سلامت نیوز: اکنون از 96 میلیارد متر‌مکعب آب مصرفی کشور در سال 52 میلیارد متر‌مکعب از منابع آب زیرزمینی تأمین می‌شود، یعنی حدود 54 درصد آب مصرفی از آب زیرزمینی است.

به گزارش سلامت نیوز، روزنامه ایران در گزارشی نوشت: برداشت از منابع زیرزمینی آب بشدت بی‌رویه بوده و با چالش نشست زمین در دشت تهران مواجه شده‌ایم که اگر این چالش کنترل نشود خطرات زیادی برای زیرساخت‌ها و ساختمان‌های تهران به وجود خواهد آمد

چند سالی است که زنگ خطر بحران خشکسالی و ته کشیدن منابع آبی کشور به صدا درآمده است و مدام مسئولان آبی کشور نسبت به کمبود منابع آبی و ناهمخوانی میزان مصرف با تولید اظهار نگرانی می‌کنند و به مردم هشدار می‌دهند که منابع آبی موجود دیگر پاسخگوی نیاز کشور نیست و چاره‌ای جز مدیریت مصرف باقی نمانده است. اما انگار این هشدارها و درخواست‌های مسئولان آبی کشور به یک موضوع عادی و روزمره تبدیل شده است و کمتر کسی آن را باور دارد، چرا که هر روز مصرف آب بیشتر و منابع آب در دسترس و قابل مصرف کمتر می‌شود به طوری که حتی سفره‌های آب‌ زیرزمینی دیگر رمقی ندارند تا جواب مصرف مصرفانه کشور را بدهند.
حدود 15 سال است که ایران دچار بحران خشکسالی است و کارشناسان آبی معتقدند آنچه که عامل کم‌آبی کشور در سال‌های اخیر بوده است، تنها مربوط به کاهش بارش‌ها نیست، بلکه یک عامل مهم از سالیان قبل وجود دارد و آن هم مصرف بی‌اندازه منابع آبی کشور است. کشوری که 115 میلیارد متر‌مکعب منابع تجدید‌پذیر و بیش از 75 میلیون نفر جمعیت دارد برای تأمین آب مصرفی خود به ذخیره استراتژیک سفره‌های آب زیرزمینی (منابع تجدید ناپذیر) دست درازی کرده است. اکنون از 96 میلیارد متر‌مکعب آب مصرفی کشور در سال 52 میلیارد متر‌مکعب از منابع آب زیرزمینی تأمین می‌شود، یعنی حدود 54 درصد آب مصرفی از آب زیرزمینی است، جالب است که نقش آب‌های زیرزمینی تأمین آب شرب از این نیز بالاتر است. وابستگی 61 درصد آب شرب کشور به آب‌های زیرزمینی در حالی که 78 درصد از دشت‌های مهم ما وضعیت ممنوعه بحرانی و غیر‌مجاز دارند یک امر تهدید‌کننده محسوب می‌شود، اما بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی دشت‌های مهم کشور شرایط را بدتر می‌کند. طبق محاسبات حجم ذخیره ثابت سفره آب زیرزمینی کشور 400 میلیارد متر‌مکعب است. در اصل این سطح یک سرمایه اندوخته است که باید به ما در مواقع بحرانی کمک کند و در سال‌های بعد از بحران بگذاریم این حجم مصرف شده جبران شود، اما می‌بینیم 15 سال دیگر تا پایان خشکسالی کشور مانده است و ما همین حالا 110 میلیارد متر‌مکعب از این ذخیره که نباید در شرایط فعلی به آن دست می‌زدیم، مصرف کرده‌ایم، ضمن آنکه شرایط هر سال بدتر نیز خواهد شد، به طوری که پیش‌بینی می‌شود هر سال 6-5 میلیارد متر مکعب از حجم این ذخیره خالی می‌شود. این موضوع امروز نوع نگرانی کشور را درخصوص چالش کمبود آب تغییر داده است، چراکه کمبود منابع آب و اضافه برداشت‌ها و حفر چاه‌های غیر مجاز اکنون خیلی از دشت‌های کشور را از بین برده است و به مرور کیفیت این آب‌های زیرزمینی نیز پایین خواهد آمد تا جایی که نه تنها برای مصرف شرب مناسب نخواهد بود، بلکه برای کشاورزی هم کاربرد ندارد اما سومین مؤلفه نامطلوبی که به سبب این برداشت‌ها ایجاد خواهد شد و بحران کنونی را تشدید می‌کند نشست سطح زمین و مشکل‌آفرینی آن برای تأسیسات از جمله تأسیسات گازی و آبی و به طور کلی تمام ساخت و سازها است. از این رو تنها راهکاری که باقی می‌ماند این است که ما حداقل 30 درصد مصرف آب را نسبت به مصرف فعلی کاهش دهیم، در غیر این صورت با تأمین آب از دریای خزر و خلیج فارس و دریای عمان و واردات آب از کشورهای همسایه و... هم نمی‌توانیم از معضل خشکسالی کشور بدون دردسرهای ناشی از آن عبور کنیم.
فرونشست، نیمی از دشت‌هارا تهدید می‌کند
در این خصوص وزیر نیرو گفت: با چالش نشست زمین در دشت تهران مواجه شده‌ایم که اگر این چالش کنترل نشود خطرات زیادی را برای زیرساخت‌ها و ساختمان‌های تهران به وجود خواهد آورد. حمید چیت‌چیان دیروز در همایش مدیریت منابع و مصارف آب اظهار داشت: میزان روان آب‌های رودخانه‌های کشور تقریباً ۵۰ درصد کاهش یافته و میزان آب تجدیدشونده در ایران از ۱۳۰ میلیاردمترمکعب در گذشته به زیر ۱۲۰ میلیارد مترمکعب رسیده است.
وی افزود: بیش از نیمی از دشت‌های کشور دارای بیلان منفی است و این موضوع وضعیت نگران‌کننده‌ای را برای آینده حیات جوامع در این نقاط ایجاد کرده است.
وزیر نیرو با بیان اینکه «بارزترین مشکل تأمین آب شرب را در البرز مرکزی و پایتخت شاهد هستیم، گفت: بیش از 5/17 میلیون نفر در ۳ استان تهران، البرز و قزوین ساکن هستند که از نظر تأمین آب شرب در محدودیت هستند. وی ادامه داد: مهمترین چالش این منطقه، تمرکز جمعیت است که به رغم انجام برخی کارها نتوانسته‌ایم در کنترل تمرکز جمعیت موفق باشیم و هر روز به جمعیت ساکن در این منطقه اضافه می‌شود. چیت چیان گفت: حتی تأمین آب جمعیت ساکن در تهران و شهرهای اطراف موجب شده به استان‌های همجوار فشار بیاوریم و آنها را در تأمین آب با محدودیت مضاعف رو به رو کنیم.
وی افزود: برداشت از منابع زیرزمینی آب بشدت بی‌رویه بوده و با چالش نشست زمین در دشت تهران مواجه شده‌ایم که اگر این چالش کنترل نشود خطرات زیادی برای زیرساخت‌ها و ساختمان‌های تهران به وجود خواهد آمد. وزیر نیرو تصریح کرد: بدون تعرفه‌گذاری مناسب، مدیریت مصرف در سطح توصیه‌ای اخلاقی باقی می‌ماند.
مصرف غیرمجاز ۸۳ درصدی، علت تنش آبی
بر‌اساس شاخص جهانی هر کشور از منابع آب تجدید‌پذیر خودش فقط می‌تواند 40 درصد را مورد مصرف قرار دهد و مابقی منابع آبی در سرزمین باید به عنوان حقابه محیط زیست جاری شود تا شاهد توسعه پایدار باشد، حال سؤال اینجاست که ما امروز چه میزان از منابع آب تجدید‌پذیر کشور را مصرف می‌کنیم! در این خصوص معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا در گفت‌و‌گو با «ایران» گفت: مصرف ما از منابع آب تجدیدپذیر تقریباً در سال، 96 میلیارد متر‌مکعب است که اگر این رقم را به حجم منابع آب زیر زمینی یعنی 115 میلیون متر‌مکعب تقسیم کنیم به 83 درصد خواهیم رسید که نشان می‌دهد ما در سال 83 درصد از منابع آب تجدیدپذیر کشور را مصرف می‌کنیم، درحالی که بر‌اساس استاندارد جهانی باید 40 درصد و با درنظر گرفتن شرایط اقلیمی ایران نهایتاً 60 درصد از منابع را مصرف می‌کردیم، یعنی 23 درصد کمتر از مصرف فعلی.
رحیم میدانی در خصوص برداشت آب از چاه‌ها افزود: وزارت نیرو براساس سهمیه آب کشاورزی دشت‌های مختلف کشور، تمام پروانه‌ چاه‌های کشاورزی مجاز را توسط کمیسیون‌های صدور پروانه تعدیل و به وزارت جهادکشاورزی اعلام خواهد کرد و همزمان تمام چاه‌ها باید براساس میزان حجم پروانه‌های برداشت، به لوازم اندازه‌گیری هوشمند تجهیز شوند.
میدانی گفت: ما در بخش شرب و صنعت قطعاً می‌توانیم الگوی مصرف را بهینه کنیم و مصرف را کاهش دهیم، راه حل آن هم امکانپذیر و ساده است اما از 96 میلیارد مترمکعب آب مصرفی کشور، 92 درصد در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، این یعنی حجم سنگینی از آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و ما بیشترین هدر رفت آب را نیز در همین بخش داریم. اینجاست که ما باید اساساً به سمت کاهش مصرف بخصوص در بخش کشاورزی برویم.