عضو اتاق فكر ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: تاكنون هیچ تحقیق معتبر و استانداردی درباره شیوع شناسی اعتیاد در ایران انجام نشده است به همین علت آمار و ارقام‌هایی كه درباره اعتیاد اعلام می‌شود، معتبر و قابل اتكا نیستند.

فرهاد طارمیان، روانشناس بالینی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشكی زنجان در گفت‌و‌گو با فارس، افزود: نقش و اهمیت تحقیقات شیوع شناسی اعتیاد در برنامه‌ریزی برای پیشگیری و كنترل اعتیاد در كشورها سال‌هاست كه مشخص شده است در كشورهایی مانند آمریكا این كار 30 سال سابقه دارد و هر سال تكرار می‌شود اما در كشور ما با وجود اهمیت مسئله اعتیاد هنوز چنین تحقیقی انجام نشده است و از ابتدا اساس كار را درست بنیان نگذاشته‌ایم.
وی ادامه داد: هنوز نمی‌دانیم میزان شیوع اعتیاد در گروه‌های خاص مانند دانش آموزان، دانشجویان، كارگران، كارمندان دولت، سربازان، رانندگان، زنان، مردان همچنین شیوع اعتیاد در استان‌ها و شهرهای مختلف چگونه است، الگوی مصرف در مناطق و گروه‌های مختلف چقدر است، ممكن است بر اساس شواهد و حدسیات و گاه حدسیات علمی آمارهایی اعلام شود ولی این آمارها قابل اتكا نیستند و نمی‌توانند مبنای تصمیم‌گیری قرار گیرند.
وی اضافه كرد: تحقیق RSA كه نوعی تحقیق سریع بود و اكنون اطلاعات آن مورد استناد ستاد مبارزه با مواد مخدر است، نیز همان طور كه از اسمش پیداست، یك تحقیق و ارزیابی سریع است، در روش‌های تحقیق علمی شیوع شناسی باید حجم قابل توجهی نمونه به صورت تصادفی از كل جمعیت یك جامعه گرفته و بررسی شود در حالی كه در تحقیق RSA اطلاعات از بین زندانیان و افرادی كه به مراكز درمانی و مشاوره مراجعه كرده‌اند و از قبل می‌دانیم كه مصرف كننده مواد هستند گرفته شده است بنابراین نتایج آن قابل تعمیم به كل جامعه نیست.
طارمیان گفت: اكنون نمی‌دانیم واقعاً شایع‌ترین روش مصرف مواد در كشور چیست، تفاوت اعتیاد بین زنان و مردان و گروه‌های مختلف اجتماعی چگونه است، سن شروع اعتیاد واقعاً چقدر است، آیا همه با سیگار شروع می‌كنند و بعد به سراغ الكل و بعد مواد سخت‌تر می‌روند یا الگوی اعتیاد به گونه دیگری است. هنوز نمی‌دانیم وضعیت اعتیاد در تهران با هرمزگان چه تفاوت‌هایی دارد.
وی اضافه كرد: در كشور آمریكا تحقیق شیوع شناسی اعتیاد هر سال انجام می‌شود و جمعیتی در حدود 70 هزار نفر از بین 350 میلیون آمریكایی مورد پرسش قرار می‌گیرند، حتی برای جلب اعتماد مردم و رایانه‌های قابل حمل را در خانه مردم می‌برند و فرد اطلاعات را در جواب پرسش‌های كامپیوتر بیان می‌كند و اطلاعات در سیستمی كه معمولاً در اختیار وزارت بهداشت است محفوظ می‌ماند.
وی افزود:‌ در كشور ما هنوز سیستم یكپارچه جمع‌آوری اطلاعات اعتیاد نداریم، هر دستگاهی كار خودش را می‌كند و آمار خودش را اعلام می‌كند، ما هم می‌توانیم این سیستم را ظرف 5/1 سال طراحی و طی 3 ماه اجرا كنیم اما مهم این است كه این تحقیق هر سال تكرار شود تا روند تغییرات مشخص شود، مجری آن می‌تواند خود ستاد مبارزه با مواد مخدر،‌ وزارت بهداشت یا هر مركز علمی معتبر دیگر باشد.
عضو اتاق فكر پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: با توجه به انگ اعتیاد در جامعه و نگرانی مردم از پاسخ دادن به پرسش‌های مربوط به آن، برای اجرای چنین تحقیقی به طور طبیعی ممكن است در اوایل كار مقاومت‌هایی باشد اما بعد از چند سال هنگامی كه مردم مطمئن شوند كه این پاسخ‌ها عواقبی برای آنها ندارد پاسخ‌هایشان صادقانه‌تر می‌شود.
وی افزود:‌ من نمی‌توانم به آ‌مارهایی كه اكنون درباره اعتیاد در كشور اعلام شده اعتماد زیادی بكنم، چون یك تحقیق ملی و جامع در این زمینه انجام نشده است، تحقیقات كوچكی كه تاكنون در این زمینه انجام شده، پرسشنامه استاندارد نداشته است، البته اطلاعات كلی مثل اینكه ایران بزرگترین مصرف كننده تریاك دنیاست درست است چون شواهد جامعه و مراجعات معتادان به مراكز درمان و استقبال از متادون آن را ثابت كرده است اما درباره جزئیات شیوع اعتیاد در كشور اطلاعات دقیق نداریم.
وی گفت: هنوز عوامل خطر اعتیاد را بر اساس یك تحقیق علمی به درستی به دست نیاورده‌ایم، حرف‌های كلی درباره اینكه دوست ‌ناباب، فقر، بیكاری یا نداشتن اطلاعات درست درباره عوارض مواد عامل اعتیاد و گرایش به سوء مصرف مواد است، وجود دارد اما هیچ‌كدام از آنها علمی نیست، منظور من این نیست كه تصمیم گیران بر اساس اطلاعات غلط و كوركورانه برنامه‌ریزی می‌كنند اما اگر این اطلاعات به صورت علمی به دست نیاید معلوم نیست هزینه‌هایی كه برای پیشگیری از اعتیاد می‌كنیم به نتیجه مطلوب برسد.
طارمیان افزود: یكی از روش‌های اطلاعات همین مصاحبه‌های فردی است اما بر اساس قانون اعداد بزرگ هنگامی نتایج این مصاحبه‌ها قابل اتكا و تعمیم است كه تعداد مصاحبه شوندگان زیاد باشد آن وقت بر اساس اشتراكات پاسخ‌ها می‌توان به نتایج كلی و دقیق علمی دست یافت.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha