون گام های بلندی برداشته و از هیچ تلاشی در این زمینه کوتاهی نکرده است؛ به طوری که به دلیل خشونت گرایی بیش از اندازه سوداگران تاکنون بیش از سه هزار و 700 نفر از نیروهای انتظامی کشورمان در این مبارزه بزرگ به شهادت رسیده اند.

آمار مرگ و میر معتادان در کشور فزاینده است و کارشناسان بهداشت و پزشکی قانونی در کشورمان دلیل آن را مصرف بیش از اندازه و وجود ناخالصی مخدرهای صنعتی بیان می کنند.

کراک و شیشه، کروکودیل و ...به عنوان مخدرهای صنعتی به راحتی روی بافت های بدن تاثیر گذاشته و در اندک زمانی همه بافتهای حساس بدن را متلاشی کرده و باعث ایجاد عفونت در بدن می شوند. درجه و نوع نابودکنندگی این مواد بسته به ترکیب های آنها بر روی معتادان متفاوت است. بعضی از این مواد به صورت مستقیم روی مغز افراد تاثیر گذاشته و آنان را دچار توهم می کنند و بعضی دیگر در زمان کوتاهی به نابودی بافت های بدن منجر می شوند. در ماه های گذشته نیز مخدر دیگری با نام کروکودیل در کشور شناسایی شده که بنابر نظر کارشناسان به طور مستقیم به سراغ استخوان های فرد معتاد رفته و در کوتاه مدت او را از درون متلاشی می کند.

تغییر الگوی مصرف مخدرها از جمله نگرانی های متخصصین و کارشناسان حوزه فعالیتهای اجتماعی در ایران نیز به شمار می رود؛ چرا که تاثیر این مواد و نقش روان گردان آن بسیار خطرناک و دراز مدت و پایدار تر از سایر مواد است و گاهی وقت ها شخص را برای همیشه دچار ناراحتی های اعصاب و روان می کند و راه درمانی نیز برای آن وجود ندارد.

افزون بر مواد مخدر سنتی، مواد مخدر صنعتی و پیش ساز مخدر های صنعتی از راه مرزهای شرقی به کشور وارد می شود و از این رو کنترل این مرزها و جلوگیری از قاچاق این مواد به کشورمان نیازمند اراده ای پایدار و پیوسته است.

در همین زمینه رحمانی فضلی در نشست خبری بیست و دوم اسفند سال گذشته از جمله برنامه های ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال 93 را برخوردهای قاطعانه و محکم این ستاد با قاچاقچیان و مصرف کنندگان مواد مخدر بیان کرد و اولویت مبارزه در کنترل مواد مخدر در کشور و مرزهای شرقی را برشمرد.

همچنین ˈعلیرضا جزینیˈ قایم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، رویارویی و جلوگیری از ورود مواد مخدر، درمان، کاهش آسیب و توانمندسازی و صیانت از افراد را با رویکرد اجتماعی از مهمترین راهبردهای ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال نو بیان کرده است.

سخن آخر

بر پایه آ مار موجود، بیش از سه میلیون نفر در کشور به معضل اعتیاد گرفتار هستند و البته این آماری است که از سوی مقام ها و سازمان های دست اندر کار مبارزه با مواد مخدر و مراکز نگهداری و درمان معتادان منتشر شده است. چیزی که افزون بر آمار فزاینده معتادان در کشور نگران کننده است ورود و تولید مخدرهای صنعتی نو در کشور و گرایش فراوان نسل جوان به مصرف این مواد و همچنین افزایش جرم و جنایت های افراد وابسته به مواد اعم از تولید کننده، پخش کننده و مصرف کنندگان این مواد در کشور است. روزی نیست که در رسانه ها، خبری از جرایم افراد مبتلا به شیشه و دیگر مواد مخدر به گوشمان نرسد. برای درمان و حل این مساله در کشور، باید همه دست به دست هم دهند و فرهنگ سازی مبارزه با مواد مخدر در جامعه صورت گیرد. 

از آنجا که فرهنگ بنیاد و رکنی مهم در جوامع انسانی است که خود علت و معلول بسیاری از ارزش ها، باورها، رسوم و آیین ها شناخته می شود، از این رو توجه به آن یکی از بایسته های هر جامعه ای به شمار می رود. در کشور ما نیز با توجه به ارزش های والای انسانی ایرانی و اسلامی به عنوان میراثی ماندگار نباید این درخت پربار را به حال خود رها کرد. پس ضروری است که دستگاه ها و سازمان های دست اندر کار فرهنگ تلاش خود را در زمینه فرهنگ سازی در بین جوانان و نوجوانان دوچندان کنند تا این قشر آینده ساز هدف باورهای پوچ و نادرست قرار نگیرند و بتوانند در برابر پوچ گرایی و دسیسه چینی های سودجویان استوار بایستند.

از این رو رسانه ها، مدارس و دانشگاه ها باید تلاش کنند ارزش های اخلاقی، دینی و فرهنگی را تقویت کرده و آنها را مدنظر قرار دهند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha