سلامت نیوز: بحث‌ها پیرامون بحران آب در کشور حالا نه‌فقط در گفتار مسوولان مرتبط با موضوع یا رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی که به مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری هم رسیده است. آخرین ساعات روز دوشنبه نشست اطلاع‌رسانی سلسله‌نشست‌هایی با عنوان «باید درباره آب گفت‌وگو کنیم» در رابطه با بحران آب در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری برگزار شد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه شرق،در این نشست حسام‌الدین آشنا، مشاور رییس‌جمهور و سرپرست مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری، دکتر محمدامین قانعی‌راد، رییس انجمن جامعه‌شناسان ایران، مهندس انوش اسفندیاری رییس اندیشکده تدبیر و آب ایران، دکتر هادی خانیکی رییس انجمن مطالعات فرهنگی و ارتباطات حضور داشتند و هرکدام به سخنرانی پرداختند.
حسام‌الدین آشنا مشاور رییس‌جمهور در این نشست مردم را به مشارکت طلبید و گفت مساله آب بدون مشارکت مردم حل نمی‌شود. آشنا تاکید کرد: «حوزه سیاستگذاری عمومی، غیرسیاسی‌ترین بخش علوم‌انسانی است و البته سیاسی‌ترین نیز هست. در سیاستگذاری عمومی دغدغه‌های جناحی و سیاسی و... موردتوجه قرار نمی‌گیرد. اگر رقابت را در میان جناح‌های سیاسی کشور بر سر حل مسایل اصلی قرار ندهیم، هرروز سیاست‌ورزان به‌دنبال خبری کوچک یا موضوعی کم‌ارزش برای چالش‌کردن می‌گردند.»
مشاور رییس‌جمهور ادامه داد: تلاش مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری بر این است که مسایل جدی کشور را در دستور کار سیاسی رسانه‌ای و اجتماعی قرار دهد و جایگاه مسایل ملی را بالا ببرد. یکی از این مسایلی که امروز موردتوجه قرار گرفته ولی ریشه در سیاستگذاری اقدامات گذشته ما دارد، مساله آب است. از روزی که تصمیمات غلط در مورد مدیریت آب کشور گرفته شده بحران آب نیز شکل گرفته است. امروز دیگر نمی‌توان این مساله را نادیده گرفت و به گردن دیگران انداخت.
سرپرست مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری توبه‌کردن از سیاستگذاری‌های خطا، توبه از منطقه‌ای، بخشی و موردی‌دیدن مسایل بزرگ ملی، توبه از عدم تاکید بر رعایت مصوبات و استانداردهای ملی و توبه نسبت به بی‌توجهی در مورد آینده تمدن ایرانی را از اهداف سلسله‌نشست‌های مساله آب دانست و گفت: اگر آب نباشد تمدن ایرانی خواهد مرد. این مرکز، نهادی دولتی برای ارایه مشورت‌های راهبردی به شخص رییس‌جمهور است. در دولت تدبیر و امید آمده بود بدون درنظرگرفتن نهادهای تخصصی و مدنی تصمیمات بزرگ در کشور گرفته نشود. گویا تاکنون مساله آب، مساله دولت بوده و این دولت بوده است که هم تصمیمات غلط گرفته و هم مردم را مجبور می‌کرده از این تصمیمات غلط تبعیت کنند. وی اظهار کرد: امروز تلاش می‌کنیم موضوع بحران آب را به یک گفتمان اجتماعی تبدیل کنیم، امکان ندارد بدون مشارکت مردم مساله آب حل شود. جلساتی که تا پایان سال درباره مساله آب برگزار می‌شود، صدای بلند کسانی خواهد بود که تاکنون در جلسات دولتی صدایشان شنیده نشده است.
آشنا در بخش دیگری از این برنامه گفت: 17اسفند1392 یک نشست آب با حضور متخصصان این حوزه برگزار کردیم، در این نشست افرادی که مسوول تاسیس سدهای عظیم بودند، امروز خودشان نقدهای جدی دارند و مهندسان جایزه‌بگیر سدساز، امروز پیشنهاد تخریب سدها را می‌دهند.
قانعی‌راد: در مساله آب باید گفت‌وگوی ملی صورت گیرد
دیگر سخنران این جلسه محمدامین قانعی‌راد، رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران بود و با نگاهی جامعه‌شناختی به بحران آب در کشور پرداخت. قانعی‌راد گفت: «هدف ما از این سلسله‌نشست‌ها منعکس‌کردن ضرورت و بحرانی‌بودن مساله در جامعه است تا بین مردم و مسوولان حساسیت ایجاد شود. ابرسیستم طبیعی‌ای که جامعه ایران باشد، ابعاد اجتماعی و طبیعی دارد و خیلی نمی‌شود آنها را از هم تفکیک کرد نگاه بخشی به مسایل مختلف این جامعه و به مساله آب پیامدهای منفی دارد.»قانعی‌راد ادامه داد: «انجمن جامعه‌شناسی هدفش با برنامه راهبردی انجمن که از سال90 تدوین شده بود، برابر است. در سال89 برنامه راهبردی 15ساله تدوین کردیم. در آنجا پیش‌بینی کردیم گروه جامعه‌شناسی زیست‌محیطی داشته باشیم چرا که در زمینه جامعه‌شناسی مطالعات کمی شده است.»او به بخشی از صحبت‌های حسام‌الدین آشنا نیز اشاره کرد و افزود: «همان‌طور که دکترآشنا بحث توبه را مطرح کردند، به نظر من توبه همیشه باید با تامل نفس همراه باشد. در بسیاری از موارد، بحران‌ها و مسایل اجتماعی همیشه از نیت‌های بد برنمی‌آید. قانون توزیع عادلانه آب در سال1361، هیات‌های هفت‌نفره هزارچاه عمیق حفر و موتورهای پمپ، توزیع و زمین‌های دیمی را به زمین کشت تبدیل کردند که به قصد خدمت به مردم بوده، بنابراین صرف نیت ما کمک نمی‌کند به همین دلیل باید به‌دنبال تامل و بازاندیشی در ابزارهای مناسب‌مان باشیم.»
قانعی‌راد معتقد است: «بازاندیشی سیاست‌های غلط گذشته به گفت‌وگوی ملی نیاز دارد در ضمن آن، می‌توانیم به اشتباهاتمان پی ببریم. گفت‌وگوی ما باید هم در بعد سازمانی و دولت و اینکه دولت کجا نتوانسته عمل کند و هم سازمان اجتماعی که چگونه می‌توانیم آنها را سازمان دهیم، باشد تا بر گسترش بحران غلبه کند.»در ادامه این برنامه انوش اسفندیاری نسبت به مغفول‌ماندن ابعاد بحران آب در میان اکثریت جامعه ابراز نگرانی کرد. او گفت: «جامعه ما جامعه پیچیده‌ای است که مساله آب ابعاد مختلفی در آن دارد و متاسفانه از دید اکثریت مغفول است. یک تصویر تکراری از مسایل آب ارایه می‌دهیم که آن هم مصرف خانگی است اما آیا واقعا این همه مصارف آب است؟»
به‌گفته اسفندیاری آب در بخش کشاورزی و روستا بیشتر به‌صورت روش‌های سنتی استفاده می‌شود. او گفت: «به‌طور کلی در جامعه ما آب سه نقش عمده دارد؛ 1)مصرف نهایی که مستقیما مورد استفاده قرار می‌گیرد. که تامین همین هزینه‌های زیادی را بر جامعه تحمیل می‌کند. 2)در تولیدات اقتصادی آب به‌طور جدی، چه در صنعت چه در کشاورزی و چه در خدمات 3)محیط‌زیست، آب به عنوان عنصر حیاتی در گردش حیات نقش مهمی دارد که فراتر از یک منبع طبیعی معمولی است.
وقتی پدیده‌ای به آسیب اجتماعی تبدیل می‌شود، حساس می‌شویم
آخرین سخنران این جلسه دکترهادی خانیکی بود؛ استاد ارتباطات دانشگاه علامه‌طباطبایی که به نمایندگی از انجمن مطالعات فرهنگی و ارتباطات در این جلسه حاضر شد. او معتقد است: «یکی از مشکلاتی که کشور با آن مواجه است، این است که وقتی پدیده‌ای به آسیب اجتماعی تبدیل می‌شود، جامعه و مسوولان نسبت به آن حساس می‌شوند.»
خانیکی گفت: «اولین پیش‌فرض این است ما اساسا مانعی بر سر گفت‌وگو داریم از مساله آب گرفته تا باقی مسایل و ابراز گفت‌وگو را هم کمتر داریم. گفت‌وگو یعنی به مساله مشترک برسیم و دومین پدیده که با آن مواجه هستیم، این است به مساله اجتماعی وقتی می‌رسیم که تبدیل به آسیب اجتماعی شده و مخاطرات را وقتی می‌بینیم که نسبت به مساله بیشتر حساس می‌شویم.»او همچنین ادامه داد: «سومین مساله اینکه ارتباطات توسعه وارد حوزه جدیدی شده است و روزنامه‌نگاران را به عنوان فعال اجتماعی در نظر می‌گیرد. چهارمین مساله این است که فرهنگ ایرانی و اسلامی ما با آب بیگانه نیست بلکه آب در متن آن قرار دارد. آنقدر که در آثار ادبی ما درباره آب سخن گفته شده، در کمتر جامعه‌ای غیر آن را می‌بینیم.»
خانیکی در پایان تاکید کرد: «نکته دیگر که به اهالی ارتباطات و رسانه‌ها هم مربوط می‌شود، اینکه برنامه‌ریزان جدا از حوزه ما تصمیم‌گیری می‌کنند. نکته آخر و موردی که خیلی امیدبخش است، اینکه مساله آب موضوعیت پیدا کرده است، کسانی داوطلبانه به این مساله پرداختند و ایده‌هایی را مطرح کردند. گسست‌هایی که بین دولت و نهادهای مدنی وجود داشت، کم شده و این فرصت، فرصت تاریخی است تا امکان گفت‌وگو بر سر مساله اجتماعی به وجود بیاید.
سلسله‌نشست‌های آب، فرهنگ و جامعه که تا انتهای سال93 چهار میزگرد و 14نشست طی آن برگزار خواهد شد، حاصل همکاری مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری و دوانجمن علمی جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی و ارتباطات و یک سازمان مردم‌نهاد در حوزه آب (اندیشکده تدبیر آب ایران) است.
نظر شما