اما به‌نظر می‌رسد نه همراه اول و نه اپراتورهای دیگر، تمایلی به همین اقدام حداقلی و هماهنگی با وزارت بهداشت را نیز ندارند.

چندی پیش، دكتر امامی رضوی، معاون سلامت وزارت بهداشت با ارسال نامه‌ای به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تاكید كرد كه سازمان‌ها یا شركت‌های نصاب و بهره بردار از آنتن‌های تلفن همراه باید به‌منظور حصول اطمینان از رعایت موازین بهداشتی و ایمنی، نسبت به اخذ صلاحیت بهداشتی نصب و راهبری كلیه آنتن‌های BTS از معاونت‌های بهداشتی دانشگاه‌های علوم پزشكی ذی‌ربط اقدام كنند.

مهندس علی گورانی، كارشناس مسئول بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت در این زمینه به همشهری می‌گوید: اكثر آنتن‌های تلفن همراه (BTS) كه از سوی 3 اپراتور اصلی تلفن همراه در كشور نصب شده‌اند، مجوز ایمنی وزارت بهداشت را ندارند.

وی با اشاره به نص صریح قانون كه حفظ سلامت مردم را بر عهده وزارت بهداشت گذاشته است، از اینكه هیچ‌یك از اپراتورهای نصاب این آنتن‌ها خود را ملزم به اخذ این مجوز نمی‌دانند و ایمنی اكثر آنتن‌های موجود در كشور از سوی وزارت بهداشت تأیید نشده است، انتقاد می‌كند.

اظهارات این كارشناس وزارت بهداشت، در حالی است كه پیش از این دكتر محمدرضا كاردان، مدیركل امور حفاظت در برابر اشعه مركز نظام ایمنی هسته‌ای كشور، با تاكید بر نظارت كامل این اداره بر ایمنی آنتن‌های BTS، از استاندارد و بی‌خطر بودن آنتن‌های نصب شده روی بام‌های منازل خبر داده بود: «شركت‌های تلفن همراه از سوی وزارت ارتباطات موظف به كسب مجوز از سوی سازمان انرژی اتمی برای نصب آنتن‌ها شده‌اند و با توجه به نظارت این مركز تاكنون هیچ موردی بالاتر از استاندارد ندیده‌ایم.»

به گفته كاردان، امور حفاظت در برابر اشعه مركز نظام ایمنی هسته‌ای كشور متولی نظارت بر آنتن‌های BTS است و در هنگام نصب این آنتن‌ها به استاندارد‌های لازم همچون مقدار و شدت امواج الكترو مغناطیسی ساطع شده از این آنتن‌ها نظارت دارد.

محكم‌كاری عیب نیست

اگر اپراتور‌های همراه ملزم به دریافت مجوز از سازمان انرژی اتمی هستند، چه لزومی دارد كه مجوز دیگری از وزارت بهداشت بگیرند؟ مهندس گورانی در پاسخ به این سؤال می‌گوید: گر‌چه اكثر آنتن‌های تلفن همراه نصب شده در كشور مجوز سنجش میزان انرژی را از سازمان انرژی اتمی دارند اما ایمنی نصب این آنتن‌ها به عوامل دیگری نیز بستگی دارد و باید مطابق استاندارد ملی باشد كه در قانون حفاظت از اشعه كشور مصوب سال 67 مجلس نیز ذكر شده است.

سنجش چگالی انرژی ساطع شده، ایمنی نصب آنتن موبایل، مقاومت سازه‌ای كه آنتن روی آن نصب می‌شود ازجمله مواردی است كه گورانی به ایمنی آنتن‌های تلفن همراه مربوط می‌داند: «مقاومت و استحكام سازه‌ای كه آنتن روی آن نصب می‌شود باید مورد تأیید كارشناسان فنی قرار گیرد.

همچنین گشتاور نیروی عمومی دكل‌ها باید محاسبه شود و طوری نصب شوند كه با یك باد یا تكان شدید امكان افتادن آن نباشد و این مسئله باید مستند شود تا امكان پیگیری‌های حقوقی بعدی درصورت وقوع حادثه باشد.»

گذراندن دوره‌های فنی از سوی اپراتورها و كاركنان شركت‌های نصاب آنتن‌های موبایل و همچنین نصب حفاظ‌های ایمنی اطراف دكل از دیگر مواردی است كه گورانی به آن اشاره می‌كند.

مواردی كه نادی‌پور، معاون سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در مورد آنها به همشهری می‌گوید: مواردی كه وزارت بهداشت در مورد ایمنی آنتن‌های همراه مورد نظر دارد بیشتر مربوط به سازه دكل و آنتن است چون در مورد پرتو‌ها در حال حاضر تمام آنتن‌ها مجوز سازمان انرژی اتمی را دارند.

وی ادامه می‌دهد: «مخابرات 50 سال است كه دكل نصب می‌كند و مسائل ایمنی را هم در نصب دكل‌ها رعایت می‌كند و اینكه وزارت بهداشت بگوید در این موارد مجوز این وزارتخانه لازم است مثل این است كه هر كس كه می‌خواهد ساختمان یا برجی بسازد را مجبور كنیم از وزارت بهداشت هم مجوز بگیرد.»

نادی‌پور با بیان این مطلب، از تشكیل جلسه در سازمان تنظیم مقررات خبر می‌دهد و می‌گوید: صرف‌نظر از اینكه این مورد در مسئولیت وزارت بهداشت هست یا نه، چون استاندارد‌های لازم در نصب دكل‌ها رعایت می‌شود ما نسبت به صدور پروانه ایمنی دكل‌ها از سوی وزارت بهداشت اعتراضی نداریم و هفته آخر تیر‌ماه جلسه‌ای تشكیل دادیم تا صحبت دوستان را بشنویم، اما نماینده وزارت بهداشت در این جلسه شركت نكرد.

معاون سازمان تنظیم‌مقررات و ارتباطات رادیویی ‌با بیان اینكه درخواست وزارت بهداشت این است كه معلوم شود هر كدام از BTS‌ها در محدوده كدام دانشگاه علوم پزشكی است، می‌گوید: اخذ تاییدیه برای تك‌تك BTS‌ها از دانشگاه‌های علوم پزشكی معنایی ندارد و نهایتا وزارت بهداشت می‌تواند در رابطه با مورد تایید بودن یا نبودن هر تیپ و مدل از آنتن و دكل اظهار نظر كند.

بی‌خطر است؛ اما احتیاط كنید!

با این اوصاف و با توجه به اینكه شهرداری تهران هم در این باره خود را دخیل می‌داند، به‌نظر می‌رسد هنوز معلوم نیست كدام ارگان مسئول تایید ایمنی دكل‌های تلفن همراه است، درحالی‌كه اطمینان از ایمنی این آنتن‌ها به‌خصوص اطمینان از استاندارد بودن انرژی ساطع شده از آنها موردی است كه برای شهروندان، بیشترین اهمیت دارد.

گورانی در این زمینه می‌گوید: درمجموع میزان انرژی ساطع شده از آنتن‌های تلفن همراه خیلی زیاد نیست و طول موج آنها در محدود 800 تا 2‌هزار مگاهرتز است؛ ضمن اینكه امواج این آنتن‌ها از نوع امواج غیریونیزه است.

با این حال قرار گرفتن در معرض اشعه‌های این آنتن‌ها برای مدت طولانی و در فاصله كوتاه خطرناك است.

وی فاصله ایمن از آنتن را اینگونه تعریف می‌كند: در 5 تا 8 متری روبه‌روی آنتن (نه دكل) انرژی ساطع شده قابل توجه نیست و از آنجا كه این امواج به‌صورت مستقیم تابش دارند، بنابراین پشت، بالا و پایین این امواج‌ها خطری ندارد و اینكه خانه‌های زیر آنتن‌های موبایل امكان ارتباط دارند به‌علت این است كه تحت پوشش آنتن دیگری قرار دارند.

با توجه به اینكه حد‌اقل ارتفاع برای نصب آنتن 15 متر در نظر گرفته شده است، كارشناسان فاصله حدود 50 متری از دكل آنتن در سطح زمین را فاصله ایمن به‌شمار می‌آورند.

گورانی ادامه می‌دهد: با این حال تداخل امواج آنتن‌ها ممكن است میزان انرژی را بالا ببرد و از این‌رو لازم است در تمام سطح شهر سنجش چگالی انرژی ساطع شده انجام شود كه این میزان باید بین 1 تا 10 میلی وات باشد و اگر میزان آن بیش از 10 میلی وات باشد خطرناك است.

این نظرات كارشناس مسئول بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت است اما آیا وزارت بهداشت برای چگالی‌سنجی انرژی در سطح شهر تمهیدات لازم را اندیشیده است؟ گورانی این سؤال همشهری را اینچنین پاسخ می‌دهد: معاونت بهداشتی دانشگاه‌های علوم پزشكی یك واحد بهداشت پرتو دارد كه ما سعی داریم این واحد‌ها را به وسایل لازم تجهیز كنیم تا توانایی این عملیات را داشته باشند.

به‌نظر می‌رسد تلاش وزارت بهداشت برای ملزم ساختن اپراتورهای تلفن همراه به اخذ مجوز ایمنی از این وزارتخانه ادامه دارد. باید امیدوار بود درصورت عملی شدن این امر، میزان ایمنی این آنتن‌ها در كشور واقعا ارتقا یابد و ماجرا فقط با اخذ یك مجوز كاغذی از وزارت بهداشت
به پایان نرسد.