سلامت نیوز: زنگ هشدار بحران آب در حالی هر روز شدیدتر می‌شود که علاوه بر اسراف در مصرف آب شرب میزان هدرروی بالای آب در بخش کشاورزی به این بحران دامن زده است.
سهم بالای بخش كشاورزی از منابع آبی كشور و میزان هدرروی بالای مصرف آب در این بخش موجب هشدار كارشناسان نسبت به تشدید بحران آب در كشور شده است. تازه‌ترین آمارها در حالی از سهم 80 تا 90 میلیارد مترمكعبی آب مصرفی (حدود 85 تا 90درصد منابع آبی كشور) در این بخش حكایت دارد كه متوسط جهانی مصرف آب در بخش كشاورزی حدود 70درصد است با وجود این تا‌كنون هیچ اقدام مؤثری برای جلوگیری از هدرروی بالای آب در مرحله انتقال یا آبیاری در مزرعه صورت نگرفته است.

گرچه اخیرا دست‌اندركاران بخش كشاورزی از تخصیص منابع محدودی برای مدیریت آب در این بخش خبر می‌دهند، واقعیت آن است كه اكنون استفاده از آبیاری سنتی، كشت ارقام كم محصول، عدم‌تسطیح و زهكشی اراضی و انتقال آب به شكل روباز به مزارع، چشم‌انداز مبهمی را پیش روی توسعه این بخش قرار داده چرا كه با توجه به منابع آبی كشور سهم این بخش در 10سال آینده به 45میلیارد مترمكعب كاهش خواهد یافت.

بنابر عرف بین‌المللی كشورها تنها مجاز به استفاده از 40درصد منابع آبی تجدیدپذیر هستند اما به‌دلیل استفاده بیش از 80درصدی این منابع در كشورمان، اكنون خشكسالی، كم آبی، از بین رفتن تالاب‌ها، خشك شدن چاه‌های آب و پایین رفتن سطح سفره‌های آب زیرزمینی زنگ خطر بحران آب را به صدا در آورده است. این وقایع بیش از هر چیز ناشی از مصرف بیش از حد آب در چند دهه گذشته بوده و سرآغاز تلخی بر بحران‌های بعدی ناشی از كمبود آب خواهد بود. همچنین به‌رغم مصرف بی‌رویه و هدرروی آب در بخش كشاورزی متأسفانه متوسط عملكرد تولید محصولات كشاورزی در كشورمان مطلوب نبوده و در مقایسه با سایر كشورها بسیار پایین است درحالی‌كه در ایران برای تولید یك كیلوگرم محصول 2000لیتر آب مصرف می‌شود حتی در كشورهای در حال توسعه نیز برای تولید همین مقدار محصول تنها 1300لیتر آب استفاده می‌شود.

هدرروی آب از انتقال تا مزرعه

به اعتقاد كارشناسان بحران آب در حالی هر روز تشدید می‌شود كه هدرروی بالای آب مصرفی در بخش كشاورزی ادامه دارد. وزیر پیشین جهادكشاورزی معتقد است، هدرروی آب در بخش كشاورزی در 2مرحله انتقال آب و در مزرعه صورت می‌گیرد. میزان هدرروی آب كشاورزی در مرحله انتقال حدود 40 تا 45درصد و میزان بازدهی آب در این مرحله حدود 55 تا 60درصد است. به گفته دبیر كل خانه كشاورز در مزرعه نیز تقریبا بازدهی آب بین 60تا 65درصد بوده و در مجموع بازدهی انتقال آب و آبیاری در كشورمان حدود 37 تا 38درصد است كه با این شرایط میزان پرت آب در این بخش 61 تا 62درصد است.

عیسی كلانتری، معتقد است، از این 62درصد هدرروی آب كشاورزی، بخشی قابل وصول و بخش دیگری غیرقابل وصول بوده و در بهترین حالت كشاورز می‌تواند هدرروی آب در مزرعه را كاهش داده و با اصلاح روش‌های آبیاری، آبیاری به موقع، تصحیح زمین و... بازدهی آب را از 60 تا 65درصد به 80 تا 85درصد افزایش دهد اما در بخش انتقال آب كشاورز مسئولیتی نداشته و وزارتخانه‌های جهادكشاورزی و نیرو مسئول هستند.

وی تأكید می‌كند كه بازدهی آب در بخش آبیاری نیز حدود 55تا 60درصد است و با ضرب رقم 60درصدی هدرروی آب در مرحله انتقال در رقم 64 تا 65درصدی هدرروی آب در مرحله آبیاری، بازدهی آبیاری در بخش كشاورزی به حدود 38‌تا‌39درصد و هدرروی آب به حدود 61‌تا‌62درصد می‌رسد كه بخشی از آن با سرمایه‌گذاری برای تسطیح اراضی، انتقال آب با لوله و... مرتفع خواهد شد. اما در آینده حتی امكان انتقال آب در كانال‌های بتنی نیز وجود نداشته و حتما باید آب سطحی از سدها یا آب چاه‌ها با لوله منتقل شود.

منبع:روزنامه همشهری