سلامت نیوز: فرد افسرده و مضطرب و فردی که اختلال روانی دارد برای کاستن شدت اضطراب و مشکلات ناشی از بیماری خود اقدام به مصرف موادمخدر می‌کند. از سوی دیگر، فرد معتاد هم ممکن است دچار اضطراب، استرس و تنش شود.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان،در عصر حاضر، موادمخدر و میزان استفاده از آن به‌عنوان یک تهدید اجتماعی و معضلی برای خانواده‌ها مطرح شده است چنانکه، بر اساس نظرسنجی‌های صورت‌گرفته دغدغه اصلی 92 درصد از مردم استفاده از موادمخدر در جامعه است. بررسی‌ها حاکی از آن است که در کشور میانگین سنی اعتیاد به موادمخدر پایین آمده است به‌طوری که طبق آمارها 35 درصد از معتادان کشور بین 20 تا 25 سال سن دارند. همچنین، در سال‌های اخیر بارها و بارها صحبت از زنانه شده اعتیاد مطرح شده است. طبق یک تحقیق جهانی، رشد گرایش زنان به انواع اعتیاد در حال حاضر بیشتر از مردان است. بر‌اساس این آمارها، یک‌چهارم افرادی که در فاصله سنی 18 تا 20  سال قرار دارند، یکی از این مواد را برای یک بار در زندگی خود مصرف کرده‌اند. البته، به دلیل ماهیت خاص این پدیده اجتماعی و علل دیگر، آمار رسمی و روشنی از تعداد معتادان و نوع مصرف این جمعیت وجود ندارد. معاون ستاد مبارزه با موادمخدر نیز روز گذشته، گفت: در مدت 33 ماه گذشته 64 هزار و 453 معتاد متجاهر در کل کشور دستگیر و به مراکز ماده 16 تحویل داده شده‌اند.

به گفته بابک دین‌پرست، 44 درصد این دستگیری‌ها یعنی 28 هزار و 561 نفر در تهران بوده‌اند. فارس نوشت؛ پیش از این وزیر کشور و دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر از دستگیری 10 هزار معتاد متجاهر در روزهای‌ منتهای به نوروز 93 خبر داده بود. نکته دیگری که در رابطه با مصرف موادمخدر وجود داشته و مسئولان این حوزه را با دغدغه جدیدی رو‌به‌رو کرده است، گرایش جوانان به موادمخدر صنعتی است. این مواد بی‌بو و بی‌دود بوده و در مراحل اولیه اعتیاد كمترین تغییری در ظاهر افراد به وجود نمی‌آورد و به دلیل همین ویژگی‌ها بسیار خطرناک‌تر از موادمخدر سنتی شناخته شده است. بیش از دو دهه قبل روش برخورد با معتادان تنبیهی و سختگیرانه بود و مجازات‌هایی از قبیل زندان و بازپروری را شامل می‌شد و متولی امر نیز نیروی انتظامی و زندان‌ها و بازپروری‌ها بودند. با عوض شدن نگاه مسئولان و سیطره نگاه پزشکی به مسائل اجتماعی از جمله مقوله اعتیاد، فرد معتاد از یک مجرم به فردی بیمار مبدل شد.

با عوض شدن تعریف اعتیاد از جرم به بیماری و دستگاه مسئول برخورد با آن، نوع برخورد با معتادان نیز از برخورد قهرآمیز به برخورد ترحم‌آمیز و حمایت شونده در سمت و سوی درمان تغییر جهت داد. به‌نظر می‌رسد انتشار اخباری مبنی بر آمادگی بیش از 10 هزار روانشناس برای برنامه‌های پیشگیری از اعتیاد و به‌کارگیری رویکرد پیشگیری از اعتیاد برای آحاد افراد جامعه اعم از دانش‌آموزان، دانشجویان و سایر شهروندان مولود همین تغییر نگرش باشد. بر اساس این خبر، رئیس سازمان نظام روانشناسی از آمادگی این سازمان برای ارائه آموزش‌های روانشناختی با هدف پیشگیری از اعتیاد در کشور خبر داد و گفت: بیش از 10 هزار روانشناس در این رابطه آمادگی کامل دارند. عباسعلی الهیاری ادامه داد: با توجه به اینکه امکان حذف صددرصدی موادمخدر وجود ندارد، باید به ظرفیت‌های روانشناختی در جهت پیشگیری از اعتیاد توجه داشت. ایرنا نوشت؛ وی ضمن ابراز امیدواری نسبت به کاهش گرایش به مصرف موادمخدر در کشور با توجه به رویکرد اجتماعی شدن مبارزه با موادمخدر خاطرنشان کرد: پیگیر ارائه آموزش‌های پایدار روانشناختی در این رابطه هستیم.
  لزوم آموزش روانشناسان
معاون درمان ستاد مبارزه با موادمخدر پیرامون اعلام آمادگی روانشناسان برای ورود به برنامه‌های پیشگیری از اعتیاد،می‌گوید: اعتیاد یکی از اصلی‌ترین بیماری‌های روانی مزمن است. اگر بیماری‌های مزمن را از نظر شدت ماندگاری در وجود افراد در نظر بگیریم اعتیاد یکی از مهم‌ترین آنهاست که روی دیگر بیماری‌های روانی تاثیر گذاشته و از آنها تاثیر می‌گیرد. فرید براتی‌سده تصریح می‌کند: فرد افسرده و مضطرب و فردی که اختلال روانی دارد برای کاستن شدت اضطراب و مشکلات ناشی از بیماری خود اقدام به مصرف موادمخدر می‌کند. از سوی دیگر، فرد معتاد هم ممکن است دچار اضطراب، استرس و تنش شود. از این‌رو، این رابطه دوسویه و علت و معلولی است. این روانشناس می‌افزاید: ورود روانشناسان به حوزه پیشگیری از اعتیاد و توجه به لزوم این موضوع از سوی متولیان امر، جای خوشحالی دارد اما، بحث پیشگیری در این سازمان باید به‌صورت نظام‌مند عملیاتی شود. او ادامه می‌دهد: مسلما برای رسیدن به وضع مطلوب ابتدا باید روانشناسان در رابطه با ورود به مقوله پیشگیری از اعتیاد آموزش ببینند چراکه، همه روانشناسان در این زمینه تخصص ندارند که چه چیزهایی را باید در زمینه پیشگیری لحاظ کنند و چه رفتاری باید داشته باشند که بیشترین تاثیرگذاری را داشته باشد. براتی می‌گوید: در دانشگاه‌ها پیرامون این موضوعات آموزش چندانی به دانشجویان روانشناسی داده نمی‌شود. از این‌رو، ابتدا باید این گروه آموزش ببینند و در این زمینه برنامه ریزی صورت گیرد تا کار سازمان یافته انجام شود. این روانشناس تاکید می‌کند: حضور یک متخصص در کنار فرد معتاد هم می‌تواند تاثیر مطلوب داشته باشد چراکه هنگامی که فرد احساس می‌کند یک متخصص در کنار او وجود دارد که می‌تواند از او کمک بگیرد این موضوع خاصیت شفادهندگی دارد. حال اگر این حضور با ارائه آموزش و خدمات به فرد معتاد و هدایت او به مراکز ذی‌الصلاح و ارائه مشاوره به خانواده‌های آنان باشد بسیار موثرتر خواهد بود.
  توجه به پیشگیری در سه سطح
یک روانشناس دیگر نیز در اینباره گفت: در طبقه‌بندی بیماری‌های روانی از سوی سازمان بهداشت جهانی، مصرف موادمخدر نوعی بیماری روانی محسوب می‌شود. از سوی دیگر، در بسیاری از موارد افرادی که دچار اضطراب، افسردگی و سایر اختلالات روانی هستند به خوددرمانی روی آورده و اقدام به مصرف قرص‌هایی می‌کنند که حالت آرام بخش دارد. از طریق استفاده از این قرص‌ها بعد از مدتی متوجه می‌شوند که مساله اعتیاد برایشان پیش آمده است.امیرهوشنگ مهریار می‌افزاید: روانشناسان در صورت ورود به حوزه پیشگیری از اعتیاد باید به شکل وسیع وارد حوزه شده و از کمک و همکاری تمامی نهادها و موسسات اجتماعی استفاده کنند. او ضمن بیان این مطلب که در این زمینه نباید صرفا در سطح اولیه پیشگیری گام برداریم، ادامه می‌دهد: بحث پیشگیری از اعتیاد مانند سایر بیماری‌ها از سه بخش تشکیل شده است. در این طرح باید علاوه بر پیشگیری اولیه و سعی در این که افراد به سمت استفاده از موادمخدر کشیده نشوند باید، به پیشگیری‌های سطح دوم و سوم هم توجه شود که طبق آن به درمان گرفتاران موادمخدر و تقلیل صدمات اجتماعی، خانوادگی و اقتصادی فرد معتاد هم توجه شود.
  ورود به حوزه پیشگیری ارتقایی
یک عضو انجمن روانشناسی ایران نیز می‌گوید: ارتباط گرایش به مصرف موادمخدر و اختلالات و بیماری‌های روانی در دو سطح قابل بررسی است. نخست اینکه چه مقدار اختلالات روانپزشکی می‌تواند با سوء‌مصرف مواد مخدر ارتباط پیدا کند. اما اینکه، چه مقدار آسیب‌پذیری روانی و طیف گسترده اختلالات روانی مانند کمبود اعتماد به نفس، اضطراب و مشکلات خانوادگی می‌تواند زمینه ساز گرایش به اعتیاد باشد. شیوا دولت‌آبادی می‌افزاید: مساله آسیب‌پذیری و آمادگی گرایش به مصرف موادمخدر به‌دلیل داشتن مشکلات روانی موضوع مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. او تصریح می‌کند: در رابطه با اقدامات پیشگیرانه ابتدا باید در حوزه پیشگیری ارتقایی وارد شویم. به این معنی که اقدامی انجام دهیم که جامعه را در حوزه سوءمصرف موادمخدر واکسینه کنیم. در این رابطه اگر آموزش جدی در مدارس را شروع کنیم و در رابطه با موادمخدر به کودکان اطلاع دهیم که حتی در حد کنجکاوی اقدام به استفاده از آن نکنند، گام بزرگی در کمک به اجرای این طرح برداشته‌ایم. دولت‌آبادی ادامه می‌دهد: یادگیری تکنیک‌های کنترل اعتیاد و به کارگیری آن در جامعه و در میان خانواده‌های افراد معتاد، از پروتکل‌هایی است که روانشناسان می‌توانند آنها را پیاده و اجرا و در مرحله بعد پیگیری کنند.