سلامت نیوز:اختلال های روان‌پریشی همانند اسكیزوفرنی، یك گروه از بیماریهای شدید هستند كه مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهند. این اختلالات توانایی شخص برای تفكر كردن به صورت دقیق، قضاوت مناسب، پاسخ دادن هیجانی، برقرار كردن ارتباط ثمربخش، درك كردن به صورت واقعی و رفتار كردن به صورت مناسب را تغییر می‌دهند.
زمانی كه نشانگان شدید هستند، افراد مبتلا مشكلاتی در تماس با واقعیت دارند و اغلب در برآورده كردن نیازهای معمولی زندگی روزانه خود ناتوانند. با این حال، حتی اكثر اختلالات روان‌پریشی شدید معمولا قابل درمانند.در ادامه شكلهای مختلف اختلالات روان‌پریشی می‌آید.
اختلال اسكیزوفرنیا: افراد مبتلا به این بیماری تغییراتی در رفتار و دیگر نشانگان – مانند هذیانها وتوهمات – دارند كه حداقل به مدت 6 ماه طول می‌كشد و معمولا با نقصان در عملكردهای اجتماعی ، مدرسه و شغل همراه است.
اختلال اسكیزوافكتیو: این مبتلایان تركیبی از نشانگان هر دو اختلال خلقی و اسكیزوفرنی دارند.
اختلال اسكیزوفرنی فرم: افراد مبتلا به این اختلال همان نشانگان اسكیزوفرنی را دارند اما نشانگان آنها بین 6-1 ماه طول می‌كشد.
اختلال روان‌پریشی گذرا: این افراد دوره‌های ناگهانی وكوتاه مدت رفتارهای روان‌پریشی را دارند كه اغلب در پاسخ به یك رویداد بسیار استرس زا، مانند مرگی در خانواده، می‌باشد. بهبود اغلب سریع است و معمولا كمتر از یك ماه طول می‌كشد.
اختلال هذیانی: در این اختلال فرد هذیانی (یك باور ثابت و غلط ) دارد كه او را در موقعیتهای زندگی واقعی درگیر می‌كند. مانند خیانت كردن بر علیه خود یا داشتن یك بیماری. این هذیانها حداقل برای یك ماه پایدار است.
اختلال روان‌پریشی مشترك: این بیماری وقتی رخ می‌دهد كه شخصی هذیان‌هایی را در یك بافتی از روابط با دیگر افراد می‌پروراند.
اختلال روان‌پریشی ناشی از مواد: این شرایط به دلیل استفاده یا ترك برخی مواد، مانند الكل و كوكائین كراك می‌باشد كه ممكن است باعث توهمات، هذیانها یا گفتار آشفته شود.
اختلال روان‌پریشی ناشی از شرایط پزشكی: توهمات، هذیانها یا دیگر نشانگان ممكن است درنتیجه‌ی بیماریهای دیگری كه عملكرد مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهند، مانند جراحت سر یا تومور مغزی، بوجود آیند.
پارافرنیا: شكلی از اسكیزوفرنی است كه شروع دیر هنگام دارد و در جمعیت‌های مسن رخ می‌دهد.
نشانگان اختلال روان‌پریشی چیست ؟
نشانگان اختلال روان‌پریشی از شخصی به شخص دیگر متغیر است و ممكن است حتی در طول زمان تغییر كند. نشانگان عمده توهمات و هذیانها هستند. توهمات تجارب حسی نامعمول یا ادراک چیزهایی هستند كه واقعا حضور ندارند، مانند دیدن چیزهایی كه اینجا نیستند، شنیدن صداها، بوئیدن بوها، داشتن یك طعم یا مزه در دهانتان، و احساس حساسیت روی پوستتان درحالی كه هیچ چیزی بدن شما را لمس نمی‌كند.هذیانها عقاید غلطی هستند كه پایدار و سازمان یافته‌اند و این‌كه حتی پس از دریافت كردن اطلاعات صحیح و منطقی كنار نمی روند. برای مثال شخصی كه عقیده دارد غذایش زهرآگین است، حتی اگر ثابت شود كه غذا سالم است، او این هذیان خود را رها نمی‌كند.دیگر نشانگان محتمل بیماریهای روان‌پریشی شامل :
گفتار آشفته یا نامنسجم
تفكر آشفته
رفتار عجیب غریب
حركات آهسته یا نامعمول
از دست دادن علاقه به بهداشت شخصی
از دست دادن علاقه به فعالیت‌ها
مشكلاتی در مدرسه، كار و یا روابط
شیوه‌ی سرد و گسسته همراه با ناتوانی در ابراز هیجانی
نوسان‌های خلقی یا دیگر نشانگان خلقی، مانند افسردگی یا مانیا
علل اختلال های روان‌پریشی چیست ؟
علت واقعی اختلالات روان‌پریشی ناشناخته است اما محققان اعتقاد دارند كه برخی عوامل ممكن است نقشی در این اختلال بازی كنند. این‌كه برخی اختلال‌های روان‌پریشی گرایش دارند در خانواده ها دوام پیدا كنند، اشاره به این تمایل یا احتمال دارد که رشد این اختلال ممكن است ارثی باشد. همچنین عوامل محیطی ممكن است نقشی در تكامل آن بازی كنند که شامل: استرس، سوءاستفاده‌ی دارویی، و تغییرات عمده‌ی زندگی می‌شوند. علاوه بر این، افراد مبتلا به اختلال‌های روان‌پریشی خاص ممكن است در شیمی خاصی از مغز عدم تعادل داشته باشند. آنها ممكن است خیلی حساس شده باشند یا مقدار زیادی ماده‌ی شیمیایی، كه دوپامین نام دارد، تولید كنند. دوپامین یك انتقال دهنده‌ی عصبی است. ماده‌ای كه به سلولهای عصبی در مغز كمك می‌كند تا پیام‌ها را به یكدیگر ارسال كنند. عدم تعادل دوپامین روی واكنش‌های مغز نسبت به محرك‌های خاص مانند صداها، بوها، و دیدنی‌ها تاثیر می‌گذارد و می‌تواند منجر به توهم‌ها و هذیانها شود.
اختلال های روان‌پریشی چقدر رایج هستند؟
در حدود 1 درصد جمعیت جهان از اختلال‌های روان‌پریشی رنج می‌برند. این اختلال ها معمولا در اواخر سنین 30-20 سالگی بروز می كنند و میزان آن در مردان و زنان حدودا برابر است.
اختلال‌های روان‌پریشی چطور تشخیص داده می‌شوند؟
اگر نشانگان اختلال روان‌پریشی حضور داشته باشند، متخصص یك تاریخچه‌ی پزشكی كامل و معاینه‌ی جسمانی برای تعیین علل نشانگان انجام خواهد داد. اگرچه آزمایش‌های آزمایشگاهی برای تشخیص ویژه اختلال‌های روان‌پریشی وجود ندارد، دكتر ممكن است از آزمون‌های گوناگونی مانند تست خون و تصاویر مغزی (مانند اسكن MRI ) برای غیر محتمل شمردن بیماریهای جسمانی كه دلیل این نشانگانند، استفاده كنند. اگر دكتر دلیل جسمانی برای این نشانگان پیدا نكنند، ممكن است شخص را به یك روانپزشك یا روانشناس، متخصصان سلامت روانی كه برای تشخیص و درمان بیماریهای روانی آموزش دیده‌اند، ارجاع دهد. روانپزشكان از مصاحبه های طراحی شده‌ی خاص و ابزارهای سنجشی برای ارزیابی یك شخص مشكوك به اختلال روان‌پریشی استفاده می‌كنند.
اختلال‌های روان‌پریشی چگونه درمان می‌شوند؟
اغلب اختلال های روان‌پریشی بوسیله‌ی تركیبی از داروها و روان‌درمانی درمان شده‌اند.
دارو درمانی : داروهای اصلی استفاده شده برای درمان اختلالات روان‌پریشی، ضدروان‌پریشی نامیده شده‌اند. این داروها بیماری را درمان نمی‌كنند، اما در مدیریت اكثر نشانگان آْزاردهنده‌ی آن مانند هذیانها، توهمات و مشكلات تفكر، بسیاراثر بخشند. ضدروان‌پریشی‌ها شامل داروهای قدیمی مانند: Haldol ، thorazine ،Mellaril و داروهای جدیدتر (اغلب نامتعارف نامیده شده‌اند ) مانند: Zyprexa ، Seroquel ،Saphis ، Risperdol ، Invega Geodon ، Clozaril ،Abilify .
این داروهای جدیدتر درمان خط اولمحسوب می‌شوند، زیرا عوارض جانبی قابل تحمل‌تری دارند.
روان‌درمانی : شیوه‌های گوناگونی از روان‌درمانی، شامل: فردی، گروهی، و خانواده درمانی، ممكن است برای حمایت كمكی از شخص مبتلا به اختلال روان‌پریشی استفاده شود. اكثر بیماران مبتلا به اختلالات روان‌پریشی به عنوان بیمار سرپایی بیمارستان درمان شده‌اند. هرچند به ویژه افراد دارای نشانگان شدید، آن‌هایی كه در خطر صدمه زدن به خودشان یا دیگران هستند، یا آن‌هایی كه به دلیل بیماری، در مراقبت كردن از خودشان ناتوانند، ممكن است نیاز داشته باشند تا برای بهبود وضعیت‌شان بستری شوند.
چگونه بهبودی از اختلال روان‌پریشی را پایدار و طولانی كنیم؟
هر فردی كه از اختلال روان‌پریشی بهبود یافته، ممكن است به صورت متفاوتی به درمان پاسخ داده باشد. برخی بهبودی سریع نشان می‌دهند، برای برخی دیگر درمان ممكن است هفته ها یا ماه‌ها به طول بیانجامد. برخی افراد ممكن است نیاز داشته باشند با درمان را برای یك دوره‌ی طولانی ادامه دهند و برخی، مانند آن‌هایی كه دوره های شدید چندگانه رنج آور دارند، ممكن است نیاز داشته باشند تا به صورت نامعین دارو مصرف كنند. در این موارد، برای كنترل عوارض جانبی، معمولا داروها در كمترین دوز ممكن ارائه میشود.
چشم انداز افراد مبتلا به اختلالات روان‌پریشی چگونه است؟
دورنما بسته به شكل اختلال و افراد متغیر است. این اختلالات درمان پذیرند و اكثر مردم در اثر درمان و مراقبت پیگیرانه بهبودی قابل توجهی خواهند داشت.
آیا اختلالات روان‌پریشی می‌تواند پیشگیرانه باشد ؟
در مجموع راه پیشگیری اكثر اختلالات روان‌پریشی ناشناخته است. اما می‌توان با شناخت زود هنگام و انجام درمان، از نشانگان مرتبط پیشگیری نمود. با جستجوی كمك زود هنگام برای نشانگانی كه ظاهر شده‌اند، می‌توان به كاهش اختلال در روابط، خانواده و زندگی افراد كمك كرد. با اجتناب از مصرف داروها و الكل می‌توان از ابتلا به اختلالات روان‌پریشی مرتبط با این مواد پیشگیری كرد.
نظر شما