سلامت نیوز: سرکشی و لج‌بازی کودکان ازحالات و رفتارهای ناسازگارانه‌ای است که در بسیاری از کودکان به چشم می‌خورد .این گونه رفتارها نوعی نمایش احساس نفرت و خصومت نسبت به والدین و اطرافیان است

به گزارش سلامت نیوز به نقل از سایت روان آگاهی، کودکان زیادی در برابر امر و نهی والدین موضع می‌گیرند و در مقابل دستوراتشان تخلف و سرپیچی می‌کنند. این حالت ممکن است از روی اراده و گاهی هم بی‌اراده و به صورت یک عادت در آنان باشد و در هر حال وضع رفتاری کودکان غیرعادی است.

جلوه های رفتاری کودک لجباز

• دربرابر دستورات ازخود سرسختی ومقاومت نشان می‌دهند و نارضایی خود را از امری که حتی ممکن است مورد علاقه‌شان نیز باشد اعلام می‌دارند.
• وقتی خواسته‌ای دارند با گریه و بهانه‌گیری آن را مطرح کرده و می‌کوشند آن را به هر صورتی است بدست آورند.
• دربرابر مقاومت والدین در برابر خواسته‌هایشان خود را به زمین می‌کشند، اشک می‌ریزند وموجبات دردسر دیگران را فراهم می آورند و وقتی به خواسته خود برسند آن‌چنان آرامش می‌یابند که گوئی اصلا خبری و واقعه‌ای وجود نداشته است.
• این کودکان دربرابر دستورات والدین دلقک بازی در می‌آورند و دررابطه با امرونهی شان سرکش می‌شوند.
• لجبازی ممکن است با کتک زدن، گازگرفتن، خرابکاری و پرخاشگری و دشمنی همراه باشد به گونه‌ای که تذکرات و راهنمایی والدین را هم به حساب نیاورند.
• گاهی لجبازی درخوردن و خوابیدن است، ایراد گرفتن، یا جسارت به میهمان و میزبان است. حتی ممکن است با گرسنگی و ناراحتی بخوابند ولی تسلیم رأی و نظر دیگران نشوند.

حالت‌های کودکان لجباز

کودکان لجباز سرکش و عصبانی هستند، جیغ و داد به راه می‌اندازند. در برابر خواسته‌های والدین ایستادگی و سرپیچی می‌کنند وحتی ممکن است علیه خواسته‌های آنها ایستاده و مقاومت نمایند. کودکان لجباز بسیار زود عصبانی می‌شوند، در برابر کمترین ناراحتی خشم زیادی بروز می‌دهند، پای به زمین می‌کوبند، روی زمین دراز می‌کشند، به شدت اشک می‌ریزند. گاهی دق دل خود را سر دیگران خالی می‌کنند و اگر دست‌شان به آنها نرسید ناراحتی خود را سر اشیا و اسباب بازی درمی‌آورند.

ریشه و اساس لج‌بازی‌های کودکان

لج‌بازی کودک معمولا از ناخشنودی او سرچشمه می‌گیرد و کودک لجباز درحقیقت می‌خواهد نشان دهد از وضعی که برای او پیش آمده شدیدا ناراحت است و دوست دارد کاری را بر همان اساس که هوس می‌کند انجام دهد وکسی هم حق ندارد درکار و برنامه او دخالتی کند. او نیاز به تسلط دارد، می‌خواهد رئیس باشد و خودپرستی و خودپسندی خود را بر این اساس فروبنشاند. در مواردی  می‌توان ریشه لج‌بازی‌ها وسرکشی‌ها را در تضاد عواطف، هیجان و اضطراب شدید جستجو کرد و در عین حال باید اعتراف نمود که موارد ناشناخته در زندگی کودکان لج‌باز بسیار است و اینکه چه عواملی او را به سوی عصیان سوق می‌دهد، دقیقا معلوم نیست. اما این‌که چه چیز سبب می‌شود که کودک به لجبازی تن بدهد این امر ناشی از روش ناصواب تربیتی پدر و مادر است. برخی والدین و مربیان یک خط مشی روشن و سنجیده دربرابر رفتارهای کودک ندارند، نتیجتا هر روز و ساعتی به یک گونه عمل می‌کنند و این باعث عصیان و لجبازی کودک می‌شود.

چه کودکانی بیشتر لجباز می‌شوند؟

• کودکانی که از سرپرستی پدر و مادر محروم مانده و به صورت نابسامانی رشد یافته اند زیادتر است.
• درکودکان بیمار وعصبی بیش از کودکان سالم است.
• کودکانی که دوران کودکی‌شان با لوسی و ننری گذشته است زیادتر از دیگران است.
• کودکانی که پدرومادر بی‌حوصله‌ای داشته‌اند برای اینکه از شر کودکان و سروصدایشان راحت باشند هرچه طلب کرده اند به آنها داده اند زیادتر است به این خاطر که آنان را بدعادت کرده‌اند.

علل وانگیزه های لجبازی کودک

1. بی توجهی والدین،سبب می شود که کودکان به تدریج بهانه‌گیر و لجباز شوند.
2. محرومیتها، محرومیت ازنوازش و مهر مادری.
3. نیازهای شدید،  زمینه را برای بهانه‌گیری و لجبازی فراهم می‌کند. نیاز شدید به استراحت یا نیاز به غذا و ... درچنین صورتی مخصوصا کودکان خردسال با بهانه گیری‌ها نیاز خود را اعلام می‌دارند.
4. استبداد والدین،سبب لجبازی و فرار از فرمانروای مستبد و حتی حاضرند خود را به خطر اندازند تا از این مضیقه رهایی یابند. کودکان دوست ندارند مدام امرونهی شوند و برای فرار از آنها با لجبازی‌ها و بهانه‌جویی‌ها اقدام می‌کنند.
5. بدآموزی‌ها،کودکان درمواردی از والدین یاد می‌گیرند که مسائل و دشواری‌های خود را از راه جبر و زور حل کنند.
6. شکست‌های متوالی،عدم موفقیت ها دربازی وگردش، درجلب نظر والدین به سوی خود، در پیروزی ناشی از رقابت‌ها، روحیه او را درهم شکسته و خردش می‌کند چنین طفلی قادر به زندگی مسالمت‌آمیز وداشتن روابط سالم با والدین ومربیان خود نیست و نمی‌تواند خواسته‌های خود را به صورت طبیعی مطرح کند.
7.  خودداری‌ها، بعضی والدین تصور می‌کنند که به هیچ عنوان نباید خواسته های فرزندان را پذیرفت و برآورده کرد به آن خاطر که کودک لوس بار می‌آید ، و این سبب رفتارهای لجبازی می‌شود.
8. بی صبری‌ها، گاهی لجبازی های کودکان ناشی از بی‌صبری است که مثل بزرگترها صبر و تحمل لازم را برای دستیابی به هدف ندارد، بنابراین جیغ و داد راه می‌اندازد.
9. ولادتی جدید، گاهی لجبازی کودکان از زمانی آغاز می‌شود که طفلی جدید درخانه به دنیا بیاید و بخش مهم از محبت وحمایت والدین را به خود اختصاص دهد. کودک عقده‌های درونی خود را از طریق لجبازی نشان می‌دهد. حسادت خود عامل مهمی برای لجبازی کودکان است.
10. محیط نامساعد، درگیریها و بگومگوهای والدین و روابط خصمانه‌شان با طفل، خشونت با کودک و کتک زدن او.

شیوه های درمانی کودکان لجباز

• احترام و محبت. بنای تربیت کودک را باید براین اصل استوار کرد و برای کودکان باید احترام قائل شد. با نشان دادن احترام و محبت می‌توانید آنها را به راه آورید ودر موارد لزوم ازآنان اطاعت بخواهید.
• همدردی. درموقع خشم ولجبازی کودک هیچ چیز سازنده‌تر از آن نیست که او دریابد ما به احساس او پی برده‌ایم و از آنچه که دردرون او می‌گذرد، آگاهی داریم. همدردی و همزبانی میتواند موجبات انس کودک را فراهم آورد و کودک را به تعقل وادارد. همینکه طفل دریابد والدین با او از در همدردی وارد شده اند آرامش خواهد یافت.
• واداشتن به بحث. سخن گفتن با کودک که چه چیز باعث ناراحتی او شده است که چنین می‌کند؟ کودکان معمولا ساده وصادقند و به سادگی درباره مشکل خود با ما سخن می‌گویند. این باعث می‌شود که ما از راز لجبازی کودک و کج رفتاری او سردرآوریم و طبیعی است درچنین صورتی موضع‌گیری درقبال او آسانتر خواهد بود.
• واگذاری مسئولیت‌ها. به کودک شخصیت دهید تا احساس ارزش کند و برای حفظ آن با تمام وجود با شما همکاری نماید. در کارها از کودک نظر بخواهید تا احساس کند که او را به حساب می‌آورید این باعث می‌شود که کودک از لجبازی دست بردارد.
• رفتار الگویی. وقتی کودک درحال لجبازی وعصیان است دچار احساسی شدید است و بسادگی خاموش وآرام نخواهد شد. حوصله شنیدن نصایح و راهنمایی شما را نخواهد داشت. انتقادهای سازنده شما در او بی‌اثر خواهد بود. درچنین مواردی ضروری است با آنها به زبان احساس سخن بگویید و با رفتار مسالمت آمیز، توأم با صبر وتحمل آرامشان کنید. بررسی‌های تجربی نشان می‌دهد که اغلب کودکان در چنین مواردی رام و تسلیم رأی و نظر والدین می‌شوند و به زودی دست از لجبازی می‌کشند.
• اخطار. به هنگامی که نصایح و مسالمت‌ها درکودک اثر نکرد، می‌توان از شیوه اخطار استفاده کرد که منجر به تنبیه و محرومیت ها می‌شود . البته تا زمانی که راه‌های دیگر را امتحان کرده باشیم و مطمئن باشیم که تنبیه وضع کودک را اصلاح خواهد کرد.
• ترک کودک .به حال خود رها کردن کودک وقتی زیاد سروصدا  و جیغ و داد می‌کند او را به حال خود رها کنید تا به گریه و لجبازی خود ادمه دهد در این شرایط بی‌توجهی به کودک می‌تواند کارساز باشد. زیرا درمی‌یابد که کسی به او اعتنایی نمی‌کند به ناچار دست از رفتار خود کشیده وساکت می‌شود.