سلامت نیوز :در یک جامعه، همیشه عده ای هستند که نماینده گروه خاصی محسوب می شوند و خواه، ناخواه به عنوان یک الگو مد نظر قرار می گیرند، افراد متدین نیز در یک جامعه اسلامی چنین حکمی دارند و هر لحظه باید مراقب رفتارهای خود باشند تا با رفتارها و گفتارهای نادرست خود، در نظر دیگران نسبت به دین بدبینی ایجاد نکنند.
البته در این میان افراد دیگری هم وجود دارند که اگرچه در ظاهر متدین جلوه می کنند اما نیتشان چیز دیگریست که اصطلاح «جانماز آب کش» را به نوعی به چنین افرادی نسبت داده اند، چه بسا آسیب رسانی این افراد به دین بیشتر از آسیب رسانی یک فرد بی دین است که گاهی اوقات رفتار و گفتار ناپسند از او سر می زند، چرا که معمولا افراد به ظاهر متدین، زمینه بدبینی نسبت به دین و دیگر متدینان حقیقی را برای سایر افراد یک جامعه ایجاد می کنند.
محسن ربانی جویباری ـ کارشناس مذهبی ـ در گفت وگو با شفقنا زندگی درباره معیار رفتار افراد متدین در یک جامعه اسلامی عنوان کرد: معیاری که ما از متون دینی خود، رفتار بزرگان دینی، معصومین به ویژه حضرت رسول (ص) به دست آورده ایم معیار اخلاق و فقه است، یعنی افراد می توانند بر اساس معیارهای فقهی ـ حلال، حرام، مستحب، مکروه و مباح ـ روابط خود را با دیگران تنظیم کند.

با معیارهای اخلاقی رفتار کنیم
وی ضمن بیان اینکه احکام به دلیل خاصیت حقوقی خود به نوعی خیلی خشک هستند خاطرنشان کرد: انسان ها می توانند اخلاق را در زمینه احکام وارد کنند و بر اساس معیارهای اخلاقی که انسانی و اسلامی هستند رفتار کنند، البته معیار اخلاق نیز برگرفته از فقه است، فضای فقهی فضایی دینی، شریعتی و دستوری است اما فضای اخلاقی درونی، ایمانی و باوری است.
ربانی ادامه داد: در رفتارهای اجتماعی، معیار های فقهی در قالب مفاهیم اخلاقی بیان می شوند و فردی که می خواهد انسان برجسته و دینداری باشد باید بر اساس معیارهای اخلاقی عمل کند.

یک متدین باید آسیب های جامعه را برطرف کند
او افزود: البته بر اساس شرایط اجتماع، شرایط خانوادگی فرد، شرایط زندگی گذشته او و ... و ممکن است این مصداق ها فرق کند مثلا در یک جامعه دینی وقتی یک آسیبی وجود داشته باشد رفتار فرد متدین باید به سمتی برود که آن آسیب را برطرف کند.
این کارشناس مذهبی عنوان کرد: ما در یک جامعه ابتدا باید آسیب شناسی کنیم و ببینیم که جامعه ما درحال حاضر در چه شرایطی قرار دارد چرا که اگرچه در این میان اصل رفتار ثابت است اما در شرایط خاص ممکن است که برخی از رفتارها تقویت شوند و یا نیاز باشد که تضعیف شوند.

رفتار ناپسند متدینان نسبت به دین بدبینی ایجاد می کند
ربانی همچنین درباره اصطلاح «جانماز آب کشی» و آسیب رسانی افرادی که این اصطلاح شامل حالشان می شود بیان کرد: در متون دینی آمده است که یکی از معصومین به یکی از نزدیکان خود می فرمایند که « کار خوب از هرکسی خوب است اما از شما به خاطر نسبتی که با ما دارید خوب تر است و هر کار بد از هرکسی بد است و از شما به دلیل نسبتی که با ما دارید بدتر است».
وی در ادامه توضیح داد: در واقع دینداران به دلیل اینکه منتسب به دین هستند زمانی که عملی ناپسند را انجام می دهند متاسفانه عده بسیار زیادی از کسانی که نزدیکی زیادی با دین ندارند آن رفتارهای نادرست را به پای دین می گذارند و اینگونه تلقی می کنند که آن رفتارهای نادرست منتسب به دین و یا همه دینداران است.

رفتار ناپسند از سوی دینداران که جامعه را متاثر کند، حق الناس است
ربانی که فوق لیسانس ارتباطات نیز دارد گفت: در نتیجه اگر رفتاری ناپسند، جامعه ای را تحت تاثیر قرار دهد حق الناس است و گناه آسیبی که به افراد جامعه وارد می کند یا مثلا نسبت به دین بدبینی ایجاد می کند بر گردن او است.
او همچنین یادآور شد: در متون دینی آمده است که اگر فردی منشا کار خیر شود تا ابد هر کسی آن کار را انجام دهد ثوابش به فرد اول هم می رسد و هر کسی که منشا گناهی شود تا ابد هر کس آن گناه را انجام دهد به نام فرد اول نیز گناه نوشته می شود. بنابراین اگر کسی کاری انجام دهد که منجر به بدبینی نسبت به دین شود همه کسانی که رفتارهایی دارند که ناشی از آن بدبینی است گناهش به گردن فرد اول است چرا که در قرآن کریم هم آمده است که سوء ظن، گناه است.
این کارشناس مذهبی در ادامه ضمن بیان اینکه ریا و نفاق از گناهان کبیره است تاکید کرد: وقتی فردی که تعهدی به دین ندارد از یک دیندار، رفتاری خلاف دین می بیند و منجر به بدبینی او نسبت به همه دینداران و دین می شود گناه است، منشا چنین گناهی فردی است که در ظاهر دیندار است ولی رفتارش خلاف دین است.

امر به معروف و نهی از منکر؛ اولین قدم
او در پاسخ به این پرسش که با افراد به ظاهر متدین چگونه باید برخورد کرد؟ گفت: برخورد، بستگی به این دارد که ما با چه فردی مواجه هستیم، اولین گام امر به معروف و نهی از منکر است، حداقل کار در این روش تذکر زبانی و برخورد سرد با اینگونه افراد است. همچنین ما باید همه شرایط را به سمتی ببریم که این افراد نتوانند از این نوع رفتارهای خود سود.
ربانی در پایان بیان کرد: اگر شرایط اجتماعی طوری باشد که افراد به ظاهر متدین ببینند سودی ندارند، هیچوقت به دنبال چنین کاری نمی روند؛ احتمالا کسانی که به ظاهر متدین هستند معمولا پاداش گرفته اند و به دلیل همین پاداش گرفتن به کارهای خو ادامه دادند حال این پاداش می تواند احترام، سود دنیوی، جایگاه اجتماعی و ... باشد.