سلامت نیوز: حمیدرضا جلاییپور گفت: نهاد خانواده در ایران مانند یک توپ محکم است اگر چه، علائم نگرانکنندهای در تائید این نگرانیها وجود دارد اما، نمیتوان از این علائم نگرانکننده، فروپاشی خانواده در ایران را نتیجه گرفت
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان، بهمناسبت پانزدهم ماه مه میلادی (25 اردیبهشت) روز جهانی خانواده نشست بررسی نهاد خانواده در وضعیت کنونی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد. سخنران اصلی این نشست حمیدرضا جلاییپور، جامعهشناس و عضو هیات علمی دانشگاه تهران بود. باقر ساروخانی استاد جامعهشناسی دانشگاه تهران و عالیه شکربیگی جامعهشناس نیز از جمله شرکتکنندگان در این نشست بودند.
جلاییپور در این نشست با ارائه نتایج پژوهش خود که با کمک تعدادی از دانشجویان دوره دکتری روی 300 خانواده در استان تهران انجام داده بود، اعلام کرد: نهتنها جامعه ایرانی در حال فروپاشی نیست بلکه، اکنون خانواده محکم ترین نهاد اجتماعی کشور است که در حال فاصله گرفتن از شکل سنتی و تکامل و نزدیک شدن به خانواده مدنی است. این جامعهشناس در ادامه به بیان چند نمونه از علائم نگرانکننده در خانوادههای ایرانی پرداخت و گفت: یکی از این آسیبها کوچک شدن اندازه خانواده است.
بر اساس آمار، بُعد خانوار از سال 85 که چهارنفر بود به 5/3 نفر در سال 91 رسید. این میزان در تهران در سال 85، 7/3 بود و اکنون به 2/3 نفر رسیده است. این کاهش به این معنی است که خانوادهها به داشتن یک فرزند، بسنده میکنند. بالارفتن سن ازدواج یکی دیگر از این معضلهاست. بر اساس اطلاعات موجود ظاهرا سن ازدواج پسران به 35 و دختران به 25 سال رسیده است. افزایش طلاق و طلاقهای عاطفی و رشد خانوادههای تکنفری از دیگر مشکلات و آسیبهای مربوط به نهاد خانواده است.
جلاییپور با اشاره به سخنان تازه محمود گلزاری، معاون ساماندهی امور جوانان وزیر ورزش و جوانان، سه برابر شدن ارتباط جوانان نسبت به سی سال گذشته، زمان شروع رابطه به مقطع راهنمایی و تغییر نوع رابطه را نمونههایی دیگر از معضلهای موجود در عرصه خانواده دانست. او خاطرنشان کرد: متاسفانه برای هیچیک از موارد ذکرشده آمار مشخص و دقت تجربی در دسترس نیست. یک دولت نفتی همچون ایران باید برای بررسیهای تجربی دقیق در این زمینه، بودجه ویژهای اختصاص دهد و رصد دقیقی برای مطالعه و بررسی کمیت و کیفیت این روندها به تفکیک تمام مناطق تهران و در تمامی استانهای کشور صورت دهد. پس نمیتوان گفت با فروپاشی خانواده روبهرو هستیم بلکه، صحبت سر مشکلات و آسیبهایی است که رابطه زن و مرد را به شکلهای مختلف درگیر کرده است.
بهگفته جلاییپور بررسیها نشان داده است که 10 درصد از خانوادههای مورد بررسی، خانوادههای «مردسالار» هستند که مفهومی ضدخانواده مدنی است.
او با بیان این مطلب و در نقد دیدگاه پدرسالارانه انگاشتن خانواده ایرانی از طرف فمینیستها ادامه داد: دقت در تاریخ معاصر ایران نشان میدهد که این دیدگاهها و ادعاها بیشتر جنبه ایدیولوژیک دارد تا تجربی و تحقیقی. این جامعهشناس درباره ویژگیهای خانواده مردسالار گفت: اطاعت زنان و فرزندان از پدر خانواده در برخی موارد به این منجر میشود که آنها برای حفظ اسلوب خانواده پدرسالار و قرارگرفتن در قالب آن، دچار دورویی میشوند و تظاهر به فرمانبرداری میکنند به این ترتیب، خانواده به محلی برای رشد رذایل اخلاقی تبدیل خواهد شد.
او خاطرنشان کرد: در جامعه ایرانی فردیت مهم شده است و عقلانیت افراد بر اساس عقلانیت ابزاری (نوعی منطق بازاری) و اصل هزینه و فایده است. از طرفی جنبه عقلانیت اخلاقی-ارزشی (یعنی رفتار برای دیگران) ضعیف است. بر همین اساس، فردیت مبتنی بر عقلانیت و هزینه و فایده نیز به یک حق تبدیل شده است. این عضو هیات علمی دانشگاه تهران گسترش وسایل ارتباط جمعی و اطلاعات و ظهور جامعه رسانهای را یکی دیگر از عوامل آسیب به خانواده دانست. او در این راستا «دوگانگی» در فضای عمومی رسمی و غیررسمی جامعه را به بوته نقد کشید و گفت: در فضای رسمی جامعه آرمانی به تصویر کشیده میشود درحالی که در فضای غیررسمی و واقعیت شاهد اتفاقهای دیگری هستیم.
نظر شما