سلامت نیوز:طوفان بی‌سابقه تهران و مرگ ۵نفر در این حادثه، زنگ خــــطر ضعف و ناهماهنگی در مقابله با حوادث طبیعی در کشور را به صدا درآورد.
هر چند این روزها بازار بحث و اظهارنظر درباره اینكه مقصر خسارات طوفان پایتخت كیست، داغ است و سازمان‌های مختلف سعی می‌كنند توپ تقصیر را به زمین یكدیگر بیندازند. در این میان رئیس‌سازمان هواشناسی به كمیسیون اجتماعی مجلس احضار شده و در وزارت كشور نشست مدیریت بحران برگزار شده‌است.
آنچه بیش از همه ضروری به‌نظر می‌رسد، شناخت نقطه ضعف‌ها و كاستی‌ها در مقابله با حوادث طبیعی و رفع هر چه زودتر آنهاست؛ چرا كه حادثه هیچگاه خبر نمی‌كند و معلوم نیست حادثه طبیعی دیگری كه در كشور رخ خواهد داد، گریبان كدام شهر را خواهد گرفت. ایران كشوری حادثه خیز است و حوادث طبیعی همیشه در كمین است تا به شكل سیل، زلزله، طوفان، رانش زمین، ریزش كوه و... ظاهر شده و به هر چه كه بر سر راهش قرار دارد، آسیب برساند.
در این میان سیل و طوفان ازجمله حوادثی هستند كه قابل پیش‌بینی بوده و آمادگی برای مقابله با آنها می‌تواند از خسارات چنین حوادثی بكاهد.به‌رغم قابل پیش‌بینی بودن این حوادث همچنان در ایران قربانی می‌گیرند و خسارات زیادی به جا می‌گذارند و به‌نظر می‌رسد این داستان تكراری ادامه دارد.
بحران در مدیریت بحران
هنگام وقوع یك حادثه طبیعی، وظیفه سازمان مدیریت بحران مقابله با آن، كاهش و به حداقل رساندن خطرات آن حادثه است. در تعریف مدیریت بحران آمده است كه فرایند پیش‌بینی و پیشگیری از وقوع بحران، برخورد و مداخله در بحران و سالم‌سازی بعد از وقوع بحران را مدیریت بحران می‌گویند. با توجه به این تعریف، مشخص است كه پیش‌بینی یكی از مهم‌ترین شرایط مدیریت بحران در حوادثی است كه قابل پیش‌بینی هستند؛ درست مثل طوفانی كه در پایتخت رخ داد و قابل پیش‌بینی بود. شاید به همین دلیل است كه رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران با انتقاد از عملكرد سازمان هواشناسی در پیش‌بینی طوفان پایتخت می‌گوید: اگر این سازمان درباره طوفان اطلاع‌رسانی كرده بود تلفات و خسارات كاهش می‌یافت.
به گفته احمد صادقی، سازمان هواشناسی اطلاعیه یا هشداری در مورد وقوع طوفان در تهران صادر نكرد و متأسفانه آنها نتوانستند وقوع طوفان را پیش‌بینی كنند. اگر سازمان هواشناسی می‌توانست وقوع طوفان را پیش‌بینی كند بلافاصله با هماهنگی صدا و سیما و سایر رسانه‌ها هشدارهای لازم را صادر می‌كردیم و مردم را در جریان قرار می‌دادیم. اگر پیش‌بینی‌ها درست و به موقع انجام شده بود قطعا تلفات و خسارات كاهش می‌یافت.
او ادامه میدهد: پس از وقوع طوفان اخیر تهران، مدیریت بحران به خوبی انجام شد چرا كه شهرداری تهران، سازمان آتش‌نشانی، اورژانس، شركت‌های آب و برق و گاز و... با تمام توان و امكانات به وظایف خود عمل كردند و پیگیری حوادث به‌وجود آمده بر اثر طوفان سریعا مورد توجه قرار گرفت. به‌طور مثال براثر طوفان ۲ هزار درخت در شهر قطع و شكسته شد اما طی حدود ۳ تا ۴ ساعت با مشاركت ۷ هزار كارگر خدمات شهری نسبت به پاكسازی معابر شهر اقدام شد.
تجهیزات ناكافی
پاسخ این سؤال كه چطور سازمان هواشناسی چنین طوفانی را پیش‌بینی نكرد، یكی دیگر از نقاط ضعف موجود در بحث مدیریت بحران را نمایان می‌كند. برخلاف اینكه خیلی‌ها عقیده دارند طوفان تهران قابل پیش‌بینی بود، رئیس سازمان هواشناسی از عدم‌امكان كافی برای پیش‌بینی چنین طوفان‌هایی می‌گوید. داوود پرهیزگار توضیح میدهد: پیش‌بینی بادهایی با شدت 118كیلومتر بر ساعت مشابه آنچه در تهران رخ داد سخت است و با امكاناتی كه ما داریم نمی‌توانیم آنها را پیش‌بینی كنیم. به این دلیل كه شدت آنها بسیار قوی است اما مقیاس وقوعشان بسیار كوچك است. چنین طوفان‌هایی را نه‌فقط ما كه حتی بعضی كشورهای توسعه‌یافته هم نمی‌توانند پیش‌بینی كنند، چون انجام چنین كاری هم دانش می‌خواهد و هم امكانات پردازشی قوی مانند سوپركامپیوترها و رادارهای پیشرفته. اما تنها چیزی كه ما در حال حاضر داریم یك شبكه ناقص راداری است.
پرهیزگار در رابطه با دلایل این كمبود امكانات نیز می‌گوید: علت ناقص‌بودن آن تأمین‌نشدن اعتبارات آن است، كارهای هواشناسی در دنیا بسیار پرهزینه است. در كشور ما همیشه اینطور بوده كه هزینه‌ای برای هواشناسی نمی‌شد، این مشكلات باعث شده است ما هم از لحاظ امكانات پردازشی در مضیقه باشیم و هم نتوانیم نیروهای كارشناسی زبده را جذب و نگهداری كنیم. به‌عنوان مثال به‌دلیل محدودیت‌هایی كه در استخدام داشتیم نتوانستیم نیروهای زبده لازم و موردنیاز خود را بگیریم.
نیروهای متخصص ما وقتی به‌لحاظ امكانات مالی و پرداختی مشكل داشته باشند تمایلی برای ماندن ندارند، یا به دیگر نهادها می‌روند یا با ارتقای سطح علمی خود به سمت مراكز علمی و آموزشی كوچ می‌كنند. در مجموع اینكه توسعه در هواشناسی، هم نیاز به اعتبارات فراوان دارد و هم نیاز به نیروهای كارشناس زبده، اما ما اینها را نداریم و همه اینها دست به‌دست هم داده تا مشكلات هواشناسی كه بخشی از آن از قدیم بوده است و بخشی از آن هم در 8سال گذشته تشدید شده، چنین وضعیتی را رقم بزند.
ناهماهنگی به توان هزار
با این حال این تنها ضعف در پیش‌بینی نیست كه باعث می‌شود در جریان حوادث طبیعی در كشورمان، همیشه یك پای مدیریت بحران بلنگد، گاهی وقت‌ها حتی به‌رغم پیش‌بینی درست هم حوادث طبیعی قربانی می‌گیرند و خسارات زیادی بر جا می‌گذارند. به‌عنوان مثال، بارش باران شدید و جاری شدن سیل در شهرهای مازندران كه چند روز بعد از طوفان پایتخت رخ داد، خسارات زیادی به زمین‌های كشاورزی، خانه‌ها و پل‌ها و جاده‌ها وارد كرد و حتی باعث شد 2 نفر در این حادثه جانشان را از دست بدهند. این در حالی بود كه پیش از شروع بارندگی، سازمان هواشناسی باران شدید، طوفان و جاری شدن سیل را در شهرهای مختلف استان مازندران پیش‌بینی كرده و با كمك رسانه‌های سراسری و محلی هشدارهای لازم را به مردم داده بود.
مازندران ركورددار خسارت
نگاهی به آرشیو اخبار حوادث نشان میدهد كه شهرهای استان مازندران مخصوصا شهرستان بهشهر همیشه بیشترین خسارت را از بارش شدید باران و جاری‌شدن سیل تجربه كرده‌اند. حسین درخشان، سخنگوی سازمان امداد و نجات هلال احمر در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: جاری شدن سیل قابل پیش‌بینی است. سازمان هواشناسی با توجه به حجم بارندگی می‌تواند نسبت به وقوع سیل هشدار دهد و همزمان نهاد‌های امدادی به حالت آماده‌باش درمی‌آیند اما مسئله اصلی، عدم‌اصلاح زیرساخت‌هاست كه باعث جاری شدن سیل می‌شود. هر چند مواردی كه به آن اشاره شد، همه درخصوص حوادث قابل پیش‌بینی است، اما نباید فراموش كرد كه ایران كشور زلزله‌‌خیزی است و وقوع زلزله نیز قابل پیش‌بینی نیست.
بی‌شك عدم‌توانایی در مدیریت حوادث قابل پیش‌بینی، ناتوانی در كنترل حوادث غیرقابل پیش‌بینی را نیز به همراه دارد و این حقیقت ضرورت به‌كارگیری قانون بازنگری‌شده مدیریت بحران كشور را كه به‌گفته وزیر كشور پس از تأیید شورای نگهبان و رفع برخی نواقص احتمالا از سال آینده اجرایی می‌شود، بیش از پیش آشكار می‌سازد؛ قانونی كه در آن چگونگی اطلاع‌رسانی در هنگام بروز بحران، نحوه هزینه‌كرد و پرداخت خسارات، نقش بیمه‌ها در تأمین خسارات، وظایف دستگاه‌های مختلف در حوادث، تأكید بر اصول پیشگیری و آموزش‌های شهروندی و... از مهم‌ترین مسائلی است كه مورد توجه قرار گرفته است.
منبع:روزنامه همشهری
نظر شما