سلامت نیوز: یک کارشناس تولید گاز و باند جراحی با تاکید بر این که این اقلام با توجه به تماس مستقیم با خون بیمار از حساسیت فوق العاده‌ای برخوردارند از کم توجهی به استاندارد و کیفیت این محصولات از سوی اغلب تولیدکنندگان و مراکز درمانی مصرف کننده ابراز تاسف نمود و تاکید کرد: بقایای میکروب‌ها حتی پس از استریلیزاسیون در این اقلام باقی مانده و می‌تواند سبب عفونت و مشکلات جدی برای بیمار شود.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا، مهندس محمدی که در نشست انجمن جراحان عمومی در تالار امام بیمارستان امام خمینی (ره) سخن می‌گفت با تاکید بر ضرورت توجه جدی مراکز درمانی به بار میکروبی گاز و باندهای عرضه شده در بازار و دل خوش نکردن به استریلیزاسیون این قبیل وسایل پیش از مصرف گفت: آلودگی‌های قبل از استریل و عوامل فیزیکی – شیمیایی مختلف می‌توانند در بروز عفونت موثر باشند با این حال متاسفانه مراکز درمانی با این تصور که با استریل کردن گاز و باند جراحی غیراستاندارد خریداری شده و نابود کردن میکروارگانیسم‌های موجود در آنها مشکل عفونت زایی آنها حل می‌شود در خرید این قبیل اقلام دقت و حساسیت لازم را نشان نمی‌دهند.

وی خاطرنشان کرد: هیچ تجهیز پزشکی به اندازه گاز و باند جراحی که حین عمل یا برای پانسمان زخم ها و سوختگی‌ها استفاده می‌شود در مجاورت خون بیمار قرار نمی گیرد؛ لذا هرگونه آلودگی در آن می تواند سلامت بیمار را به خطر بیندازد.

محمدی، ماده اولیه به کار رفته در تولید گاز جراحی را از عوامل فیزیکی موثر در بروز عفونت عنوان و خاطرنشان کرد: جنس گاز جراحی از پنبه خالص است که با توجه به کشت در مزرعه در معرض آلودگی ناشی از سموم کشاورزی، عوامل محیطی، تماس با کشاورزان در مراحل مختلف کاشت و برداشت، فرآوری در کارخانه و ... قرار دارد. تولید‌کننده‌های گاز با پارچه‌ای چرب، زرد و آلوده مواجهند که طبعا باید با روش‌های موثر این آلودگی‌ها را خارج کنند در غیر این صورت گاز جراحی که به مراکز درمانی می رسد آلوده خواهد بود.

وی با اشاره به مراحل متعدد تولید گاز و باند چربی از قبیل شست و شو، چربی زدایی، رنگ‌ بری و سفیدبری گفت: تولیدکنندگان برای چربی بری حسب دانش و تعهد خود از دترجنت‌های مختلف استفاده می کنند. برای رنگ بری هم تنها استفاده از آب اکسیژنه مجاز است با این حال برخی تولیدکنندگان برای پایین اوردن هزینه‌ها از آب ژاول (وایتکس) استفاده می‌کنند که اثر سوئی روی مقاومت الیاف داشته و باعث پرزدار شدن باند می شود و می‌تواند در نهایت باعث چسبندگی بعد از عمل می‌شود.

محمدی تصریح کرد: مساله دیگر شست‌وشوی مکرر است که باید برای زدودن مواد شیمیایی مورد استفاده در چربی‌زدایی و رنگ‌بری به دقت انجام شود. برای سفید‌بری، شست‌وشو و چربی‌بری گاز و باند معمولا از دو روش استفاده می‌شود یکی اتوکلا که با توجه به مواد قوی مورد استفاده در چربی‌بری پارچه کاملا استریل می‌شود، البته به این شرط که به دفعات شست‌وشو شود. روش دیگری هم که متاسفانه با هدف کاهش هزینه های تولید مرسوم شده روش حوضچه‌ای است. در این روش پارچه به صورت یک لا از حوضچه ای عبور داده می شود که با این روش نه مثل اتوکلاو، دمای فرایند به 100 درجه سانتی گراد می‌رسد تا میکروب‌ها کشته شوند و نه مواد شیمیایی به کار رفته از پارچه زدوده می‌شود. مجموعه این عوامل باعث شده محصولاتی را در بازار مشاهده کنیم که میزان آلودگی آن‌ها قابل محاسبه نیست.

معاون شرکت باند و گاز و پنبه کاوه اضافه کرد: برخی تولیدکنندگان گاز و باند با هدف جلوگیری از شناسایی دترجنت باقی مانده در پارچه طی آزمایش‌های کنترلی اداره استاندارد از مواد شیمیایی ضد کف استفاده می‌کنند که تنها اثر آن‌ها جلوگیری از ایجاد کف است تا کارشناسان اداره استاندارد را در تست سطح فعال (تشخیص دترجنت) فریب دهند در حالی که با این نقض غرض، تشخیص دترجنت یعنی نقض غرض است.

وی گفت: تصور غلطی وجود دارد که هر چه استریل شود مشکلی برای مصرف ندارد در حالی که استریل کردن با وجود نابود کردن میکروارگانیسم‌ها تاثیری بر مولفه های شیمیایی و فیزیکی مثل pH گاز و باند ندارد در حالی که اگر pH آن قلیایی باشد فرایند ترمیم زخم کند می شود یا بقایای دترجنت‌ها روی خون بیمار اثر منفی می گذارند.

محمدی با بیان این که اثرات سوء ناشی از مصرف گاز و باند جراحی غیراستاندارد اغلب به حساب عوامل دیگر گذاشته شده و مغفول می ماند، اظهار داشت: از سال 1382 استاندارد گاز جراحی در کشور اجباری شده ولی متاسفانه به دلیل این که در کشور بیش از این که به کیفیت این اقلام توجه شود، پایین بودن قیمت آنها ملاک تصمیم گیری و خرید است مسابقه نامبارکی بین تولیدکنندگان برای تولید محصولات هر چه ارزان تر به قیمت افت کیفیت آنها در گرفته است.

وی خاطرنشان کرد: بی توجهی به کیفیت و استاندارد گاز و باند جراحی در حالی است که در هر عمل جراحی که به طور متوسط پنج تا 10 میلیون تومان هزینه دارد تنها به 100 تا 150 گرم گاز نیاز داریم که هزینه آن سه تا چهار هزار تومان است.

محمدی در ادامه خاطرنشان کرد: در یک بررسی که توسط آزمایشگاه همکار استاندارد انجام شده میزان آلودگی در نمونه های گاز عرضه شده در بازار در یک نمونه بالغ بر 5000 CFU، در یک نمونه 9700CFU و حتی در یک مورد بالای یک میلون (غیرقابل شمارش) بوده است در حالی که آلودگی میکروارگانیسمی گاز و باند جراحی باید کمتر از هزار باشد. درست است که در فرایند استریلیزاسیون در مراکز درمانی میکروب‌ها کشته می شوند ولی به فرض این که میزان ناخالصی ها و اسیدیته گاز هم مناسب باشد باز اجساد و بقایای میکروارگانیسم‌های کشته شده در آن باقی می‌ماند و می تواند در دوز بالا باعث مسمومیت شود.

محمدی با بیان این که 60 درصد فاکتورهای استاندارد گاز و باند غیرمحسوس و نیازمند بررسی های آزمایشگاهی است، اظهار داشت: با مسوولان مربوطه در وزارت بهداشت صحبت کرده‌ایم که گازهای جراحی را براساس کیفیت درجه بندی کنند تا جراحان در انتخاب گاز جراحی ایمن مطمئن باشند.

وی با هشدار نسبت به این که اکثر گازهای وازلینه که به صورت قوطی یا تک پدی در کشور عرضه می‌شوند غیر استاندارد هستند، اظهار داشت: چیزی که برای مصرف کنندگان این قبیل تجهیزات مهم است، استریل بودن آنهاست. روی بسته بندی اغلب گازهای وازلیته نوشته شده که با اتیلن اکساید استریل شده در حالی که اتیلن اکساید اساسا نمی تواند گاز وازلینه را استریل کند. از طرف دیگر با توجه به دمای ذوب وازلین استفاده از اتوکلاو هم کمکی به استریلیزاسیون این تجهیزات نمی‌کند.

محمدی اظهار داشت: حتی اگر گاز وازلینه با روش استاندارد که اشعه گاماست، استریل شده باشد باید تا زمان مصرف کاملا ایزوله باشد. متاسفانه در نمونه‌های گاز و باند عرضه شده در بازار اغلب تولیدکنندگان محصولات غیر استاندارد برای بستن در قوطی از لنت‌های معمولی برق استفاده می‌کنند که با توجه به چسبندگی و غیر استاندارد بودن آن برای استفاده در بسته‌بندی تجهیزات پزشکی، باعث انتقال آلودگی می‌شود. از طرف دیگر در بسته‌بندی محصولات غیر مجاز، پدهای وازلینه مستقیما روی هم قرار می‌گیرند که جدا کردنشان به راحتی امکان ‌پذیر نیست و در اغلب موارد تعدادی از پدها وازلینه بوده و بقیه وازلین خود را از دست داده‌اند.

وی تصریح کرد: در بسته‌بندی‌ محصولات کاوه که در قوطی عرضه می‌شوند، فویل استانداردی تعبیه شده و هر یک از پدها نیز در پوششی خاص قرار گرفته‌اند که ضمن فراهم کردن امکان جداسازی سریع پدها بدون هر گونه تماس با یکدیگر، بافت پدها هم کاملا استاندارد و فاقد هر گونه سرنخ بوده و وازلین هر پد هم کاملا محفوظ است.