سلامت نیوز: بیماری سرطان تمام جنبههای زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی افراد را تحت تأثیر قرار میدهد و علاوه بر این محورهای مهم زندگی، ابعادی چون جسم، روح، روان و اقتصاد را نیز با چالش و بحرانهای زیادی رو به رو میسازد تا جایی که فرد مبتلا به سرطان امید، انگیزه و روحیهاش را از دست داده و تصور و باورش بر این است که هیچ گاه نمیتواند به زندگی عادی بازگردد.

به گزارش سلامت نیوز، روزنامه ایران نوشت: در پیش گرفتن شیوه و سبک زندگی سالم در بهبود و ارتقا بخشی کیفیت زندگی بیماران سرطانی نقش بسزایی ایفا میکند و دریچههای امید را به سوی زندگی شان میگشاید.  پژوهشکده سرطان پستان جهاد دانشگاهی که از سال 1375 تأسیس و آغاز به کار کرده، فعالیتهای گسترده و مستمر خود را از سال 1376 به صورت تحقیقاتی در رابطه با کیفیت دهی به زندگی بیماران مبتلا به سرطان شروع کرده است که پاسخها و بازخوردهای مثبتی را تا به امروز دریافت کرده است. محور یکی از فعالیتهای این پژوهشکده در خصوص کیفیت زندگی بیماران بعد از ابتلا به سرطان و روندهای درمانی بوده است و در خصوص کیفیت بخشی و ارتقای این مهم در زندگی افراد بویژه بیماران مبتلا به سرطان با دکتر ماندانا ابراهیمی لنفوتراپیست، پژوهشگر و عضو هیأت علمی پژوهشکده سرطان جهاد دانشگاهی و مدیر گروه پژوهشی کیفیت زندگی مبتلایان به سرطان به گفتوگو نشسته ایم.

در بحث بالا بردن کیفیت زندگی مبتلایان به سرطان در این پژوهشکده چه اقداماتی صورت گرفته است؟
در این مرکز بحث اصلی ما روی کیفیت زندگی مبتلایان به سرطان بخصوص زنانی که سرطان سینه دارند، است و بیشتر روی این مباحث فعالیت عمده داریم. تلاش بر این است که وضعیت زندگی این افراد را از ابعاد مختلف کیفیت بخشیم تا زندگی کنونی شان به زندگی ای که در گذشته دارند نزدیکتر شده یا شرایط زندگی شان شبیه به قبل از بیماری شود. همچنین یکی از جنبههای دیگر کیفیت بخشیدن به زندگی بیماران سرطانی این است که آنها مشابه مردم عادی زندگی کنند بویژه زنان غیرمبتلا، به همین علت باید وارد جزئیات شویم تا بتوانیم کیفیت زندگی مبتلایان به سرطان را بالا ببریم.
بنابراین هدف کلی پژوهشکده سرطان در همین راستا پیش میرود؟
هدف اصلی ما در پژوهشکده سرطان پستان و گروه پژوهشی افزایش کیفیت زندگی بیماران است. در این راستا پژوهشهای زیادی صورت گرفته است. این پژوهشها در زمینه بنیادی و کاربردی بوده است که از نتایج این پژوهشها برای بهبود ابعاد مختلف زندگی بیماران استفاده میکنیم. برای کیفیت بخشیدن به زندگی بخشهای مختلفی را در نظر گرفتهایم.
این بخشهاشامل چه اقداماتی است؟
یک بخش از این اقدامات در رابطه با مسائل جسمانی و فیزیکی بیماران است که تلاش میکنیم در این بخش بیماران به لحاظ جسمانی بازتوانی شان تأمین شود. به این معنا که این بیماران بعد از درمان بتوانند به لحاظ جسمانی احساس مطلوبی داشته باشند و بدانند که نسبت به زمان مبتلا شدن به بیماری سرطان و درمان بیماری زندگی شان فرق کرده است. همچنین تلاش میکنیم که اگر هنوز برخی از آنها دچار مشکل هستند و این احساس را دارند که نسبت به گذشته، زندگیشان کیفیت پیدا نکرده است این احساس منفی و نامطلوب را در آنها کاهش دهیم تا در واقع جسم خود را با شرایط جدید تطبیق داده و سازگار کنند.
در بخش مهم زندگی بیماران مبتلا به سرطان که همان مبحث بهداشت روانی است چه تلاشهایی صورت گرفته است؟
یکی دیگر از بخشهای مهم که باید کار جدی در این زمینه صورت گیرد، بخش روحی و روانی یا همان بهداشت روانی مبتلایان به سرطان است. از این رو در این پژوهشکده شرایط روحی و روانی بهتری را ایجاد میکنیم و سعیمان بر این است که نسبت به گذشته در شرایط روحی و روانی بهتری به سر ببرند. بنابراین ما این کار را از طریق مشاورههای روان شناسی انجام میدهیم تا اعتماد به نفس بیماران سرطانی افزایش پیدا کند همچنین همه تلاش مان بر این است که امید در زندگی شان پررنگ شود و این فاکتور مهم زندگی به آنها بازگردد. مبتلایان به سرطان باید دیدگاه و احساس شان نسبت به خود، اطرافیان و کل زندگی تغییر پیدا کند و باید این احساسات و نگرشها در قالب خوب و مثبت شکل بگیرد.
 عمدهترین و مستحکمترین گام پژوهشی که در این راستا تا به امروز برداشته اید؟
یکی از مهمترین اقداماتی که در این راستا انجام دادهایم ایجاد و تأسیس برخی از کلینیکها برای بهبود و ارتقای کیفیت زندگی بیمار مبتلا به سرطان است. کلینیک بازتوانی نیز قدم استواری بوده است که کمک زیادی به بیماران مبتلا به سرطان میکند. در این کلینیک درمانی بخشهای فیزیوتراپی و ورم لنفاوی مشغول به فعالیت است همچنین مشاورههای خانواده و مشاورههای روان شناسی نیز نقش بسیار مهمی در ارتقای کیفیت زندگی بیماران سرطانی دارد.
برای پیشگیری از ابتلا به سرطان باید چه شیوه هایی را در زندگی مدنظر قرار داد و چه تلاشهایی از سوی پژوهشگران صورت گرفته است؟
در بخش بهبود سبک زندگی آن چیزی که باید مدنظر قرار داد تا مانع از ابتلا به سرطان شود تغییر شیوه زندگی است و افراد یک جامعه باید سبک زندگی شان را به شیوه زندگی سالم نزدیک کنند که البته این سبک زندگی سالم نیز در ابعاد جسمانی، روانی و روحی باید تقویت شود. در ابعاد جسمانی توجه به تغذیه سالم، ورزش و فعالیتهای فیزیکی اهمیت شایانی دارد؛ درست است که بخشی از زندگی شهری امروز قابل تغییر نیست و کاری از دست افراد برنمی آید مانند آلودگی هوا و... اما افراد میتوانند موارد دیگری را در زندگی خود مانند اصول تغذیهای اصلاح کنند یا فعالیتهای فیزیکی و بدنی شان را افزایش دهند تا کمتر مورد تهدید انواع سرطانها باشند. بنابراین اگر در این دو بخش یعنی فعالیتهای فیزیکی و اصول تغذیهای اصلاحاتی صورت گیرد و افراد بیشتر به این دو موضوع توجه داشته باشند سالمتر و بهتر زندگی خواهند کرد.
در بحث پیشگیری از ابتلا به سرطان در ابعاد روانی افراد باید به چه نکات مهمی توجه داشته باشند؟
حداقل کاری که میتوان در هر شرایطی انجام داد فراهم آوردن بسترهای لازم برای کاهش استرس است، همچنین افراد باید تلاش کنند تا استرسهای موجود را در زندگی کاهش داده یا اثرات استرس را در زندگی شان کمرنگ سازند. این امر با توانمندسازی محقق میشود و توانمندسازی روحی و روانی نیز باعث میشود تا علاوه بر ارتقای کیفیت زندگی، از ابتلا به سرطان پیشگیری به عمل آید.
در این خصوص چه آموزشهایی میتوان به کودکان از درون خانواده ارائه داد؟
شاید بهتر باشد به کودکان از دوران مدرسه شرایط مقابله با استرس و شیوه زندگی سالم را آموزش دهیم. در واقع باید فرهنگ زندگی سالم را برای نسل جوان توضیح داد و جا انداخت.
نقش استرس و بگو مگوهای معمول در زندگی روزانه چه تأثیرات منفی در کاهش کیفیت زندگی و بروز بیماریهایی چون سرطان دارد؟
در این خصوص مطالعات گستردهای صورت گرفته است که نتایج چالش برانگیزی در برداشته است. اینکه بهطور جدی استرس موجب ایجاد و بروز سرطان میشود یا اینکه روند بروز این بیماری را تسریع میبخشد کاملاً مطرح است. به این دلیل که هر روز در بدن همه افراد به طور عادی سلولهای سرطانی در حال تولید است، اما سیستم ایمنی بدن افراد اجازه نمیدهد تا این سلول ها در بدن باقی مانده یا رشد و تکثیر پیدا کنند. از این رو استرسهای موجود در محیط این سیستم را دچار اختلال کرده و بروز سرطان را تسریع میکند. عده کمی از افراد به طور ژنتیکی و به واسطه ارث به سرطان مبتلا میشوند ولی گروه دیگری از افراد هستند که میتوانند با همین شیوه، زندگی سالم داشته و با مدیریت استرس تا حد زیادی مشکلات را کنترل کرده و مانع از این تغییرات در سیستم بدن خود شوند.
کنترل و تغییر سبک زندگی چقدر باعث رشد و ارتقای کیفیت زندگی میشود؟
قبل از هر چیز باید به این نکته بسیار مهم توجه داشت که سرطان یک بیماری چند عاملی است و عوامل مختلفی در بروز این بیماری دخیل است، اما بخش اعظمی که هر فردی میتواند در آن تأثیرگذار باشد و در کنترل خود درآورد همین شیوه زندگی سالم است. از این رو باید مردم را نسبت به کیفیت مطلوب و شیوه درست زندگی آگاه ساخت.
گروههای پژوهشی در پژوهشکده سرطان چقدر موفق عمل کرده اند؟
تا به حال در کشور چنین گروه پژوهشی ای فعالیت نداشته است، همچنین هیچ کلینیک متقارنی تا به امروز چنین کارهایی را انجام نداده است، 17 سال است که با پژوهشهای متعدد در این زمینه آموزشهای مختلفی را ارائه دادهایم، همچنین جشنوارههای متعددی برای بهبود یافتگان مبتلا به سرطان داشتهایم تا گامهای موفقی را به عنوان گامهای اولیه در کشور برداشته باشیم. بیماران بسیاری با ما همراه شدهاند تا مقوله بازگشت امید به زندگی شان را عنوان کنند و به بیماران دیگر نشان دهند که میتوان بعد از طی کردن دوران بیماری به زندگی عادی بازگشت. یکی دیگر از اقدامات مهم این پژوهشکده تشکیل گروههای حمایتی متشکل از خود بیماران و بهبود یافتگان است که به یکدیگر معرفی میشوند تا روند بازگشت به زندگی عادی بیماران تسهیل یابد. با هم در ارتباط هستند تا از تجربیات یکدیگر بهرهمند شوند و به هم روحیه بدهند.
در این زمینه دچار چه مشکلات و ضعف هایی هستیم؟
یکی از مهمترین مشکلات ما در کشور این است که افراد آموزشهای لازم را نمیبینند و ما باید بتوانیم این مشکلات را حل کرده و توانمندیهای لازم را داشته باشیم تا بتوانیم خود را با مشکلات سازگار کنیم؛ درست است که مشکل در زندگی هر فردی وجود دارد اما باید بتوانیم آنها را مدیریت کنیم و از شرایط موجود و فضای اطراف بهتر استفاده کنیم.