سلامت نیوز: کسانی که میزان مصرف مایعاتشان در روز کمتر از ١٢٠٠ سی‌سی باشد یا کمتر از یک لیتر دفع مایعات داشته باشند در معرض سنگ‌سازی قرار دارند.بر خلاف آنچه در باور مردم وجود دارد سختی آب در پدیده سنگ سازی موثر نیست بلکه حجم مایعات مصرفی ما در روز بسیار موثر است.

علی حمیدی مدنی،ارولوژیست در روزنامه شهروند نوشت: سنگ کلیه سومین بیماری شایع دستگاه دفع ادرار است و عوامل مختلفی ازجمله وراثت، آب و هوا، مصرف کم آب، استرس و شغل ازجمله شغل‌های پشت میزی در میزان خطر بروز این بیماری موثر است.
سنگ‌های دستگاه ادراری سابقه‌ای به قدمت تاریخ بشریت دارند و حتی در برخی مومیایی‌های مصر باستان نیز نشانه‌هایی از سنگ دیده شده است.
سنگ دستگاه ادراری پس از عفونت‌های دستگاه ادراری و بیماری‌های پروستات سومین بیماری شایع دستگاه ادراری است و با عوارضی که دارد می‌تواند با ایجاد نارسایی در کلیه افراد باعث کاهش کیفیت زندگی فرد شود.
سنگ دستگاه ادراری در مردان از زنان شایع‌تر است اگر چه با تغییر اسلوب زندگی،‌درصد ابتلای خانم‌ها به آقایان نزدیک می‌شود و اکنون دیگر آمار دو جنس خیلی با هم متفاوت نیست.
فرد در هر سنی می‌تواند به سنگ دستگاه ادراری مبتلا شود هر چند بیشتر موارد ابتلا به سنگ دستگاه ادراری بین سال‌های ٢٠ تا ٥٠‌سال است و خوشبختانه ابتلا به سنگ دستگاه ادراری در سنین پایین‌تر و بالا‌تر از این مقادیر به ندرت دیده می‌شود.
احتمال ابتلای فرد به سنگ دستگاه ادراری اگر چه در جوامع مختلف متفاوت است ولی در کل می‌توان گفت ریسک ١٠ تا ١٢‌درصدی وجود دارد. پس همه افراد دچار سنگ سیستم ادراری نمی‌شوند اگر چه ممکن است در یک محیط مشابه و با رژیم غذایی مشابه زندگی کنند.
برخی فاکتورها مثل سن،‌ جنس،‌ وراثت و ژنتیک که مربوط به داخل بدن هستند و برخی فاکتورها مانند موقعیت جغرافیایی محل زندگی،‌ آب و هوا،‌ میزان مصرف مایعات، میزان ادرار، رژیم غذایی و شغل که جزو موارد خارجی هستند در این موضوع موثرند.
سنگ‌های سیستم ادراری به دو دسته تقسیم می‌شوند. یک دسته از این سنگ‌ها سنگ‌های عفونی هستند یعنی در زمینه عفونت‌های دستگاه ادراری و به واسطه وجود میکروب‌ها به وجود می‌آیند و گروه دیگر سنگ‌های غیرعفونی هستند که شایع‌ترند و معمولاً در زمینه‌ای مثل اشباع شدن ادرار از نمک‌های موجود در خودش یا کاهش غلظت مهارکننده‌های فیزیولوژیک یا سنگ‌هایی که در زمینه بیماری‌های ژنتیکی یا عارضه مصرف برخی داروها اتفاق می‌افتد، رخ می دهند.
شایعترین سنگی که ممکن است در سیستم ادراری انسان تشکیل شود اوگزالات کلسیم است که ٨٠ تا ٨٥‌درصد این سنگ‌ها را به خود اختصاص داده است ولی به‌هرحال یکسری عوامل خطرساز وجود دارند که اگر فرد در معرض برخورد مداوم با این عوامل قرار بگیرد می‌تواند به سنگ سیستم ادراری مبتلا شود. یکی از عوامل بالابرنده ریسک ابتلا به سنگ دستگاه ادراری استرس است چرا که استرس می‌تواند باعث کاهش دفع کلسیم و اسید اوریک که مهم‌ترین املاح تشکیل دهنده دستگاه ادراری هستند شود و از طرفی می‌تواند عامل افزایش دفع منیزیم در ادرار که مهار‌کننده سنگ‌سازی است و هر چه بیشتر وجود داشته باشد این سیستم محفوظ‌تر است شود.
کسانی که میزان مصرف مایعاتشان در روز کمتر از ١٢٠٠ سی‌سی باشد یا کمتر از یک لیتر دفع مایعات داشته باشند در معرض سنگ‌سازی قرار دارند.
بر خلاف آنچه در باور مردم وجود دارد سختی آب در پدیده سنگ سازی موثر نیست بلکه حجم مایعات مصرفی ما در روز بسیار موثر است. سنگ دستگاه ادراری بسته به رژیم غذایی همچون غذاهای پروتیینی هم در طبقات مرفه دیده می‌شود و هم در طبقات فقیر که بیشتر از حبوبات و غلات استفاده می‌کنند. شغل افراد نیز افراد را برای ابتلا به سنگ دستگاه ادراری مستعد می‌کند که در این رابطه می‌توان گفت افرادی که در محیط‌های گرم کار می‌کنند یا شغل‌های پشت میزی دارند و تحرک کافی ندارند بیشتر در معرض سنگ‌سازی هستند. کسانی که عادت دارند غذاهای پرنمک استفاده ‌کنند و میزان مصرف پروتیین‌های حیوانی در رژیم غذایی شان زیاد است و کربو هیدرات‌های تصفیه شده حاوی گلوکز زیاد استفاده می‌کنند طبیعتاً می‌توانند دچار پدیده سنگ‌سازی شوند.
میزان نیاز بدن به نمک با خوردن نان روزانه تأمین می‌شود و مصرف بیش از آن مضر است.
سنگ دستگاه ادراری می‌تواند بسیار کوچک به اندازه عدس پر علامت و دردسر ساز باشد و می‌تواند هیچ علامتی نداشته باشد حتی اگر سنگی باشد که تمام سیستم جمع‌کننده را پر کند، پس علامت سنگ در دستگاه ادراری می‌تواند از هیچ تا جانکاه همراه با تهوع و استفراغ باشد.
بیش از ٥٠‌درصد دردهای پهلو و شکم ممکن است علامتی از آپاندیس و غیره باشد و همان علایمی را ایجاد کند که سنگ دستگاه ادراری ایجاد می‌کند.
بنابراین برای اطمینان از ابتلای فرد به سنگ دستگاه ادراری از آزمایش یا سونوگرافی استفاده می‌کنیم که در برخی موارد باید از عکسبرداری سیستم ادراری استفاده کرد که تا ٨٥‌درصد سنگ‌ها را در سیستم ادراری نشان می‌دهد.
برای درمان سنگ‌های سیستم ادراری باید به مشخصات سیستم ادراری‌ خود بیمار و خود سنگ دقت کرد، برخی با ورزش کردن و خوردن مایعات دفع می‌شود،‌ برخی نیازمند داروهای طبی است تا مسیر حالب را گشاد کند و سنگ‌هایی وجود دارند که با درمان‌های طبی و محافظه کارانه حل نمی‌شوند و به جراحی نیاز دارند.
خوشبختانه با تکاملی که  در روش‌های درمان سنگ‌های ادراری اتفاق افتاده است کمتر از ١٠‌درصد سنگ‌های سیستم ادراری نیازمند جراحی باز هستند و ٩٠‌درصد را می‌توان با درمان‌های محافظه کارانه و طبی و جراحی‌های کمتر محافظه کارانه رفع کرد.
برای پیشگیری باید روش زندگی را اصلاح کنند یعنی مایعات بیشتر بنوشند. بهترین مایعات آب است، تحرک بیشتر داشته باشند،‌ رژیم غذایی متعادلی رعایت کنند که مقادیر کمتر پروتیین‌های حیوانی و نمک وجود داشته باشد.