سلامت نیوز:پدرعلم نفرولوژی ایران گفت:متأسفانه در یکی از بیمارستان‌های دولتی آگهی برای پیوند جهت اتباع هندوستان صورت پذیرفته است و براساس آماری که به دست ما رسیده است در دو سال گذشته حدود 97 هندی در ایران پیوند کرده‌اند. تحت این شرایط،  این سؤال پیش می‌آید وقتی خرید و فروش اعضای بدن در هندوستان ممنوع است چرا باید چنین امری در کشور ما رخ دهد.

جلسه شورای‌عالی پیوند اعضا درحالی به‌تازگی برگزار شده که هیچ تصمیم جدیدی در رابطه با پیوند اعضا به خارجی‌ها گرفته نشده است.

در روزهای اخیر انتشار اخباری مبنی بر فروش کلیه ایرانی‌ها به خارجی‌ها با حاشیه‌های بسیاری همراه بود. نخستین‌بار مصطفی قاسمی، رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی با انتقاد از فروش کلیه ایرانی به بیماران کشورهای همسایه به‌ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس، از پیوند کلیه ایرانی به دو نفر از بیماران عربستانی در یکی از بیمارستان‌های تهران خبر داد.

پس از انتشار این خبر، در اولین واکنش‌ها، بسیاری از مسئولان به‌ویژه مسئولان وزارت بهداشت با رد این خبر، اعلام کردند که وزارت اطلاعات به‌طور جدی پیگیر ماجرا و شناسایی باندها و واسطه‌گران فروش کلیه است. وزیر بهداشت نیز در واکنش به این خبر با بیان اینکه بهتر است رسانه‌ها حاشیه‌سازی نکنند، با اعلام این مطلب که ایران به‌عنوان کشوری مسلمان می‌تواند با تصویب قوانینی شرایط پیوند کلیه به سایر بیماران مسلمان را فراهم کند، گمانه‌زنی‌هایی را درباره تصویب قانونی مبنی بر اهدای کلیه ایرانی به فرد مسلمان ایجاد کرد.

 تخلف عمده‌ای در امر پیوند کلیه وجود ندارد
در همین رابطه، مدیرکل دفتر مدیریت بیمارستانی وزارت بهداشت با اشاره به اقدامات وزارت بهداشت درمورد پیوند اعضا، گفت: در تمام کشورها بحث تصمیم‌گیری درمورد پیوند اعضا در عالی‌ترین سطح کشوری باید مورد تائید قرار گیرد. سال‌ها در وزارت بهداشت این نقیصه وجود داشت که درمورد سیاست‌های پیوند در حد یک اداره تصمیم‌گیری می‌شد. احمد تارا تصریح کرد: مقام عالی وزارت بهداشت با توجه به حساسیتی که در مورد وضعیت بیماران خاص در کشور وجود دارد، از ابتدای شروع کار وزارت بهداشت در دولت یازدهم تاکید بر تشکیل هرچه سریع‌تر یک شورای بالادستی متشکل از عالی‌ترین مقام وزارتخانه، معاونت درمان و صاحبنظران پیوند اعضا در کشور داشت. او افزود: عمده وظایف شورا شامل تصمیم گیری در مورد مسایل اخلاقی و حقوقی پیوند اعضا، مراقبت و پشتیبانی از کیفیت پیوند، تقویت و توسعه واحدهای فراهم آوری اعضای پیوندی و ایجاد حداکثر عدالت در دسترسی به خدمات پیوندی برای تمام مردم کشور است. تارا با اشاره به اینکه انتظار برای پیوند کلیه در ایران کمتر از یک سال و در کشورهای مختلف بیش از 5 سال است، خاطرنشان کرد: بدیهی است که بسیاری از کشورهای منطقه تمایل داشته باشند از امکانات فنی و مهارتی پیوند در ایران برای نجات از مرگ استفاده کنند.

در این میان سال‌هاست که وزارت بهداشت برای این که خود متقاضیان پیوند در ایران محروم نمانند، اهدای عضو پیوندی از فرد ایرانی به اتباع خارجی و بالعکس را ممنوع اعلام کرده است. مدیرکل دفتر مدیریت بیمارستانی وزارت بهداشت همچنین توضیح داد: اگر دو تبعه یک کشور خارجی برای انجام پیوند به ایران مراجعه کنند، طبق قوانین جاری در مراکز مجاز پیوند، این کار قابل انجام است. اما مثل هر کشور دیگری ممکن است تخلفاتی نیز در این زمینه رخ دهد. به گفته تارا هر چند ماه یک بار، موردی از اهدای عضو که عمدتا پیوند کلیه است، از دهنده ایرانی به گیرنده خارجی گزارش شده که در این موارد وزارت بهداشت شدیدترین برخوردها را تا حد تعطیلی آن واحدها و برخورد قانونی با متخلفان انجام داده است.

مدیرکل دفتر مدیریت بیمارستانی وزارت بهداشت همچنین افزود: خوشبختانه ایران از لحاظ آمارهای جهانی در لیست کشورهای با شیوع بالای این تخلف‌ها معرفی نشده اما با توجه به استفاده تبلیغاتی بسیار شدید برخی رسانه‌ها، پیشنهاد‌هایی از جانب متخصصان پیوند، مبنی بر متوقف کردن کل پیوندهای قانونی و غیرقانونی ارائه شده است. تارا در ادامه با اشاره به اینکه یکی از پیشنهادها انجام این پیوندها فقط برای کشورهای اسلامی است، توضیح داد: خوشبختانه با مراقبت دقیقی که وزارت بهداشت و همکاران پزشک و پرستار و سازمان‌های حامی حقوق بیماران مثل انجمن حمایت از بیماران کلیوی اعمال کرده‌اند، تخلف شایعی در امر پیوند وجود ندارد. مدیرکل دفتر مدیریت بیمارستانی وزارت بهداشت همچنین اظهار کرد: جزو اولین برنامه‌های شورای‌عالی پیوند بازنگری مجدد درمورد قوانین پیوند اتباع خارجی، نحوه صدور مجوز برای بخش‌های متقاضی و سپس برخوردهای قانونی لازم با موارد تخلف است. همچنین، عباس زارع‌نژاد، رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی با اشاره به قانون سال 1387 که پیوند کلیه از فرد ایرانی به اتباع بیگانه را ممنوع اعلام کرده است، گفت: این منع قانونی، اتباع خارجی نیازمند پیوند عضو که مقیم ایران هستند را نیز شامل می‌شود. بازنگری مباحث مربوط به «اعمال پیوند» اتباع خارجی در دستور کار شورای‌عالی پیوند قرار دارد تا در این زمینه قوانین مورد تجدید نظر قرار گیرد و بی‌تردید این موضوع به معنی تغییر قانون نیست.

 فهرست طولانی پیوند کلیه
در همین رابطه، بهروز برومند، پدرعلم نفرولوژی ایران با انتقاد از عدم اجازه حضور به نماینده بیماران کلیوی در جلسه شورای عالی پیوند، گفت: با توجه به خرید و فروش کلیه از ایرانیان برای اتباع خارجی باید اقدامات مؤثری از سوی وزارت بهداشت صورت پذیرد، درحالی که در روزهای گذشته عنوان شده است که می‌خواهند برای پیوند مسلمان به مسلمان پیشنهاد کاری کنند و این مبحث در شورای عالی پیوند مطرح شود، درحالی که اگر می‌خواهند چنین کاری کنند بهتر است که طرحی برای پیوند انسان به انسان باشد.

او در ادامه عنوان کرد: متأسفانه در یکی از بیمارستان‌های دولتی آگهی برای پیوند جهت اتباع هندوستان صورت پذیرفته است و براساس آماری که به دست ما رسیده است در دو سال گذشته حدود 97 هندی در ایران پیوند کرده‌اند. تحت این شرایط،  این سؤال پیش می‌آید وقتی خرید و فروش اعضای بدن در هندوستان ممنوع است چرا باید چنین امری در کشور ما رخ دهد. البته متأسفانه چنین آمارهایی از نهادهای مسئول اعلام نمی‌شود، بلکه نهادهای خارجی این مشکلات را به گوش ما می‌رسانند. بحث‌های مربوط به پیوند کلیه ایرانی به خارجی‌ها به‌ویژه کشورهای مسلمان در حالی است که به گفته کتایون نجفی زاده، رئیس اداره پیوند و بیماری‌های خاص وزارت بهداشت، در حال حاضر، ۲۵ هزار نفر در کشور در انتظار پیوند عضو هستند و روزانه ۷ تا ۱۰ نفر از افراد در فهرست انتظار فوت می‌کنند.

 چراغی که به خانه رواست......
امید قبادی، معاون مرکز فراهم‌آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و یکی از اعضای شورای‌عالی پیوند کشور در گفت‌و‌گو با آرمان می‌گوید: قانونی که درحال حاضر وجود دارد، پیوند کلیه به اتباع خارجی را ممنوع اعلام کرده است اما، اینکه ممکن است این قانون در آینده دستخوش تغییر شود فعلاً معلوم نیست و در جلسات آتی شورای‌عالی پیوند مشخص می‌شود. او در ادامه تصریح می‌کند: در جلسه‌ای که برگزار شد به‌دلیل حجم بالای مباحث تصمیم درباره پیوند کلیه ایرانی به کشورهای مسلمان گرفته نشد و من بعید می‌دانم چنین چیزی در شورا تصویب شود. چراکه اکثریت شرکت‌کنندگان در جلسه شورای‌عالی به دلایل مختلف با این امر مخالف هستند. قبادی همچنین عنوان می‌کند: نه تنها احتمال تصویب این مورد کم است بلکه قرار بر این است تا در صورت مشاهده هرگونه تخلف درباره پیوند کلیه ایرانی به خارجی‌ها برخورد‌ها محکم‌تر و با شدت بیشتری صورت بگیرد.

با این وجود حسن تامینی لیچانی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس در گفت‌و‌گو با اشاره به اینکه در جلسه شورای عالی پیوند موضوع پیوند کلیه ایرانی به کشورهای مسلمان مطرح شد، می‌گوید: درحال حاضر، تنها کلیاتی از این طرح مطرح شده است و ما منتظریم تا این طرح به اندازه کافی پخته شود و بعد در باره آن تصمیم بگیریم. او درحالی خود را از موافقان صدور اجازه پیوند کلیه ایرانی‌ها به خارجی‌ها معرفی می‌کند که مشخص نیست چه ساز و کاری برای این وجود دارد که دلالی کلیه که اکنون هم در ایران بازار پررونقی دارد، پر رونق نشود. به هر حال به نظر می‌رسد وزارت بهداشت در بزنگاه مهمی قرار گرفته است هرچند، این موضوع می‌تواند ابعادی فراتر از تصمیمات و حتی برنامه‌ریزی‌های وزارت بهداشت پیدا کند.