سلامت نیوز: نتایج آخرین تحقیقاتی که در زمینه بیماری صرع انجام شده است نشان می‌دهد در حال حاضر بین 200 تا 300 هزار بیمار مبتلا به صرع در کشور نیازمند انجام جراحی مغز هستند. بیمارانی که نسبت به درمان‌های دارویی مقاومت نشان می‌دهند.

به گزارش سلامت نیوز، روزنامه ایران نوشت: دکتر پرویز بهرامی فوق تخصص مغز و اعصاب و عضو هیأت مدیره انجمن صرع ایران است. بهرامی در چند سال اخیر تحقیقاتی را درباره وضعیت بیماری صرع در ایران و مقایسه آن با بیماران دیگر کشورهای جهان انجام داده است. او البته تأکید دارد که نظرات وی بیشتر پیرامون بیماران ایرانی است. وی در خلال صحبت هایش به وضعیت صرع در کشورهای مورد بررسی هم اشاره می‌کند. گفت‌و‌گوی ما را با وی می‌خوانید:

شما مطالعاتی درباره بیماری صرع در ایران داشته‌اید. آنچه‌را شما از طریق بررسی میزان وضعیت فراگیری این بیماری در کشور می‌بینید چگونه ارزیابی می‌کنید؟
نتایج آخرین تحقیقاتی که در زمینه بیماری صرع انجام شده است نشان می‌دهد در حال حاضر بین 200 تا 300 هزار بیمار مبتلا به صرع در کشور نیازمند انجام جراحی مغز هستند. بیمارانی که نسبت به درمان‌های دارویی مقاومت نشان می‌دهند.
این درحالی است که براساس یافته‌های پزشکی، یک درصد از جمعیت فعلی کشور یعنی حدود 700هزار تا یک میلیون نفر مبتلا به بیماری صرع هستند. بیماری‌ای که در حال حاضر با درمان‌های مختلف جراحی و دارویی در دنیا درمان پذیر شناخته می‌شود، اما کمبود تجهیزات به همراه نبود داروهای مؤثر موجب شده تا تعداد بیماران صرعی که نیازمند جراحی هستند در ایران افزایش یابد.

هزینه درمان بیماری صرع بالاست، انجمن صرع در این باره چه اقداماتی را انجام داده است؟
بله، هزینه درمان بیماری صرع در ایران با توجه به اینکه این بیماری در فهرست بیماری‌های خاص قرار نگرفته است، بالاتر از برخی بیماری‌های دیگر است و تا این لحظه نیز مذاکرات انجمن با دولت و متولیان بهداشت کشور برای مساعدت بیشتر نسبت به بیماران صرع نتیجه‌ای در برنداشته است و بیماران مبتلا به صرع ناچارند علاوه بر رنج بیماری، ماهانه مبلغ نسبتاً زیادی را هم برای درمان هزینه کنند.

متوسط هزینه‌ای که بیماران صرع در ماه ناچار به هزینه آن هستند، چقدر برآورد می‌شود؟
 برخی از بیماران صرع در کشور ماهانه بین 400 تا 500 هزارتومان از درآمد ماهیانه خود را به امر درمان اختصاص می‌دهند. هزینه نسبتاً بالایی که دشواری‌های زیادی را برای بیمار و خانواده‌اش به همراه دارد.

پوشش بیمه‌ای داروها و درصد تولید آنها در داخل کشور چه میزان است؟
در حال حاضر 90 درصد داروهای بیماران صرع درداخل تولید می‌شود اما موضوع مورد بحث دراین زمینه کیفیت داروهای ایرانی در مقایسه با مشابه خارجی آنهاست. از سوی دیگر برخی داروهای تولید ایران تحت پوشش بیمه قرار ندارند و بیماران ناچارند برای تهیه آنها مبالغ گزافی را هزینه کنند. هزینه‌هایی که گاه برای خرید تنها یک عدد از یک داروی خاص بین شش تا نه هزار تومان برای بیمار هزینه به بار می‌آورد.
تحقیق و پژوهش درباره بیماری صرع نیز با مشکلاتی روبه‌روست، به طوری که حتی یک مرکز جامع مطالعاتی در این باره نداریم!
بله متأسفانه، علاوه برنبود یک مرکز جامع برای تحقیق و پژوهش و ثبت اطلاعات محققان در زمینه بیماری صرع، در دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز مبحثی برای آموزش و تخصص صرع وجود ندارد.

آیا منشأ بیماری صرع شناخته شده است؟
خیر، تاکنون منشأ اصلی بروز این بیماری شناخته شده نیست اما یافته‌های محققان نشان می‌دهد، ضربه‌ها و تروماهای مغزی، سوء مصرف مواد مخدر بخصوص روانگردان‌ها در نوجوانان و جوانان و بالاخره سکته‌های مغزی در بروز این بیماری بی‌تأثیر نیستند.

از سوی دیگر به نظر می‌رسد، عقاید خرافی در ارتباط با بیماری صرع از دیگر عواملی است که موجب رنج مضاعف این بیماران می‌شود؟ دلیل این امر چیست؟
صرع یک اختلال شناخته‌شده از روزگاران قدیم است و قدمت آن به عصرحجر برمی‌گردد. یونانیان باستان به این بیماری به عنوان یک بیماری مقدس نگاه می‌کردند. آنان معتقد بودند این تجلی یکی از خدایان است که می‌تواند سبب سقوط بیمار روی زمین و تکان‌های شدید وی شود و بعد، قبل از مرگ کامل بیمار، مجدداً وی را زنده کند.
بقراط نخستین کسی بود که با این نظریه مخالفت کرد. این پزشک یونانی در حدود 2450 سال قبل معتقد بود صرع یک بیماری با منشأ اختلال مغزی است. طی دو هزار سال بعد، نظریه‌های خرافی دیگری هم در مورد علت این بیماری شکل گرفت. در نگرش اول، اعتقاد بر این بود که این بیماری به علت نفوذ ارواح خبیث و شیطانی به بدن افراد بروز می‌کند. به همین دلیل برای بیرون راندن ارواح خبیث از جسم بیماران سعی می‌کردند به روش‌های خشونت‌باری متوسل شوند که بسیاری از مواقع باعث صدمات جسمی و حتی مرگ بیمار می‌شد.
تا حدود 100 سال پیش، درمان‌های گوناگونی برای بیماری صرع معــرفی می‌شدند که هیچ کدام مؤثرنبودند و بیشتر جنبه خرافی داشتند و خرافات موجب شده بود تا واقعیات و حقایق اصلی درباره بیماری صرع هویدا نشود.

بیماری صرع چه علائمی دارد؟
شایع‌ترین علائمی که از نظر بالینی قابل مشاهده است، این است که بیمار به صورت ناگهانی جیغ می‌‌کشد و به روی زمین می‌افتد و از هوش می‌‌رود. دست و پاهایش سفت می‌‌شود (که به این مراحل تونیک گفته می‌‌شود) و بعد از چند ثانیه (20الی 30 ثانیه) شروع به دست و پا زدن می‌کند. سپس به حالت اغما(بیهوشی) می‌‌رود و به صدا‌ها جواب نمی‌‌دهد.
در فاز پس از حمله، بیمار به هوش می‌آید و تا یک روز سردرد و حالت کوفتگی، خواب‌آلودگی و بی‌‌حالی دارد. بعد از دو روز این حالت‌ها برطرف می‌‌شوند. البته نمونه ذکر شده فقط یک نوع از انواع صرع و تشنج است.
در حالت دوم بیمار موقع تشنج حالت‌های دل درد، بی‌حوصلگی، اضطراب بدون دلیل، درد پا و علائم پیش درآمد تشنج را دارد. اگر این حالات‌ بدون دلایل خاصی اتفاق بیفتد، بهتر است بیمار با پزشک مشورت کند، چون ممکن است نشانه‌ای از یک حمله صرع قریب‌الوقوع باشد.
از علائم دیگر در کودکان، افت تحصیلی و مشکل تحصیلی، بخصوص در درس املا است. معلم همیشه شکایت دارد که کودک به یک جا خیره می‌‌شود و به نقطه خاصی می‌‌نگرد. به این حالت، حالت حضور نداشتن گفته می‌‌شود و به نظر می‌‌رسد کودک فکرش در جای دیگری است. در این حالت هشیاری برای مدت کمی از بین می‌‌رود. این مدت به حدی کوتاه است که ممکن است بیمار دوچرخه سواری هم بکند و پا هم بزند، ولی این اختلال هشیاری (در حد 3- 2 ثانیه) را هم داشته باشد یا در هنگام نوشتن املا ممکن است در طول یک جمله چندین کلمه را جا بیندازد. این نوع تشنج خوش ‌خیم است و اگر زود درمان شود، بهبود خواهد یافت.
از علائم دیگر تشنج، علائم موضعی مانند اینکه یک دست در کنترل فرد نباشد، گزگز شدن و مورمور شدن ناگهانی یک طرف بدن، تغییر خلق به صورت گذرا (که یک انسان با شخصیت با حالت روحی پایدار ممکن است به مدت 6- 5 دقیقه دچار حالت گذرای موقت عجیب باشد) و بعضی از اختلالات رفتاری و رفتارهای نامناسب که با شخصیت فرد جور در نمی‌‌آید، که این‌ها باید بررسی شوند.

شایع‌ترین نوع تشنج کدام است؟
شایع‌ترین نوع تشنج، تشنج روانی- حرکتی یا تشنج لُب گیج‌گاهی است (عنوان می‌شود که داستایوفسکی نویسنده مشهور هم این نوع تشنج را داشته است). این نوع تشنج به ‌صورت حملات از دست دادن ارتباط با محیط است. بیمار ممکن است رفتاری عجیب مانند بازی با دگمه لباس یا بازی با انگشتان داشته باشد که به این نوع صرع، اتوماتیسم گفته می‌شود و برای مدت 1الی 2دقیقه فرد متوجه چیزی نیست و دچار اختلال هشیاری می‌شود. اگر این نوع تشنج به تنهایی باشد معمولاً اختلالی به وجود نمی‌‌آورد، ولی به طور معمول به کل مغز پخش می‌‌شود و هشیاری از بین می‌‌رود و اکثراً این نوع تشنج‌ها شایع‌ترین نوع هستند. ولی چون زود تبدیل به تشنج نوع دوم می‌شوند، تشخیص داده نمی‌شوند و در کودکان شایع‌تر است.
لازم به ذکر است چنانچه تشنج‌ها به صورت حملات تکراری باشند، تبدیل به صرع می‌‌شوند، به طوری که در ایران حدود 6- 5 میلیون نفر تشنج دارند و حدود 10درصد از آنها دچار صرع هستند. اما در کل صرع بیماری درمان‌پذیری است و افراد نباید هیچ نگرانی از این بابت داشته باشند.