سلامت نیوز: چند وقتی است داشتن بدنی ورزیده برای بسیاری از جوانان کشورمان به هدفی جدی در زندگی تبدیل شده و همین موضوع باعث شده است بازار باشگاه‌های بدنسازی روزبه‌روز رونق بیشتری پیدا کند. تا آنجا که در هر کوی و برزنی نشانی از باشگاه‌های بدنسازی است که به فعالیت مشغولند و مشخص نیست آیا نظارتی روی فعالیت این باشگاه‌ها و مربیان آنها وجود دارد یا نه؟

تاریخچه بدنسازی در جهان

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان،علاقه به ورزش و پرورش عضلات در فضایی بسته و استفاده از دستگاه‌های ورزشی، پدیده ای جدید نیست. ۱۴۰ سال پیش پزشکی سوئدی به نام گوستاو زاندر (Gustav Zander) اولین دستگاه فیتنس را به بازار روانه کرد که قرار بود با ایجاد لرزش در ناحیه شکم به تقویت دستگاه گوارش کمک کند. پیش از جنگ جهانی اول در آلمان حدود ۷۹ موسسه به نام این پزشک سوئدی وجود داشته است. اصطلاح (Bodybuilding) را فردی به نام فریدریش ویلهلم مولر در اواخر قرن نوزدهم رواج داد که یکی از پیشگامان ورزش‌های قدرتی بود. البته، این روزها گرایش افراد و به ویژه نوجوانان و جوانان به رشته بدنسازی برای داشتن بدنهایی زیبا و عضلانی تغییر کرده و بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و این کار صرف‌نظر از وجهه ورزشی که دارد، به ابزاری برای خودنمایی برای برخی جوانان تبدیل شده است.

نگاه ایجابی به جای نگاه سلبی

یک روانشناس درباره گرایش جوانان به باشگاه‌های بدنسازی به آرمان می‌‌‌‌گوید: ﺭﺳــﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﺘﻨﺎﺳــﺐ همان چیزی است که ﺩﺭ ﺑﺎﺷﮕﺎﻩ ﻫﺎی ﺑﺪﻧﺴــﺎﺯی ﻭ ﭘﺮﻭﺭﺵ‌ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺷﺎﻳﻊ ﺍﺳﺖ که رسیدن به این هدف گاهی ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﺳــﺘﻔﺎﺩﻩ نادرست از برخی ﺩﺍﺭﻭها توسط جوانان صورت می‌‌‌‌گیرد. امیرهوشنگ مهریار می‌‌‌‌افزاید: زیبا به نظر رسیدن و جلب‌توجه کردن یکی از ویژگی‌های بارز دوران جوانی است. حال در عصر حاضر ﺍﻳــﻦ ﺟﻮﺍﻧــﺎﻥ می‌‌‌‌خواهند با داشتن ﺍﻧﺪﺍمی ﻭﺭﺯﻳﺪﻩ زیبا و جذاب به‌نظر برسند. به‌ویژه در پسران به دلیل ایجاد حس قدرتمندبودن در آنان این موضوع بیشتر از دختران نمود دارد. او ادامه می‌‌‌‌دهد: از این رو بهتر است به جای منع کردن جوانان از این کار و داشتن نگاه سلبی به آن مسئولان کشور در امور ورزشی و همچنین سازمان بهداشت و دارو به آموزش مربیان و جوانان پرداخته و بر خرید و فروش داروها و مکمل‌های غذایی نظارت داشته باشند تا ضرر کمتری متوجه افراد شود وگرنه، تمایل به تناسب اندام و هیکل ورزشکاری در جوانان امری بدیهی بوده و جای نگرانی ندارد.

بازار مکمل‌های چند 100 هزار تومانی

اگرچه بدنسازی به‌عنوان یک فعالیت ورزشی، امری مهم و با ارزش به حساب می‌‌‌‌آید اما، چند وقتی است، استفاده از مکمل‌ها و داروهایی که قیمتشان از30  هزار تومان شروع شده و تا 400 هزار تومان ادامه دارد، به‌عنوان مکمل ورزشی در میان جوانان شیوع پیدا کرده و سلامت نسل جوان جامعه را در معرض خطر قرار داده است. تبعات منفی این داروها و مکمل‌ها حتی نام عده‌ای از قهرمانان را هم در فهرست سیاه یا محروم‌شدگان از فعالیت‌های ورزشی قرار می‌‌‌‌دهد. البته، استفاده از مکمل‌های سالم و تاییدشده برای تقویت قوای جسمانی و انرژی از دست رفته ناشی از فشار تمرینات، موضوعی طبیعی است اما، آنچه این حوزه را با مشکل مواجه می‌‌‌‌کند نگرانی از وجود مواد و داروهای غیرمجازی است که در باشگاه‌ها و یا از سوی عده‌ای از دلالان به راحتی در میان نسل جوان و ناآگاه این ورزش، دست به دست می‌‌‌‌چرخد. یکی از فروشندگان این دارو‌ها و مکمل‌ها به آرمان می‌‌‌‌گوید: مصرف هر یک از انواع خوراکی و تزریقی مواد نیروزای غیرمجاز و حتی نیروزای مجاز بدون مشورت با پزشک و عدم آگاهی از شیوه و چگونگی مصرف آنها، باعث بروز عوارضی چون ناباروری، سرطان پروستات، بروز اختلالات رفتاری، ریزش مو و ده‌ها نوع آسیب دیگر می‌شود و بیشتر این مکمل‌های ورزشی به ویژه از نوع هورمونی و استروئیدی، سرطان‌زا هستند. میثم حسینی می‌‌‌‌افزاید: اما فروشندگان این داروها و حتی برخی از مربیان باشگاه‌ها به دلیل کسب درآمد، داروهایی را که در دسترسشان هستند و قیمت بالایی هم دارند، به جوانان معرفی می‌‌‌‌کنند و جوانان «عشق هیکل» هم بدون آگاهی از تبعات آن به مصرف این داروها مبادرت می‌‌‌‌کنند. او می‌‌‌‌افزاید: مصرف داروهای اصل زیر نظر مربی حرفه‌ای هیچ مشکلی برای فرد مصرف‌کننده به وجود نمی‌ آورد اما، اغلب داروهای موجود در کشور ما از چین و پاکستان وارد می‌‌‌‌شوند و یا در کشور خودمان ساخته می‌‌‌‌شود که این مواد مملو از کورتن بوده و مشکلات زیادی را برای مصرف‌کننده به وجود می‌‌‌‌آورد.

گول تبلیغات دلالان را نخورید

یک مربی بدنساز می‌‌‌‌گوید: بدنسازی به دو دسته تقسیم می‌‌‌‌شود، یکی بدنسازی برای انجام ورزش‌های حرفه‌ای مانند فوتبال، والیبال، بسکتبال، دومیدانی و... است و نوع دیگر بدنسازی زیبای اندام است که درحال حاضر، بیش از 60 درصد کسانی که به این رشته روی می‌‌‌‌آورند هدفشان سلامتی، تناسب اندام، داشتن بدنی ایده‌ال و بدنسازی تخصصی رشته‌های ورزشی است که در آن فعالیت دارند. آمار بدنسازهای خیابانی ما هم حدود 10 تا 15 درصد است و در این بین، بقیه‌ای که می‌‌‌‌مانند هدف قهرمانی دارند. اکبر آشتیانی ادامه می‌‌‌‌دهد: گاهی جوانان برای اینکه زودتر به نتیجه مطلوب برسند از موادی استفاده می‌‌‌‌کنند که در دراز مدت آنها را با مشکلاتی مواجه می‌‌‌‌کند. در مواردی افراد بدون نظر کارشناس از مکمل‌ها استفاده می‌‌‌‌کنند که علاوه بر آسیب‌های جسمی، کار حرفه‌ای آنها را هم تحت‌الشعاع قرار داده و به عنوان دوپینگی از ادامه فعالیت محروم می‌‌‌‌شوند. او در رابطه با کاهش این آسیب‌ها می‌‌‌‌افزاید: جوانان و ورزشکاران با هر هدفی که به این مواد و مکمل‌ها روی می‌‌‌‌آورند باید زیر نظر مربی حرفه‌ای اقدام به مصرف این داروها کرده و از داروهایی استفاده کنند که از سوی وزارت بهداشت تایید شده و در این میان گول تبلیغات دلالان را نخورند.

عوارض مکمل‌ها

یک پزشک داروساز نیز می‌‌‌‌گوید: مصرف استروئیدها در زنان موجب یائسگی زودرس می‌‌‌‌شود و اگر این زنان باردار شوند جنین آنها دچار ناهنجاری‌هایی می‌‌‌‌شود و در مردان موجب رشد سینه‌ها و همچنین عقیمی می‌‌‌‌شود. رضوان مظاهری ادامه می‌‌‌‌دهد: آنچه که متخصصان تغذیه به ورزشکاران و بدنسازان تاکید می‌‌‌‌کنند مسئله حفظ تعادل، تناسب و تنوع برای حفظ حیات است اما، بسیاری از ورزشکاران و جوانان می‌‌‌‌خواهند یک شبه ره صدساله بروند و دست به کارهایی می‌‌‌‌زنند که باعث برهم خوردن تعادل و تناسب بدنشان می‌‌‌‌شود. او تاکید می‌‌‌‌کند: در بسیاری از باشگاه‌های ورزشی، مربیان بدون آگاهی از عملکرد مواد تشکیل دهنده مکمل‌ها و میزان نیاز بدن فرد ورزشکار به این مواد و تنها با اطلاع از اینکه پروتئین‌ها به صورت اسید آمینه‌هایی هستند که موجب افزایش حجم عضلانی فرد می‌‌‌‌شوند، اقدام به تجویز این مکمل‌های می‌‌‌‌کنند غافل از اینکه، تامین اسیدهای آمینه در صورتی که از حالت تعادل خارج شود ساخت پروتئین بدن را دچار وقفه می‌‌‌‌کند و کبد دچار مشکل می‌‌‌‌شود و رفته‌رفته عدم تعادل اسید آمینه‌های دریافتی می‌‌‌‌تواند کبد را به انباشتن چربی‌ها وادار کند. مظاهری می‌‌‌‌افزاید: مصرف بی‌رویه ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌‌‌‌تواند موجب بروز مسمومیت شود و عوارض پایداری را به وجود آورند که دیگر با هیچ روشی نمی‌توان زمان طلایی پیش بلوغ را به نوجوانان برگرداند و عوارض ایجادشده را از بین برد. از همه خطرناک‌تر مسئله توصیه استروئیدهای آنابولیکی است که می‌‌‌‌تواند توان تمرینات ورزشی را بالا ببرند و عضلات را بسازند ولی عوارض جسمی بسیار خطرناکی را برای مصرف‌کننده داشته باشند.