سلامت نیوز: كارهای سخت و زیان‌آور،كارهایی است كه در آنها عوامل فیزیكی، شیمیایی، مكانیكی و بیولوژیكی محیط كار غیراستاندارد است و تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت‌های طبیعی، جسمی و روانی در كارگر ایجاد می‌كند و در نتیجه عوارضی به دنبال دارد.
از این رو، سال 80 قانونی برای حمایت از افرادی كه در مشاغل سخت و زیان‌آور كار می‌كنند وضع شد. بر اساس این قانون هركس مدعی است كارش جزو مشاغل سخت و زیان‌آور است، می‌تواند ادعایش را به كمیته استانی كه در ادارات كار و رفاه هر استان مستقر است بدهد تا در آنجا بررسی شود البته در یك موقعیت ممكن است شغلی جزو مشاغل سخت و زیان‌آور شناخته شود اما، همان شغل در یك موقعیت دیگر به دلیل برخورداری از شرایط بهتر محیطی و امكانات كاری، ممكن است سخت محسوب نشود. همچنین هر سال سابقه پرداخت حق بیمه در كارهای سخت و زیان آور ۱/۵ سال محاسبه خواهد شد و افرادی كه حداقل ۲۰ سال متوالی یا ۲۵ سال متناوب در كارهای سخت و زیان‌آور انجام وظیفه كرده باشند و در هر مورد حق بیمه مدت مذكور را به سازمان پرداخته باشند،می‌توانند تقاضای بازنشستگی كنند. در صورتی كه بیمه شدگان مشاغل سخت قبل از رسیدن به سابقه مقرر در این قانون دچار فرسایش جسمی ناشی از كارهای سخت و زیان‌آور شوند، با تایید كمیسیون‌های پزشكی با هر میزان سن و سابقه خدمت از مزایای مندرج دراین قانون برخوردار خواهند شد. در حال حاضر برخی مشاغل سخت عبارتند از: مشاغلی كه در مراكز روان درمانی فعالیت دارند، خبرنگاران و پرستاران. به تازگی مشاغلی مانند امدادگری و غسالی درخواست كرده‌اند در زمره مشاغل سخت و زیان‌آور محسوب شوند. به گفته علی ایرانپور، نماینده مجلس شاغلان مشاغل سخت با سابقه بیشتر از آنچه قانونگذار در این قانون پیش بینی كرده، بازنشسته می‌شوند. در رابطه با شغل پرستاری نیز قانون مشاغل سخت و زیان‌آور پرستاران در سال 68 به تصویب رسیده ولی هنوز اجرایی نشده است. با وجود عملی نشدن قانون مشاغل سخت و زیان‌آور چندی پیش اكبر توكلی، مدیر عامل سازمان بهشت زهرا (س) درخواست كرد غسالی در فهرست مشاغل سخت قرار گیرد و زنان در این شغل 15 ساله و مردان 20 ساله بازنشسته شوند. همچنین حسین كولیوند، رئیس سازمان امداد و نجات كشور در این رابطه گفته است: هدفمان این است كه با كمك نمایندگان در خانه ملت شغل امدادگری را در زمره مشاغل سخت و زیان‌آور قرار دهیم.
اختلاف نظر میان دو سازمان
مشاغل سخت و زیان‌آور موضوع مشترك وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی و سازمان تامین‌اجتماعی است. با این حال به گفته وزیر رفاه اختلاف نظرهایی درباره مشاغل سخت و زیان‌آور میان این دو نهاد وجود دارد. علی ربیعی با بیان اینكه كمیته‌هایی كه در این راستا تشكیل می‌شوند باید نظرات مشترك و همسو پیدا كنند و طوری نباشد كه كمیته آرایی صادر كند كه دستگاه متولی آن را اجرا نكند، گفت: باید با اصلاح تكنولوژی، بهبود روابط كار و ارتقای امنیت شغلی مشاغل سخت و زیان‌آور را تعدیل كنیم. او با اشاره به اینكه سال‌ها از پیوند وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی و سازمان تامین‌اجتماعی می‌گذرد، عنوان كرد: تاكنون این وزارتخانه و سازمان متبوعش مانند جزایر از هم دور بودند در صورتی كه اهداف مشتركی را دنبال می‌كنند و باید با پیوند عمیق و منسجم بین این دو كمك به مردم در بالاترین سطح به عنوان آرمان مشترك انجام شود. ربیعی با بیان اینكه در بخش نیروی كار آرای متفاوتی وجود دارد كه باید در یك بازه زمانی كوتاه به نقطه‌نظر مشترك برسیم، اظهار كرد: در مقابل جان نیروی كار مسئول هستیم. به گفته او آمار حوادث ناشی از كار بالاست و باید برای كاهش آن و ایجاد امنیت جسمی و روحی نیروی مولد استانداردسازی و برنامه‌ریزی شود. سیدتقی نوربخش، مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی نیز در این زمینه گفت: مشاغل سخت و زیان‌آور مبدل به بازنشستگی پیش از موعد شده است، زیرا برخی از مشاغل به عنوان سخت و زیان‌آور محسوب شده‌اند كه واقعاً این طور نیست. از آنجایی كه طبق قانون مشاغل سخت و زیان‌آور، هر شغلی در موقعیتی خاص ممكن است جزو مشاغل سخت محسوب شود، درخواست كاركنان مشاغلی مانند امدادگری و غسالی احتمال پذیرفته شدن دارد اما، ضمانتی برای اجرای این قانون پس از شامل شدن آنها ذیل آن وجود ندارد چرا كه، گفته می‌شود تامین اجتماعی تا به حال در اعطای حقوق این مشاغل ناموفق بوده، دولت نیز نقش نظارتی خود بر كارفرما را عملی نكرده است و كارفرما نیز از اجرای تكالیف خود شانه خالی كرده است.
دولت و كارفرما به تعهد خود عمل نكرده‌اند
در این زمینه یك كارشناس سیاست‌گذاری اجتماعی در گفت و گو با آرمان می‌گوید: هنگامی كه قانون مشاغل سخت و زیان‌آور سال 80 به میان آمد، دولت، تامین اجتماعی و كارفرما سه طرف آن بودند. با این حال به گفته فرشید یزدانی تا به حال تنها یك طرف به تعهدات خود عمل كرده است. او ادامه می‌دهد: سالی كه قانون مشاغل سخت تصویب شد قرار بود ظرف دو سال كارفرماها با بهبود وضعیت كار و محیط كار برخی كارگاه‌ها را از مشاغل سخت خارج كنند اما، تا به حال چنین اتفاقی نیفتاده است. به گفته یزدانی در قانون كار آمده است كه مشاغل سخت بستگی به موقعیت برای یك فرد خاص در شرایط خاص دارد. برای مثال شغل نانوایی برای یك نفر در خوزستان ممكن است سخت محسوب شود اما در اردبیل خیر. این كارشناس سیاست‌گذاری اجتماعی با اشاره به اینكه در این مدت تنها از تامین اجتماعی خواسته شده به وظایف خود عمل كند، بیان می‌كند: دولت نقش نظارتی خود را نداشته است، در حال حاضر برخی موارد را تامین اجتماعی پرداخت می‌كند كه نباید انجام دهد. یزدانی با تاكید بر اینكه باید از دولت و كارفرما نیز خواست تا به تعهدات خود عمل كنند، اظهار می‌كند: به دلیل فقدان نظارت دولت كارفرما نیز به وظایفش عمل نكرده است.
هر سه طرف ناموفق بوده‌اند
یك عضو فراكسیون كارگری مجلس نیز درباره قانون مشاغل سخت و زیان‌آور می‌گوید: دولت، تامین اجتماعی و كارفرما رفتارشان در رابطه با قانون مشاغل سخت و زیان‌آور در مدار قانون نبوده و نسبت به عدم اجرای حكم قانون درباره اعطای حق مشمولان این قانون مقصر هستند. كمال‌الدین پیرموذن ادامه می‌دهد: تامین اجتماعی به عنوان نهاد مدافع حقوق كارگران حیاط خلوت اطرافیان نهاد ریاست‌جمهوری دوره قبل بوده است. به گفته او، تامین اجتماعی دولت جدید نیز چون وارث بدهی‌ها و نابسامانی‌های قبل بوده و تعداد افراد تحت پوشش نیز روند فزاینده داشته است در اعطای حقوق كارگران موفق نبوده است. پیرموذن در رابطه با كارفرمایان بیان می‌كند: كارفرمایان دستگیر كارگران نیستند بلكه، خود دستگیر باندهای اعطا كننده وام به واحدهای تولیدی هستند. این نماینده مجلس در رابطه با نقش دولت اظهار می‌كند: دولت در حال حاضر وارث مشكلات عدیده و بدهی‌های كلان است و نمی‌تواند نقش قانونی خود را در این زمینه ایفا كند.
نظر شما