مطالعات انجام شده بر روی موش ها نشان می دهد دادن قرص "گلیویک" (Gleevec) یا "ایماتینیب" (imatinib)، ساخت شرکت "نوارتیس ای.جی" ، می تواند خونریزی مغزی ناشی از مصرف داروی ضدلختگی خون به نام "فعال کننده پلاسمینوژن بافت" یا tPA را بطور قابل توجهی کاهش دهد.
"دانیل لورنس" از "دانشکده پزشکی دانشگاه میشیگان" که نتایج مطالعه وی در مجله " پزشکی نیچر" منتشر شده است گفت،گلیویک می تواند عوارض جانبی مرتبط با مصرف tPA را بطور بالقوه کاهش دهد و شمار بیمارانی را که قادر به استفاده از داروی tPA هستند، افزایش دهد.
لورنس با محققانی از "موسسه کارولینسکا" در استکهلم در سوئد همکاری داشته است. آنها قصد دارند آزمایش این ترکیب دارویی را چند ماه دیگر بر روی انسان آغاز کنند.
داروی از بین برنده لخته خون tPA برای برطرف کردن لخته های خونی در سکته مغزی ایسکمی استفاده می شود.
سکته مغزی ایسکمی زمانی بروز می کند که یک لخته خون جلوی جریان خون به مغز را می گیرد.
طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، 80 درصد از 15 میلیون سکته مغزی که هر ساله در سراسر جهان روی می دهد سکته مغزی ایسکمی است.
هنگامی که tPA در سه ساعت اول سکته مغزی به بیمار داده شود این دارو می تواند موجب از بین بردن لخته خونی شود و میزان مرگ و میر و ناتوانی را بطور قابل توجهی کاهش دهد.
اما tPA دو عیب عمده دارد اول اینکه این دارو می تواند باعث نفوذ خون به داخل مغز شود دیگر اینکه باید طی سه ساعت اول پس از آغاز سکته مغزی مصرف شود.
از آنجا که این دارو موجب خونریزی می شود، tPA را نمی توان در یک نوع نادرتر سکته مغزی معروف به "خونریزی دهنده مغزی" مصرف کرد. این نوع سکته در اثر پارگی یک رگ خونی در ناحیه سر ایجاد می شود.
این نوع سکته مغزی زمانی بروز می کند که یک رگ خونی در سر پاره می شود.
لورنس گفت، آنها اکنون بهتر دریافته اند که چرا tPA موجب بروز خونریزی می شود.
وی گفت، زمانی که ‌tPA از طریق رگ های آسیب دیده بر اثر سکته مغزی به درون مغز تراوش می کند، به نظر می رسد که بر روی پروتئین سازنده عروق خونی به نام PDGF-CC و گیرنده آن به نام PDGF-alpha تاثیر می گذارد.
این روند ساز و کار پیچیده ای را که از مغز در برابر سموم موجود در خون محافظت می کند ضعیف می کند و باعث می شود رگ های خونی متخلخل و دربرابر تراوش خون آسیب پذیر شوند.
اما گلیویک با مسدود کردن گیرنده PDGF-alph این تاثیر را خنثی می کند.
محققان این فرضیه را در یک سلسله آزمایشها بر روی موش ها آزمایش کردند. در یکی از این آزمایشها محققان در موش ها سکته مغزی ایجاد کردند و یک ساعت بعد به برخی از موش ها یک دوز گلیویک دادند.
موش هایی که این دارو را مصرف کرده بودند 33 درصد کمتر دچار خونریزی مغز داشتند. 72 ساعت بعد 34 درصد آسیب کمتری به مغز آنها وارد شد.
سپس محققان برای جلوگیری از خونریزی مغزی ، گلیویک را به عنوان یک پیش درمان قبل از دادن tPA آزمایش کردند.
آنها گلیویک را یک ساعت پس از آغاز سکته مغزی به موش ها دادند، اما قبل از دادن tPA چهار ساعت دیگر صبر کردند که از مدت زمان انتظار 3 ساعته قبلی برای مصرف tPA طولانی تر بود.
محققان برای آزمایش خونریزی سطح هموگلوبین پروتئین خون را در مغز اندازه گرفتند.
در این مطالعه دیده شد، هموگلوبین موش هایی که به آنها گلیویک داده شده بود 50 درصد کمتر از آنهایی بود که گلیویک دریافت نکرده بودند.
این مطالعه نشان می دهد که گلیویک می تواند در پیشگیری از خونریزی مرتبط با tPA جلوگیری کند و می تواند مدت زمان انتظار برای مصرف tPA را طولانی تر نماید.