سلامت نیوز: آخرین گزارش‌های سازمان ملل، حاکی از افزایش 30 درصدی تولید مواد مخدر بویژه هروئین در افغانستان است. خبری که موجب شده تا کارشناسان حوزه اعتیاد در ایران از بازگشت مجدد هروئین به چرخه مصرف و گسترش ایدز در معتادان تزریقی ابراز نگرانی کنند و خواستار ارائه حمایت‌های بیشتر از سوی دولت و دستگاه ذیربط برای مهار این پدیده شوم شوند.
به گزارش سلامت نیوز،روزنامه ایران نوشت: احتمال افزایش مصرف هروئین ، بلافاصله میزان استفاده از سرنگ را افزایش می دهد، چیزی که نتیجه قهری آن ، بالا رفتن آمار مبتلایان ایدز است. با تصمیمی که در دولت دهم برای حذف توزیع سرنگ میان معتادان گرفته شد،این نگرانی پیش می آید که برتعداد افراد مبتلا به بیماری لاعلاج ایدز افزوده شود مگر آنکه دولت جدید، سیاستی دیگر در این عرصه اتخاذ کند.
ابراز نگرانی از بازگشت مجدد هروئین به چرخه مصرف از یک سو و کند شدن روند اجرای برنامه بین‌المللی کاهش آسیب وnsp (توزیع سرنگ و سوزن بین معتادان تزریقی) از دیگر سو موجب شده است تا کارشناسان حوزه اجتماعی با تحلیل داده‌های موجود به این نتیجه برسند که با کاهش قیمت جهانی هروئین از این پس باید نگران شیوع بیماری ایدز در جامعه باشیم.
روندی که پیش از این با اجرای گام به گام برنامه بین‌المللی کاهش آسیب و در صدرآن برنامه توزیع سرنگ و سوزن بین معتادان تزریقی تا قبل از سال 89 در کشور تا حد بسیاری کنترل شده بود. اما تغییر دیدگاه‌ها در اجرای برنامه کاهش آسیب درسال‌های بعد موجب شد تا مسئولان و جامعه، نقش مؤثر و مثبت اجرای برنامه را در مقطعی از تاریخ کشور از یاد برده و فراموش کنند که اجرای این برنامه رکن اصلی برنامه نظام سلامت در حوزه اعتیاد است.
در این باره دکتر سعید صفاتیان، دبیر کارگروه کاهش تقاضای مصرف مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام، می‌گوید: برنامه کاهش آسیب، یکی از موفق‌ترین برنامه‌های بین‌المللی برای کنترل بیماری ایدز در معتادان تزریقی محسوب می‌شود.
وی برنامه‌های کاهش آسیب را شامل گستره وسیعی از خدمات بر می‌شمارد و می‌گوید: ارائه وسایل استریل تزریق، آموزش و ارائه اطلاعات درباره کاهش آسیب‌های ناشی از استفاده مواد مخدر، ارجاع به کلینیک‌های ترک مواد مخدر، مراقبت پزشکی و سرویس‌های خدمات قانونی و اجتماعی از مواردی بود که در اجرای این طرح به معتادان ارائه می‌شد.
وی توضیح می‌دهد: اجرای برنامه بین‌المللی کاهش آسیب ازسال 81 در دستورکار مسئولان کشور قرار گرفت. برنامه‌ای که تا پیش از سال 89 اجرای آن در ایران بخوبی پیش می‌رفت اما از 89 به بعد اجرای آن متوقف شد.
مدیر عامل کارگروه کاهش تقاضای مصرف مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام در بخش دیگری از گفته‌هایش یادآور می‌شود: با آغاز به کار دولت یازدهم، اجرای طرح بین‌المللی کاهش آسیب مجدداً در دستور کار وزارتخانه‌های مرتبط مانند وزارت بهداشت و بهزیستی قرار گرفته است.
وی همچنین با اشاره به نتایج مثبت این طرح یادآور می‌شود: نتایج اولیه نشان داد که طرح توزیع سرنگ و سوزن مورد استقبال معتادان خیابانی که شب‌ها، معمولاً بین ساعات 21 تا 3 بامداد نیازمند سرنگ هستند، قرار گرفته است و البته اکثر این افراد، افرادی هستند که صبح‌ها به مراکز DIC مراجعه می‌کنند.
صفاتیان در ادامه از حسن نظر دولت یازدهم نسبت به اجرای برنامه کاهش آسیب‌ها ابراز خرسندی می‌کند و می‌گوید: در صورت تداوم حمایت دولت از طرح کاهش آسیب و اختصاص بودجه‌های لازم به مراکزی که در درمان بیماران معتاد تزریقی نقش دارند، می‌توان امیدوار بود که گسترش ایدز در جامعه کنترل شود.
اما عباس دیلمی‌زاده، دبیر جمعیت <تولد دوباره>، همزمانی سه رویداد درحوزه مواد مخدر را مهم ترین دلیل بی‌توجهی دولت گذشته به برنامه nsp (توزیع سرنگ و سوزن بین معتادان تزریقی) برمی‌شمارد و توضیح می‌دهد: شیوع مصرف شیشه در ایران همزمان با تغییر قانون مبارزه با مواد مخدر در سال 89 روی داد.
او اضافه می‌کند: همین عامل موجب شد تا در طول آن سال‌ها، ماده 16 قانون مبارزه با مواد مخدر که ویژه درمان معتادان متجاهر بود بسیار پررنگ شود و نگاه سیاستگذاران به اجرای این ماده معطوف شود و بودجه‌هایی که باید به برنامه‌های کاهش آسیب اجتماعی و nsp یعنی توزیع سرنگ و سوزن بین معتادان تزریقی اختصاص داده می‌شد به آن سو هدایت شدند.
مدیر عامل جمعیت تولد دوباره با اشاره به افزایش تورم و مشکلات اقتصادی که در سال‌های 89 به بعد در کشور روی داده است، می‌گوید: در طول این سال‌ها، افزایش بودجه‌ای که باید به برنامه‌های کاهش آسیب اجتماعی اختصاص می‌یافت به سمت اجرای ماده 16 سوق داده شد.
او اضافه می‌کند: از سوی دیگر با رواج مصرف شیشه درکشور اغلب معتادان تزریقی به مصرف شیشه روی آوردند و مجموع این عوامل موجب شد تا نگاه متولیان و سیاستگذاران حوزه مواد مخدر نسبت به اجرای برنامه کاهش آسیب‌های اجتماعی تغییر یابد. دیلمی‌زاده یادآور می‌شود: یکی از مهم ترین وجوه برنامه کاهش آسیب وnsp بود که تا حد زیادی از افزایش ایدز جلوگیری به عمل می‌آورد.
او ادامه می‌دهد: در طول سال‌هایی که برنامه کاهش آسیب‌ها درکشور ما عملیاتی شده و بخوبی پیش می‌رفت، نیروهای کارآزموده و ماهر در کنار متولیان و مسئولان اجرایی طرح قرار داشتند، نیروهایی که در سال‌های بی‌اعتنایی به اجرای این طرح، پراکنده شدند.
مدیر عامل جمعیت تولد دوباره در ادامه می‌افزاید: آنچه که مسلم است درحال حاضر با افزایش تولید هروئین در افغانستان و رواج پدیده چند مخدری درکشور باید اجرای مجدد و دقیق برنامه‌های کاهش آسیب در دستور کار مسئولان ستاد مبارزه با مواد مخدر و دیگر دستگاه‌های مرتبط قرار بگیرد.
دیلمی‌زاده با اشاره به افزایش مصرف شیشه در طول پنج سال گذشته اضافه می‌کند: در این سال‌ها مراکز کاهش آسیب مواد مخدر در ایران اهمیت خود را از دست دادند و از نظر کمی و کیفی نیز کاهش چشمگیری یافتند.
وی تأکید می‌کند: با توجه به کاهش قیمت هروئین بزودی باید شاهد افزایش مصرف‌کنندگان هروئین باشیم و بخش زیادی از مصرف‌کنندگان شیشه و تریاک نیز احتمالاً به سمت مصرف هروئین می‌روند و تزریق افزایش پیدا خواهد کرد، بنابراین نیاز است که دوباره مراکز کاهش آسیب احیا شده و توسعه یابند و در کنار آنها کیفیت کارشان نیز افزایش یابد.
نگاهی به اجرای موفقیت‌آمیز طرح کاهش آسیب‌ها در دیگر کشورهای دنیا نشان می‌دهد نخستین بار برنامه‌های سرنگ و سوزن در سال 1984 با استفاده از نظرات معتادان در آمستردام (هلند) به اجرا درآمده است و در این برنامه‌ها سرویس خدمات بهداشتی شهری، هفته‌ای یک‌بار سرنگ و سرسوزن‌های یک‌بار مصرف را در اختیار معتادان قرار می‌داد. این بررسی‌ها همچنین نشان می‌دهد ظرف مدت سه سالی که از توزیع سرنگ بین معتادان تزریقی کشور هلند گذشت، تعداد سرنگ‌های توزیع شده حدود 8 برابر شد و با توجه به نقش مثبت این طرح در کاهش گسترش عفونت HIV، بر اجرای آن در این کشور تأکید شد.
از سوی دیگر سودمندی این برنامه‌ها فقط شامل حال معتادان تزریقی نبوده و کودکان هم از آن بهره‌مند شده‌اند.
اما مدیرکل درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر در پاسخ به سؤال علت بی‌اعتنایی مسئولان وقت به ادامه برنامه کاهش آسیب‌ها عنوان می‌کند: علت اصلی این امر تغییر الگوی مصرف مواد مخدر بود، چرا که از اواخر سال 84 به بعد، مصرف روانگردان‌هایی نظیر شیشه در ایران افزایش یافت و مجموع این عوامل موجب شد تا برنامه‌های ستاد مبارزه با مواد مخدر به سمت مقابله با روانگردان‌ها و شیشه
متمرکز شود.
سید فرید براتی در بخش دیگری از این گفت‌و‌گو، هشدارهای کارشناسان حوزه مواد مخدر را در مورد افزایش نگران‌کننده تولید مخدر هروئین در افغانستان جدی می‌داند و می‌گوید: در این راستا دولت یازدهم عزم خود را برای مقابله با این آسیب اجتماعی، جزم کرده و پیش‌بینی‌های مناسب انجام شده است. او تأکید می‌کند: با این همه به نظر می‌رسد، حمایت از طرح کاهش آسیب‌های مواد مخدر (طرح توزیع سرنگ) نیاز به حمایت و پشتیبانی بیشتر از سوی
دولت دارد.
به نظر می‌رسد، کنترل این وضعیت و جلوگیری از افزایش تعداد مبتلایان به ایدز در کشور نیازمند اختصاص بودجه مناسب و مدیریت صحیح برنامه‌های کاهش آسیب و برنامه nsp (توزیع سرنگ و سوزن به معتادان تزریقی) است، چرا که با افزایش مصرف هروئین در کشور باید منتظر ورود موج جدیدی از ابتلا به بیماری ایدز در کشور باشیم. مسأله‌ای که در صورت بی‌توجهی می‌تواند بحران‌های بسیاری را برای مسئولان ودست اندرکاران نظام
به وجود آورد.
نظر شما