سلامت نیوز: حتی اگر زلزله و سیل و جنگ و تورم و تحریم و دشمنان خارجی هم کوتاه بیایند، ما مردم باید تیرهای بلا را از سوی عده‌ای به جان بخریم که قرار است به ما خدمت کنند، یعنی از دولت ما مجوز بگیرند، سرمایه‌های کشور را به دست بگیرند، ارز ارزان بگیرند تا مثلاً کالایی را تولید کنند و به خورد ما بدهند، اما... همه دعوا بر سر همین «اما»ها است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران،یک «اما» می‌نویسیم، یک داستان کشدار و پرمسأله دنبالش می‌آید. یک «اما» گفتند و دنبالش گوشت‌های آلوده آمد، یک «اما»ی دیگر: برنج آلوده، «اما»ی بعدی: شیر آلوده، «اما»ی بعد، آب نیترات‌دار، «اما» و هوای سربی، «اما» و بنزن و تولوئن به جای بنزین حالا یک «اما» هم ما بگوییم و: چای آلوده... آن هم کدام چای؟ پرمصرف و دردست و بال هر ایرانی که فکرش را کنید، چای عطری، معروف و مشهور و نامدار همان که می‌دانید. اما ما به نامش چه کار داریم؟ تولیدکنندگان چای عطری یکی دو تا نیستند. نام چه فرقی می‌کند، وقتی قرار باشد شرکتی با تقلب و اعمال غیر‌قانونی چای آلوده وارد کشور کند، مدرک جعلی بدهد، ارز اضافی بگیرد و به جیب بزند، چای آلوده وارد و درآمدهای میلیاردی کسب کند و از آن‌طرف صاحبانش در اروپا و امارات خوش بگذرانند و پول‌های بادآورده را جرینگی خرج کنند و به ریش مصرف‌کننده چای بخندند. (شیطان هی وسوسه می‌کند نام این شرکت را بنویسیم)
حالا که هم هواپیما سقوط می‌کند، هم قطار از ریل خارج می‌شود، هم اتوبوس به پراید می‌کوبد و هم وایتکس و روغن پالم از شیر مردم سردرمی‌آورد، لااقل اجازه بدهید فضای جامعه را کمی تغییر دهیم و از شاهکارهای برخی تولیدکنندگان چای صحبت کنیم. همان چای معروف که نامش سال‌ها است دهانمان را پر کرده و با اطمینان خاطر می‌خریم و استفاده می‌کنیم، از جمله سوژه‌هایی است که باید مدتها به آن پرداخت تا حقیقت معلوم شود، تا مسئولان تصمیم بگیرند که مسأله چای را برای همیشه در کشوری که خود تولیدکننده یکی از مرغوب‌ترین بوته‌های چای دنیاست، حل کنند. عادت دادن ذائقه مردم ایران به چای عطری، از جمله اثرات مهم اقتصادی که داشت، از بین رفتن بسیاری از مزارع چای شمال و تغییر کاربری آنها است اما اثر مهم دیگرش، تهدید سلامت مردمی است که چای ایرانی را کنار گذاشته و چای عطری دارای رنگ و طعم و مواد افزودنی مصنوعی و سرطانزا را استفاده می‌کنند.
یکی از افتخارات ما در 150سال گذشته این است که از معدود کشورهای تولیدکننده چای در جهان بوده‌ایم، اما اکنون یکی از افتخارات‌مان این است که چهارمین واردکننده چای هستیم. آنچه از رویدادهای 3 دهه اخیر بر‌می‌آید، اینکه ما به همان شکلی که در تولید و بازار فرش، زعفران، پسته، خشکبار، خاویار و پنبه قافیه را باخته‌ایم، در صنعت چای نیز بلایی مشابه بر سر خود آورده‌ایم و این در حالی است که در طول تاریخ، ایران تولیدکننده منحصر به فرد این کالاها بوده و همواره حتی در آثار ادبی و سینمایی غربی‌ها نام ایران در کنار فرش و پسته و خاویار و پنبه و زعفران نشسته است.
چای چیست، افزودنی چیست
خانم دکتر مرجانه خراط صادقی استادیار دانشگاه آزاد قائمشهر، دارای دکترای محیط زیست، متخصص در آلودگی‌های آب، خاک، هوا و مواد غذایی درباره ماهیت چای سالم و طبیعی و همچنین افزودنی‌های چای می‌گوید: «چای از گیاه Camellia Sinesis گرفته می‌شود. عطر طبیعی چای، ترکیبات شیمیایی دارد و در فرایند چای‌سازی باعث تشکیل مواد معطر می‌شود، البته میزان و تراکم این ترکیبات تابعی از جنس بوته، شیوه نگهداری، شرایط آب و هوایی و ارتفاع منطقه از سطح دریاست.
طبق استاندارد ملی ایران (623 - تجدید‌نظر سوم در سال 92) چای سیاه مورد مصرف عموم مردم، فراورده‌ای است که تنها از جوانه‌ها، برگ‌ها و ساقه‌های ترد و جوان از رقم‌هایی از بوته چای که مناسب تهیه چای سیاه است، با بهره‌گیری از شیوه‌های پذیرفته شده چای‌سازی به دست می‌آید، اما جالب اینکه این استاندارد درباره چای سیاه معطر کاربرد ندارد.
چای سیاه مطلوب آن است که بدون هرگونه مواد خارجی، بدون هرگونه علائم کپک‌زدگی، یکدست، پیچیده و تمیز یا یکدست و گرانوله و تمیز باشد. رنگ این چای باید مشکی یا مشکی مایل به خاکستری (چای ارتدوکس) یا مشکی و مشکی مایل به قهوه‌ای (چای CTC) باشد. همچنین رنگ دم‌کرده این چای باید قرمز و شفاف باشد و رنگ تفاله آن مسی تا سبز روشن. چای باید بدون عطر افزودنی و دارای عطر طبیعی خوش باشد و طعم نوشابه چای باید بدون ماندگی، کهنگی، سوختگی، کپک‌زدگی، ترشیدگی، بوگرفتگی و پوسیدگی باشد (طبق استاندارد ملی ایران شماره 5608).»
دکتر صادقی می‌افزاید: «استفاده از هرگونه مواد افزودنی طبیعی یا مصنوعی مانند رنگ و مواد طعم‌دهنده و مواد شیرین‌کننده در همه مراحل تولید و بسته‌بندی طبق این استاندارد غیر‌مجاز است.»
وی با تأکید بر اهمیت استانداردهای مربوط به آلاینده‌های فلزی چای می‌گوید: «در چای، مواد شیمیایی مانند آرسنیک، جیوه، سرب، کادمیوم و مس با توجه به استاندارد تجدید‌نظر 623 باید در کمترین مقدار خود بر حسب میکروگرم در یک گرم چای باشد.
همچنین از نظر بسته‌بندی و نشانه‌گذاری باید چای در ظروف دربسته، تمیز و خشک و ساخته شده از موادی که بر کیفیت چای تأثیری نداشته باشد، بسته‌بندی شود، مطابق با استاندارد ملی ایران شماره 5607.»
استادیار دانشگاه آزاد قائمشهر اضافه می‌کند: «چای معطر طبق استاندارد 10242 ملی ایران به نوعی چای گفته می‌شود که با استفاده از میوه‌ها و شکوفه‌های خشک شده، ادویه و اسانس‌های طبیعی و برخی مواد خوراکی متفرقه دیگر، طعم‌دار و معطر شده باشد، مانند چای میوه‌ای (با طعم آلبالو، آلو، آناناس و...) نه با اسانس سنتزی.»
وی درباره استانداردهای چای کیسه‌ای نیز می‌گوید: «افزودن هرگونه اسانس و مواد طعم‌دهنده به چای کیسه‌ای باید طبق موارد مندرج در استاندارد ملی ایران شماره 10242 باشد. استفاده از هرگونه اسانس و مواد طعم‌دهنده مصنوعی در این فراورده مانند استاندارد چای معمولی غیر‌مجاز است. همین‌طور استفاده از هرگونه رنگ هم غیر‌مجاز است.»
اسانس و تقلب در چای... مسأله این است
کافی است آزمایش ساده‌ای کنید تا ببینید کالایی که به نام چای عطری با مارک‌های مختلف به عنوان چای خارجی مصرف می‌کنید، از چه معجون خطرناکی تشکیل شده است. اکنون معروف‌ترین چای خارجی عطری در بازار ایران کدام است؟ یک لیوان از آن را بگذارید تا تبخیر شود، آنچه باقی می‌ماند، موادی است که ما می‌نوشیم و به بدن خود تزریق می‌کنیم که در عکس‌های این صفحه دیده می‌شود. رنگ، اسانس و... مواد سرطانزا و ضد‌سلامت کبد و کلیه.
افزایش مصرف افزودنی‌های شیمیایی در صنایع غذایی به دلیل ضعف نظارت دستگاه‌های مسئول از یک‌سو و سودجویی تولیدکنندگان آزاد از هفت دولت، باعث شده است که انواع مشکلات بهداشتی خصوصاً برای کودکان و جوانان ایجاد شود. مشکلات پوستی، قلبی، کلیوی و کبدی در میان قشرهای مردم و افزایش مراجعه آنان به مراکز درمانی اگر ردیابی شود، از مصرف برخی افزودنی‌های شیمیایی در خوراکی‌ها از جمله چای‌های غیر‌ایرانی خبر می‌دهد.
در یک قلم تخلف، شرکت تولیدکننده چای معروف خارجی عطری 6 کانتینر به وزن 100 تن و تعداد 227 گونی چای را که به دلیل نداشتن تاریخ مصرف از سوی اداره بهداشت مرجوع شده و باید نابود می‌شد، از طرق غیر‌قانونی مجدداً به ایران وارد می‌کند و به کارخانه خود در هشتگرد می‌برد و پس از عمل‌آوری و بسته‌بندی به اسم چای... در بازار به مردم می‌فروشد.
به گفته کارشناسان و تولیدکنندگان چای، این محصول باید تازه مصرف شود و بویژه اگر چای خارجی باشد، تنها یک تا سه سال پس از زمان تولید، قابل استفاده انسانی است.
چای فاسد چگونه وارد بازار ایران می‌شود
در عملیات محیرالعقول شرکت تولیدکننده چای مشهور، این شرکت پس از صدور دستور اداره بهداشت مبنی بر اینکه 100 تن چای وارداتی فاسد باید به کشور مبدأ برگشت داده شود، با نوشتن نامه‌ای به شرکت بازرگانی طرف حساب خود، اعلام می‌کند که زمینه بازگرداندن (به اصطلاح گمرکی، مرجوع کردن) 100 تن چای به کشور سریلانکا فراهم شود. از آنجایی که از طریق جزیره کیش (محل شرکت بازرگانی مذکور) امکان مرجوع کردن مستقیم بار به سریلانکا فراهم نبوده است، اعلام می‌کند که باید این کالا ابتدا به بندرعباس و از آنجا با کشتی به سریلانکا حمل شود، اما شرکت مشهور تولیدکننده چای، دوباره اعلام می‌کند که با توجه به وجود دفتر فعال این شرکت در «دوبی» کالاهای مرجوعی را باید به جای بندرعباس به آنجا منتقل کنند. پس از انتقال چای فاسد به دوبی، همان بار مجدداً بارگیری و با استفاده از نفوذ و فعالیت افراد تحت پوشش در دوایر کاری، چای فاسد را با صدور بارنامه جدید به بوشهر می‌فرستند و این بار، چای آلوده به دور از چشم قانون به شکل قاچاق وارد کشور می‌شود. این در حالی است که شرکت چای... در تعهدات محضری به اداره بهداشت تعهد داده است که تمام شرایط مندرج در دستور مرجوعی را پذیرفته و چنانچه کار مرجوع یا مصدوم کردن محموله‌های تحت نمایندگی خود را انجام ندهد، اداره بهداشت حق دارد پروانه بهداشتی واردات کالای این شرکت مشهور را لغو کند و این شرکت نیز حق هیچ گونه اعتراضی به لغو پروانه خود نخواهد داشت.
این محموله بزرگ 100 تنی که معادل تولید یک هفته این شرکت بزرگ و مشهور چای عطری است، به کارخانه شرکت فرستاده و سپس در بازار به مشتریان عرضه می‌شود.
اگر از نظر قوانین کشور، واردات قاچاق چنین کالایی جرم و تخلف محسوب شود، مرتکبان چنین جرمی باید اکنون در زندان باشند اما با پول‌های حاصل از فروش این چای‌های ممنوعه، به زندگی آزاد خود مشغولند.
این شرکت اکنون روزانه 18 تا 20 تن چای غیرقابل اعتماد (از نظر بهداشتی) در کارخانه خود تولید می‌کند و در بازار به فروش می‌رساند.این اقدام یعنی واردات چای بدون تأییدیه اداره بهداشت تنها یک نوبت انجام نشده است. در نوبت دیگری تعداد 2 هزار و 300 کارتن چای باز هم به وزن 100 تن که به دلیل نداشتن تاریخ مصرف و جواز بهداشتی دستور انهدام داشت، با یک رفت و برگشت بارنامه، مجدداً به کشور قاچاق شد و در کارخانه برای تولید چای معطر بسته‌بندی به کار رفت.
در مرحله دیگر در دی‌ماه 87 تعداد 328 بشکه اسانس فاسد گرانول، هل و روغن طعم‌دهنده که برابر گزارش اداره بهداشت اجازه ورود و مصرف نگرفته، با علم به این که قابل استفاده نیست و باید معدوم شود، به شکل قاچاق و با استفاده از نفوذ و روش‌های دیگر وارد کشور شده است.
این طعم دهنده‌ها دارای مواد شیمیایی است که پس از پایان تاریخ مصرف باید معدوم شود و در صورت استفاده، سرطانزا است اما در کارخانه شرکت مذکور این مواد به چای‌های مرجوعی یا سالم افزوده و پس از بسته‌بندی روانه بازار شده است. گرفتن ارز مرجع اضافی با اسناد غیرواقعی و به جیب زدن میلیون‌ها دلار از دیگر شاهکارهای مسئولان شرکت چای... است و به هر حال، اکنون که سلامت مردم با محصولات این شرکت گره‌خورده جای تأسف دارد.
چای سالم، سلامت می‌آورد
در اکثر کشورهایی که سرانه مصرف بالایی در نوشیدن چای دارند، این نوشیدنی به شکل تازه مصرف می‌شود اما در ایران، چای دم‌شده به شکل طولانی مدت نیز مصرف می‌شود.
سرانه مصرف چای در ایران، حدود یک کیلو و 400 گرم است و ما چهارمین کشور مصرف‌کننده چای خشک هستیم؛ اما با این حال، مشخص است که برای تهیه و مصرف این نوشیدنی، هیچ نوع آموزشی به خانواده‌ها داده نمی‌شود. خصوصاً از وقتی که چای عطری و خارجی و همچنین چای آماده (تی‌بگ) به عنوان محصول پرمصرف در میان ایرانی‌ها جای خود را باز کرد، چای خوش‌طعم ایرانی را کنار زد و به انزوا کشاند. آموختن دم کردن چای که قبلاً به شکل شخصی و سینه به سینه انجام می‌شد، از اهمیت افتاد و در نتیجه کیفیت چای مصرفی در خانواده‌های ایرانی بشدت تنزل کرد اما در عین حال اگر چای تازه باشد و درست دم بکشد، اثرات مثبت و مفیدی بر سلامت بدن می‌گذارد.
خانم دکتر صادقی، درباره اهمیت مصرف چای طبیعی بر سلامت بدن می‌گوید: «مصرف چای در پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی به دلیل وجود آنتی‌اکسیدان‌ها در آن مؤثر است. این نوشیدنی، در پیشگیری از ابتلا به فشار خون، کاهش کلسترول خون، افزایش استحکام دندان‌ها به دلیل داشتن فلوراید و همچنین به دلیل داشتن مقادیر بالای پلی‌فنل، مانع از تولید رادیکال‌های آزاد در بدن می‌شود و از سرطان جلوگیری می‌کند. مصرف چای ابتلا به سرطان پوست را تا 50 درصد کاهش می‌دهد و یکی از عوامل مؤثر در کاهش سرعت وقوع آلزایمر در سالمندان است.»
دکتر صادقی ادامه می‌دهد: «این تأثیرگذاری چای روی تندرستی انسان، شرط دارد و زمانی به وقوع می‌پیوندد که چای با طعم دهنده و اسانس سنتزی مخلوط نشده باشد زیرا به محض اضافه شدن افزودنی‌ها به چای، تولید مولکول‌هایی به نام رادیکال آزاد در بدن افزایش می‌یابد و این مولکول‌ها با آسیب رساندن به سلول‌های بدن، زمینه ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهند. بنابراین، اگر مردم به نوشیدن چای عطری و آلوده به مواد رنگ دهنده و طعم دهنده‌های مصنوعی عادت داشته باشند، احتمال ابتلا به سرطان در این مردم افزایش می‌یابد.»
دکتر صادقی تأکید می‌کند: «یکی از مهم‌ترین خواص چای برای سلامت بدن، این است که چای طبیعی در صورتی که بدون مواد افزودنی باشد، با باکتری «هلیکو باکتر پیلوری» در معده مبارزه می‌کند و به درمان زخم معده می‌انجامد و به تنهایی می‌تواند یکی از عوامل کاهش سرطان معده در افراد باشد. از سوی دیگر، در سال 2000 مقالاتی منتشر شد که نشان می‌داد مصرف چای معطر شده با اسانس برگاموت موجب بروز سرطان کبد شده است. اینها همه دلایلی است که نشان می‌دهد مصرف چای تازه طبیعی که در شمال کشور خودمان تولید می‌شود، می‌تواند ظرفیت ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها را در مردم بکاهد و سلامت آنها را بالا ببرد و از این طریق، هزینه‌های کشور در امر سلامت کاهش یابد.»
داستان چای
زمانی که طعم چای در دهان ایرانیان مزه کرد، به راحتی جای خود را باز و قهوه را از قهوه‌خانه‌ها بیرون کرد و خود جای آن نشست و آنگاه تبدیل شد به نوشیدنی هنگام رفع خستگی و کسب تنوع و تمدد اعصاب. حاج محمدعلی میرزا هم به فکر افتاد که چرا این نوشیدنی پرمصرف را از خارجه وارد کنیم و چرا خودمان تولید نکنیم.
او که از دارالفنون و سپس سوربن فرانسه فارغ‌التحصیل شده بود، با عنوان ژنرال کنسول ایران در سال 1276 خورشیدی هنگامی که 30 سال داشت، مأمور به خدمت در هندوستان شد. او در هند مطالعه و تحقیق درباره زراعت چای را آغاز کرد و با مشاهده وضع کشت چای، گواهینامه پایان دوره گرفت.
آن زمان در هند آموزش صنعت چای به ایرانیان مجاز نبود و به همین دلیل محمدعلی میرزا با معرفی خود به عنوان تاجر فرانسوی، در مؤسسه‌ای که متعلق به انگلیسی‌ها بود، به تحصیل درباره صنعت چای پرداخت و همزمان در مزرعه کشت چای فعالیت و تحقیق می‌کرد. او هنگام بازگشت به ایران مقداری تخم چای را همراه قهوه به کشور وارد کرد و به کاشت آن پرداخت.
دستاورد زحمات و تلاش‌های او که بعداً از سوی پادشاه ایران به کاشف‌السلطنه چایکار معروف شد، این بود که مزارع چای در منطقه خوش آب و هوا و مستعد ایران یعنی شمال کشور بسرعت شکل گرفت و ظرف چند سال با تلاش کشاورزان و دولت‌های بعدی، ایران را در کنار معدود تولیدکنندگان مطرح چای جهان قرار داد اما در 3 دهه اخیر، رتبه تولید چای ایران به مرور پایین آمد تا این که اکنون ایران سیزدهمین تولیدکننده و چهارمین واردکننده چای جهان است. اجرای سیاست‌های نادرست یا اجرا نشدن سیاست‌های درست از یک سو و حرص واردات بی‌رویه چای خارجی از سوی دیگر، در سال‌های اخیر کاری کرد که هم مزارع گسترده چای در شمال کشور تغییر کاربری دهد و تولید این محصول پایین بیاید و هم ذائقه مردم ایران از چای مطبوع وطنی برگردد و بسیاری از ایرانیان به چای دارای اسانس و طعم مصنوعی وارداتی روی خوش نشان دهند.
حتی اگر زلزله و سیل و جنگ و تورم و تحریم و دشمنان خارجی هم کوتاه بیایند، ما مردم باید تیرهای بلا را از سوی عده‌ای به جان بخریم که قرار است به ما خدمت کنند، یعنی از دولت ما مجوز بگیرند، سرمایه‌های کشور را به دست بگیرند، ارز ارزان بگیرند تا مثلاً کالایی را تولید کنند و به خورد ما بدهند، اما... همه دعوا بر سر همین «اما»ها است.
نظر شما