زمین را از بلایا و سوانح طبیعی گریزی نیست اما می توان با مدیریت صحیح، اقدامات پیشگیرانه و آگاه سازی جامعه، از اثرات این بلایا هر چه بیشتر کاست.

بر اساس آمارهای بین المللی در 27 سال گذشته 6/3 میلیون نفر بر اثر بلایای طبیعی در جهان جان باخته اند ، بیش از سه میلیارد نفر آسیب دیده اند و افزون بر240 میلیارد دلار خسارت مالی بر ساکنان زمین وارد شده است.
این آمارها نشان می دهد که بلایای طبیعی در دنیا رو به افزایش است. بین سالهای 1990 تا 2002 شدت بلایا 1/4 برابر شده است. نسبت جان باختگان 9/6 و آسیب دیدگان 2/5 و خسارت مالی 38 برابر شده و بطور متوسط در هر سال از هر 31 نفر، یک تن از بلایا آسیب دیده و از هر 31 هزار نفر یکی در اثر بلیه طبیعی جان خود را از دست داده است.
سرزمین ایران نیز با توجه به موقعیت جغرافیایی و زمین‌شناسی خود از جمله ده کشور سانحه‌خیز جهان به شمار می‌آید و همواره بر اثر بروز سوانحی چون سیل، زلزله، خشکسالی، توفان و غیره، خسارات جانی و مالی قابل توجهی به کشور وارد آمده است.
دست کم 86 درصد خاک ایران در منطقه زلزله خیز قرار دارد و در چنین شرایطی و با توجه به آنکه مقدار زیادی از تولید ناخالص ملی اش صرف جبران بلایای طبیعی می شود، مدیریت بحران و کاهش بلایای طبیعی در آن اهمیت ویژه ای یافته است.
ابعاد وسیع خسارات و تلفات ناشی از بلایای طبیعی در شهرهای گوناگون جهان سبب شده است پژوهش های کاربردی گسترده ای در زمینه بهینه کردن ایمن سازی شهرها انجام گیرد.
از سوی دیگر، روش های مقابله با بلایای طبیعی و ایمن سازی شهرها، افزایش کارایی روش های مقابله با بلایای طبیعی و ایمن سازی شهری را ضرورت بخشیده است.
در سالهای اخیر گنجاندن برنامه های کاهش آسیب پذیری شهروندان و جامعه که در معرض مخاطرات و بلایای طبیعی هستند در طرح های توسعه شهری ضرورت حیاتی یافته و در ایران هم موضوع ایمن سازی شهرهای کشور در برابر حوادث و سوانح غیر مترقبه مورد توجه قرار گرفته است.
مدیریت شهری در سرتاسر کشور برای کاهش اثرات بلایای طبیعی در شهرها، نیازمند افزایش کارایی بوده تا به همراه بهبود روش های مدیریت و فناوری های موجود، ایمن سازی خدمات تأسیسات و ساختمانهای شهررا بهنگام نماید.
ترس از ناشناخته ها در انسان فطری است، ترس از تاریکی نیز معلول همین علت است آنچه ناشناخته ها را به آگاهی تبدیل می کند دانش است. ارتقای روز افزون توان علمی و فناوری انسان در دنیای معاصر هر چند معضلاتی را که ناشی از بعضی راهکارهای نادرست است در عرصه زندگی و محیط پیرامون او در پی داشته، اما موفقیتهای ناشی از این پیشرفت ها قابل کتمان نیست و این توانایی در پیکار با حوادث ناگوار و زیانبار طبیعی هر روز چشمگیرتر می شود.
بنابراین، درک درست وقایع و پدیده های طبیعی منجربه پیش بینی، پیشگیری و تقابل منطقی و درست با آنها خواهد شد. به عبارت دیگر، به حداقل رسانیدن خطرات ناشی از رخدادهای طبیعی و غیرطبیعی که گاه ساخته خود انسان و تحمیل او بر طبیعت و محیط پیرامون خویش است با انتخاب راهکارهای مؤثر ممکن می باشد.
در جهان معاصر دو گونه معضل طبیعی صدمات جانی و مالی شدیدی را بر جوامع انسانی وارد می سازند که هر چند هر دو ناشی از طبیعتند اما منشأ ایجاد یکی از آنها طبیعت و دیگری ناشی از تحمیل آگاهانه وناخودآگاه انسان بر طبیعت می باشد.
سالها پیش،‌ اولین اقدام متمرکز و جامع نهادهای بین المللی در معرفی و آموزش انسانی در تمامی ابعاد پژوهشی، برنامه ریزی و اجرایی در راستای کاهش اثرات بلیه های طبیعی بود. در این چارچوب ،‌آموزش امداد و کمک رسانی پس از وقوع حادثه همچون موضوع پیشگیری قبل از وقوع بلایا، از طریق مدیریت خاص و آموزش و تشریک مساعی همگانی میسر دانسته شده است .
بنابراین در استراتژی کاهش اثرات بلایای طبیعی، تاکتیک یا راهکارها به سوی آگاه سازی عمومی و تأکید بر امر اطلاع رسانی به مردم در راستای اقدامات پیشگیرانه قبل از وقوع حوادث نابهنجار تغییر کرده و این تغییر روش خود از اهداف اساسی برنامه کاهش اثرات بلایای طبیعی در دودهه اخیر بوده است.
به عقیده کارشناسان، برای توسعه پایدار، نخست شهرها باید در جهت بقای سالم خود بکوشند. با همین دیدگاه است که باید شهرها و شهروندان را با شیوه های ارتقای آمادگی از جمله مانورهای مقابله با بحران در مقابل بلایای طبیعی و حوادث توانمند و استوار نمود تا بتوانند به حیات و رشد ادامه دهند.
انسان به تعبیری موجودی گیرنده، فرستنده و حساب کننده قلمداد شده و با هوشمندی خود قادر است بسیاری از وقایع را که گاه بلیه به نظر می رسند به رحمت مبدل کند یا حداقل از میزان خسارات وارده بکاهد.
بلایای طبیعی اصولاً ماهیتی پیچیده دارند و در شرایط کنونی بسیاری از آنها خارج از کنترل انسان به نظر می رسند اما میزان آسیب پذیری نتیجه عملکرد عوامل انسانی است و همانطور که واقفیم پیشگیری از حادثه بهتر از واکنش پس از وقوع آن است، لذا ارتقای دانش و آگاهیهای عمومی خود عامل مهمی در کاهش اثرات بلایای طبیعی به شمار می رود.
لزوم آموزش کودکان به عنوان آسیب پذیرترین قشر به هنگام رخداد بلایای طبیعی و آشنایی و هشدار به آنان برای رویارویی با خطرات بلایا امری ضروری به شمار می آید. حتی، به نظر می رسد آموزش به کودکان و نوجوانان به عنوان آینده سازان فردا بهترین و اصولی ترین روش برای کاهش اثرات رخداد های طبیعی است.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha