سلامت نیوز: براساس حقوق شهروندی قانون اساسی، هر شهروند ایرانی می‌تواند و حق دارد در برابر خسارت‌هایی که ناشی از اتفاقات و حوادث زیست محیطی است، به دستگاه قضا طرح دعوی کند؛ اما این دادخواهی باید با جرم مشخص و طرف مشخص باشد، یعنی شخصیت حقیقی باید روشن باشد و اگر سازمانی کوتاهی کرده و موجب خسارت شده موظف است طبق قانون همه حق و حقوق و ضرر و زیان فرد یا افراد خسارت دیده را جبران کند.
با این حال سؤال اینجاست که آیا قوه قضائیه نمی‌تواند به عنوان مدعی‌العموم همانند پرونده‌های فرهنگی و اجتماعی در حوزه محیط زیست هم ورود پیدا کند و در این زمینه حامی شهروندان باشد؟ اساساً مقصر اصلی معضلات زیست محیطی و آسیب‌هایی که از این ناحیه به مردم وارد می‌شود، کدام نهاد است؟ آیا دولت‌ها می‌توانند به عنوان مقصر اصلی در جایگاه پاسخگویی قرار بگیرند؟ خسارتی که شهروندان طی چند سال گذشته از هوای آلوده و بنزین سرطان‌زای پتروشیمی دیده‌اند، خسارتی که شهروندان از خشک شدن دریاچه ارومیه می‌بینند و آسیب‌های ناشی از ریزگردها چگونه قابل پیگیری و جبران است؟
هومان خاکپور، فعال محیط زیستی معتقد است که مطالبه محوری مردم در حوزه محیط زیست پایین است و قوه قضائیه نیز در پرونده‌هایی که به محیط زیست مربوط می‌شود با جدیت وارد نمی‌شود.
وی به طوفان اخیر تهران اشاره می‌کند و می‌گوید: «این طوفان روند طبیعی نداشت و به علت طراحی غلط محیط شهری، آسیب‌های زیادی را به شهروندان وارد کرد. در حالی که سکونتگاه‌های شهری باید در برابر چنین حوادثی مقاومت کنند. آیا نهادی در این زمینه نباید پاسخگو باشد؟»
خاکپور با اشاره به شعار جهانی امسال محیط زیست مبنی بر این‌که «صدایتان را بالا ببرید، به جای این‌که سطح دریاها را بالا ببرید» می‌گوید: این شعار از مردم می‌خواهد صدایشان را بالا ببرند و اجازه ندهند دولت‌ها و سازمان‌های خصوصی توسعه را به شکلی طراحی کنند که موجب تخریب محیط زیست شود. این فعال محیط زیست می‌گوید: ما در حوزه محیط زیست با دو نوع چالش مواجهیم؛ بخشی از این معضلات طبیعی و بخش بیشتر آن انسانی است، یعنی مسبب اصلی آن خود ما انسان‌ها هستیم و من سهم زیادی برای طبیعت قائل نیستم. چراکه خیلی نمی‌توان تقصیرها را به گردن آسمان و باد و باران انداخت.
وی با اشاره به معضلاتی که امروز در قالب طوفان و ریزگرد، زندگی ما را مختل کرده است، می‌گوید: این معضلات به رفتارهای ما با محیط زیست بر می‌گردد. حتی اگر به آلودگی هوا که به علت سوخت‌های فسیلی، بنزین و ریزگردها ایجاد شده، دقت کنیم می‌بینیم که نمی‌توانیم آنها را طبیعی تلقی کنیم. رفتار ما با محیط زیست در حوزه آب بسیار مشهود است و این به مدیریت ما بر منابع آبی بر می‌گردد.
علی رضوانی حقوقدان نیز در این باره به مسئولیت خاص دولت در پرداخت خسارات به صورت عام اشاره می کند و می‌گوید: «براساس قانون، دولت در برابر شهروندان تکالیفی دارد و باید تدابیر و سیاست گذاری‌های لازم را در این زمینه انجام دهد. بنابراین از نظر حقوق عمومی، مسئولیت مدنی دولت‌ها ایجاب می‌کند که در برابر خسارت ناشی از کم کاری و بی‌تدبیری، پاسخگو باشند.»
وی با اشاره به این‌که شهروندان می‌توانند در دادگاه رسیدگی به جرایم کارکنان دولت در این زمینه طرح دعوی کنند، می‌گوید: «علاوه بر این دادستان نیز می‌تواند به عنوان نماینده مدعی العموم در این قضیه ورود پیدا کرده و اعلام جرم کند.»
رضوانی با تأکید بر این‌که این موضوع در قوانین مختلف دیده شده و هر شهروند می‌تواند در دادگاه‌های عمومی از باب مسئولیت مدنی دولت طرح دعوی کند، می‌افزاید: «برای مثال هم‌اکنون آقای پیمان حاج محمود عطار به عنوان وکیل در مسأله بنزین‌های آلوده در دادگاه رسیدگی به کارکنان دولت علیه وزیر وقت نفت طرح دعوی کرده است.»
وی طرح دعوی علیه دولت را هزینه بر اعلام کرده و می‌گوید: «من فکر می‌کنم جز در مسأله خون‌های آلوده که سازمان انتقال خون محکوم شد، پرونده دیگری به شکل عمومی پیگیری نشده است. البته این جدا از پرونده‌هایی است که به صورت موردی سازمان‌هایی محکوم شده است.»
پرونده طوفان در شورای شهر
روز گذشته بررسی وضعیت خسارت‌های طوفان مهمترین محور مورد بررسی در جلسه علنی شورای شهر تهران بود.
«محمود صلاحی» معاون امور شورای شهرداری تهران در مورد جزئیات فوتی‌ها و افرادی که بر اثر طوفان هفته گذشته پایتخت جراحت جسمی دیده‌اند، اظهار کرد: «در این حادثه یک نفر بر اثر سقوط درخت در ملک شخصی، یک نفر بر اثر سقوط قالب بتون ساختمان، یک نفر بر اثر سقوط آلاچیق فایبرگلاس میدان امام حسین، یک نفر بر اثر سقوط دورچین ساختمان در حال ساخت و یک نفر نیز بر اثر سقوط از طبقه پنجم ساختمان فوت کردند.»وی با اشاره به این‌که در مجموع 81 مورد جراحت بر اثر طوفان دوشنبه هفته گذشته رخ داده است، ادامه داد: «چهار مورد از این جراحات بر اثر تصادف اتومبیل رخ داده، 24 مورد هم سر و دست و قفسه سینه‌شان آسیب دیده، 34 مورد نیز دچار بریدگی‌های مختلف شدند و سایر موارد هم جراحات متفرقه دیدند. به گفته وی، طوفان تهران 2 هزار و 560 اصله درخت را نیز شکسته یا از ریشه درآورده است.»
پس از گزارش صلاحی، رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران نیز که هنگام قرائت گزارش در صحن علنی حضور داشت، همه اخبار مطرح شده از سوی سازمان هواشناسی را مبنی بر اعلام وقوع طوفان هفته گذشته در پایتخت تکذیب کرد و گفت: «رأس ساعت 17 هیچ چیزی در عکس‌های مرکز پایش در مورد طوفان نمایش داده نشده است.»
احمد صادقی با اشاره به دریافت نخستین شواهد غیرعادی در ساعت 17:15 روز دوشنبه 13 خرداد اظهار کرد: «پس از ملاحظه نخستین نشانه‌های طوفان با سازمان هواشناسی تماس گرفتیم که آنها اعلام کردند جو ناپایدار و بارندگی خفیفی در این زمینه خواهیم داشت بنابراین این‌که اعلام می‌کنند در خصوص طوفان به سازمان مدیریت بحران شهر تهران در این زمینه اطلاع‌رسانی کرده‌ایم اصلاً صحت ندارد.»رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران با تأکید بر این‌که کمتر از دو سه ساعت شهر به حالت عادی بازگشته است، گفت: «در مورد مرگ‌ها نیز پزشکی قانونی مرجع تشخیص مرگ‌هاست.»
تذکرات شورایی‌ها درمورد طوفان در پایتخت
پس از پایان اظهارات معاون امور شورای شهر شهرداری تهران و رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران، اسماعیل دوستی، عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورا با اشاره به این‌که وظیفه شهرداری ساماندهی شهر پس از وقوع چنین حوادثی است اظهار کرد: «شهرداری در این زمینه هنر نکرده، بلکه هنر این بود که ما وقوع طوفان، ساعت و سرعت آن را پیش‌بینی می‌کردیم و جمع‌آوری کردن درخت و بنر و برخی لوازم وظیفه ذاتی شهرداری بوده است.»دوستی با طرح این پرسش که اگر به جای طوفان در شهر زلزله می‌آمد آقایان کجا بودند، ادامه داد: «نبود هماهنگی بین ستاد مدیریت بحران و شهرداری تهران کاملاً مشهود است اما آقایان تنها در این زمینه صحبت می‌کنند که شهرداری معاونت خدمات شهری خود را برای جمع کردن خسارات مأمور کرده است اما باید بدانیم که این اقدام هنر نیست.»
احمد دنیامالی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران با بیان این‌که بر اساس نظر کارشناسان 10 درصد درختان خیابان ولیعصر به دلیل بالا بودن ارتفاع یا پوسیده بودن ریشه‌شان ایمن نیست اظهار کرد: «باید بدانیم که در آینده قطعاً با وقایع مشابه همچون سیل، فرونشست یا طوفان مجدد مواجه خواهیم بود و باید در این راستا اقدام کنیم.»
منبع:روزنامه ایران
نظر شما