سلامت نیوز: رییس دولت یازدهم در هفته گذشته در گلستان اعلام كرد موانع اجرای طرح گردشگری منطقه آشوراده برداشته شده و این طرح به زودی با رعایت الزامات زیست محیطی اجرا خواهد شد. این نكتهیی بود كه در هفته اخیر بسیاری از دوستداران و فعالان محیط زیست كشور را نگران كرد.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه اعتماد در ادامه نوشت:نگرانی از اینكه اجرای این طرح چقدر با رعایت موازین علمی و قانونی محیط زیست پیش خواهد رفت و دوباره دریاچه ارومیهیی دیگر، اینبار در شمال ایران و شرقیترین گوشه بزرگترین دریاچه جهان پدید نخواهد آمد؟ مخصوصا اینكه این سفر بدون هیچ دستاوردی برای این فعالان به پایان رسید. سفری كه میتوانست با كمی توجه به محیط زیست حداقل به اندازه در دستوركار قرار گرفتن واریانت شمالی پارك ملی گلستان به پایان برسد و كام محیط زیستیها را نیز اندكی كمتر تلخ كند كه اینگونه نشد.
در همین حال برخی دوستداران محیط زیست این اعلام را به نوعی واگذاری مناطق تشبیه كردند و آن را خلاف موازین و دانش محیطزیست خواندند كه در صورت ادامه یافتن دولت پیشین نیز به اجرا درمیآمد. اما برخی دیگر نوع دو طرح در دو دولت را با هم متفاوت دانستهاند و معتقدند اگر طرح به درستی اجرا شود میتواند طرحی مفید باشد كه امروزه در بسیاری از نقاط جهان اجرا میشود. اما برخی دانشگاهیان نیز اعتقاد دارند كسی كه در آشوراده بدون مطالعات بخواهد سرمایهگذاری كند بیشتر به دنبال زمینخواری است تا گردشگری.
اما معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست معتقد است كه هیچ واگذاری در این منطقه صورت نگرفته و فقط قرار است طرح گردشگری با رعایت موازین محیط زیستی در زون تفرجی جزیره احداث شود. احمدعلی كیخا گفت: «طبق قانون حفاظت و بهسازی
محیط زیست، وقتی منطقهیی را در شورای عالی حفاظت محیط زیست به عنوان یكی از مناطق چهارگانه مصوب میكنند، فقط میتوانیم بر آن محدوده مدیریت كنیم؛ اما مالك نیستیم. بر این اساس از منظر قانون، امكان واگذاری آشوراده وجود ندارد و اینكه گفته میشود واگذاری آشوراده از سوی سازمان محیط زیست صورت گرفته است درست نیست. واگذاری اراضی دولتی در قانون ممنوع شده است.»
آشوراده شرقیترین بخش میانكاله و از مناطق تحت مدیریت سازمان بوده و علاوه بر اینكه پناهگاه حیات وحش است تالاب ساحلی آن جزو كنوانسیون رامسر و
ذخیره گاه زیستكره ثبت شده در یونسكو است كه اجرای هرگونه طرح در آن باید با انجام طرحهای مطالعاتی علمی و فنی و با نظارت كامل سازمان حفاظت محیط زیست صورت بگیرد. این تنها جزیره زیبای ایرانی خزر كه گردشگران بسیاری را به خود جلب كرده، سالهاست مورد تقاضا برای اجرای طرحهای گردشگری است كه همین مساله آن را در خطر تهدیدات جدی قرار داده است. اما به گفته كیخا، به هر حال ایجاد طرحهای گردشگری حتی در مناطق تحت حفاظت و پاركهای ملی در تمام جهان رواج دارد، البته با ضابطه.
او در ادامه میگوید: «از حدود بیش از یك دهه پیش، سازمان حفاظت محیط زیست برای مناطق تحت مدیریت خود، شروع به انجام مطالعات مدیریت مناطق كرده است. در طرح مطالعات مدیریت میانكاله كه از مناطق قدیمی ما هست نیز این طرح تهیه شده و نتیجه آن طرح، یك زون گردشگری متمركز است و یك زون گسترده و همچنین یك زون امن هم در حوزه آب و در حوزه خشكی دارد. اما بحث گردشگری در جزیره آشوراده برمیگردد به بیش از یك دهه پیش كه در دولتهای مختلف مطرح بوده و فراز و نشیبهای فراوانی داشته است. آنچه ما در جریان سفر رییسجمهور توافق كردیم این است كه در ١٠ درصد اراضی زون طبیعت گردی گسترده كه نتیجه مطالعات طرحهای جامع بوده اجازه دارند كار طبیعتگردی را با رعایت الزامات محیط زیستی انجام بدهند. آنچه سازمان با آن موافقت كرده انجام فعالیتهای طبیعتگردی در زون طبیعتگردی جزیره آشوراده است كه برگرفته از مطالعات طرح جامع مدیریت شبهجزیره میانكاله است. مطالعاتی كه انجام آن حدود یك دهه به طول انجامیده است.»معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه از سه شرط اساسی كه در این تفاهمنامه از سوی محیط زیست برای مجریان گذاشته شده میگوید: «تمام الزامات را گذاشتهایم و تاكید كردهایم كه اولا در چارچوب قوانین و مقررات مربوطه باشد؛ دوم با رعایت تمام مقررات و ضوابط محیط زیستی و سوم هم در صورت نیاز با اخذ تاییدیه از شورای عالی حفاظت محیطزیست اجرا شود. ما هرگز از این قوانین عدول نخواهیم كرد و اجازه نخواهیم داد كه قوانین را زیر پا بگذارند.»
كیخا خبر میدهد كه در این چارچوب اگر استان طرحی دارد، بیاورد تا در دفتر ارزیابی محیطزیستی سازمان حفاظت محیط زیست بررسی شود و در صورتی كه مغایرتی با ملاحظات محیطزیستی منطقه نداشته باشد و قانون هم به ما این اجازه را بدهد، انجام خواهد شد.
تجربهیی تلخ از موافقتهای قانونی
تجربه ترمیم جاده پارك ملی گلستان بعد از تخریب بخشهایی از آن در سیل ٨٠ و ٨١ و تفاهمنامهیی كه در دولت بعدی زیرپا گذاشته شد، طرفداران محیط زیست را نگران كرده است. همان تفاهمنامهیی كه با بندهای مختلف، تمام محكم كاریها را برای رعایت الزامات محیطزیستی در خود داشت اما با این همه بسیاری از آنها در دولت نهم و دهم زیرپا گذاشته شد.
دكتر كیخا در اینباره گفت: «من این تهدیدها را رد نمیكنم و قبول دارم كه دیوار بیاعتمادی بین محیط زیست و سازمانهای دولتی بسیار بلند شده است؛ اما خوشبختانه در این دولت چون خود آقای روحانی بر حفظ محیط زیست تاكید دارند مساله متفاوت است. به هر حال باید نظارت جدی باشد و تشكلهای غیردولتی و دوستداران محیط زیست نیز حساسیت جدی داشته باشند.»
زمینخواری نه گردشگری
یك متخصص محیط زیست و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی معتقد است كه اگر قرار است طرح گردشگری در تنها جزیره ایرانی خزر اجرا شود، بهترین طرح همان «طرح جامع گردشگری جزیره آشوراده» است كه قبلا تهیه شده است. به شرط اینكه با یك تیم مناسب اجرا شود. مزدك دربیكی میگوید: «هر فعالیت گردشگری كه قرار است در آشوراده اتفاق بیفتد باید بر اساس مطالعات توان محیطی و طرح جامع میانكاله، كه آشوراده نیز جزوی از آن است، انجام شود. همچنین باید تیمی در قالب مهندسان مشاور یا افراد مناسب برای بحث طبیعتگردی و بهطور عام گردشگری در زونهای تفرجگاهی برنامه بدهند.»
این پژوهشگر محیط زیست با بیان اینكه خوشبختانه میانكاله طرح تفضیلی مناطق هم دارد و این مسائل نیز حتما باید در آن دیده شده باشد، تاكید كرد: «سازمان باید این مسائل را مدیریت كند تا گردشگری در آنجا با مكانیزم درستی پیاده شود. در آن طرح باید همه مشخصات جزیی مشخص شود. نوع و جنس اقامتگاهها، میزان جمعیت گردشگر و دیگر مشخصات باید به صورت یك گزارش كاملا تخصصی و فنی مشخص شود و به عنوان «دستورالعمل توسعه گردشگری در آشوراده در زونهای تفرجی» با تایید محیط زیست و گردشگری به اجرا درآید. بعد از تهیه این طرح، باید اعلام شود كه سرمایهگذارها بیایند و بهترین گزینهیی كه امكان اجرای درستتر و علمیتر آن طرح را دارد، انتخاب شوند.»او تاكید میكند كه یك سرمایهگذار بدون طرح جامع و دستورالعمل اساسا نمیتواند هیچ كاری در آشوراده بكند و هر كاری هم بكند غیرقانونی هست. دربیكی هشدار میدهد: « آشوراده مشكلات بسیاری برای اجرای طرحها دارد؛ از جمله پیشروی آب دریا و تخریب سازهها، مشكلات آب شرب و مصرفی، استحكام خاك و.... ما زمانی میتوانیم از این منطقه بهرهبرداری كنیم كه پایگاه اصلی اقامتگاهی ما در بندرتركمن و بندرگز باشد و طبیعتگردها برای یك روز در آنجا تردد كنند. یا اینكه اگر قرار است اقامت كوتاه یك شبه هم در آنجا اتفاق بیفتد، یا در قالب كمپ باشد یا در قالب سوییتهای بسیار سبك منطبق بر معماری بومی.»این متخصص بینالمللی حوزه محیط زیست و گردشگری تاكید میكند: «اینكه برخی میخواهند در آشوراده هتل پنج ستاره درست و بدون هیچ طرح و مشاوره علمی در آنجا سازه و تاسیسات ایجاد كنند، اساسا درست نیست و مثل طرح پتروشیمی گلستان خواهد شد كه در نهایت هم سرانجامی نخواهد داشت. كسی كه در آشوراده بدون مطالعات بخواهد سرمایهگذاری كند بیشتر به دنبال زمینخواری است تا گردشگری.»
نظر شما