سلامت نیوز: هر وقت قفلی بوده، کلید هم معنی پیدا کرده است. هر جا سخن از آسیب‌های اجتماعی هست، حرف درمان و پوشش آنها هم هست.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از همشهری آنلاین، حالا مشاوره‌های تلفنی رونق گرفته‌اند و كارشناسان از پشت خطوط تلفن به تماس گیرندگان كه ظاهرا از همه جا رانده و مانده شده‌اند، مشاوره می‌دهند تا شاید مشكلی از مشكلات‌شان كم شود. سازمان بهزیستی‌ اكنون 3خط تلفنی برای ارائه مشاوره به شهروندان دارد. حتما راه‌اندازی این سامانه‌ها اقدام شایسته‌ای بوده است اما آیا به اندازه‌ای كه باید موفق هم بوده‌اند؟ این گزارش حتی به‌دنبال پاسخی برای این پرسش نیست، شاید تنها طرح این موضوع و آغاز از یك پرسش درباره موفقیت آنها گام اول باشد در آسیب شناسی سامانه‌هایی كه چرخ‌شان باید برای آسیب‌ها بچرخد.

اورژانس اجتماعی

خط 123اورژانس اجتماعی یكی از قدیمی‌ترین خطوط امدادی بهزیستی است كه برای تماس‌های اضطراری در زمینه‌های كودك آزاری، همسر آزاری و دیگر آسیب‌های اجتماعی راه‌اندازی شده است. خودروهای بنفش اورژانس اجتماعی این روزها رنگی آشنا برای شهروندان هستند؛خودروهایی كه قرار است جایگزینی برای مداخلات قضایی باشند و در پیشگیری از وقوع جرم نیز نقش مؤثری خواهند داشت. به گفته مهرداد علیپور، روانشناس اقدامات اورژانس اجتماعی در بسیاری از موارد مؤثر و وجود آن برای جامعه لازم است اما با وجود مشكلات متعددی كه در حوزه آسیب‌های اجتماعی وجود دارد اورژانس اجتماعی نمی‌تواند كار زیادی از پیش ببرد و نیاز به بودجه و امكانات بیشتری دارد. به گفته وی آسیب‌های اجتماعی نه یكباره به‌وجود می‌آیند و نه یكباره از بین می‌روند. ‌تنها با حضور اورژانس در آن لحظه و گفت‌وگوهای كوتاه و ساده چند دقیقه‌ای نمی‌توان انتظار داشت تا مشكلات چند ساله فرد حل شود چرا كه بسیاری از مشكلات همچون كودك آزاری، خودكشی، ‌فرار از خانه، طلاق و اعتیاد مسائلی نیستند كه در یك لحظه به‌وجود آمده باشند و توقع داشت كه در یك لحظه نیز حل شوند.

مقابله تلفنی با اعتیاد

خط ملی اعتیاد نیز یكی دیگر از خطوط امدادی بهزیستی است كه كمتر از یك دهه گذشته با هدف راهنمایی درخصوص پیشگیری، درمان و كاهش آسیب در زمینه مصرف مواد اعتیاد آور راه‌اندازی و قرار شده تا به تماس گیرندگان در اسرع وقت و به‌صورت اورژانسی مشاوره دهد.

اگر چه محسن روشن پژوه، مدیركل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی كشور معتقد است مشاوران این سامانه با ارائه راهنمایی به افراد نیازمند آنها را برای دسترسی بهتر به خدماتی كه مرتبط با مشكل آنهاست، راهنمایی می‌كنند، اما كارشناسان معتقدند مشاوره‌های تلفنی چندان كارایی ندارند و در بهترین حالت می‌توانند به‌عنوان یك مسكن موقت عمل كنند.

برای تماس با خط تلفنی اعتیاد كافی است تا با شماره 09628تماس بگیرید؛ مشاوری كه از آن سوی خط شروع به صحبت می‌كند ابتدا در مورد مشكل پیش آمده سؤال می‌پرسد و بعد سعی در راهنمایی فرد تماس گیرنده دارد. نخستین سؤال بعد از مشخص شدن علت تماس، اگر مشكل مربوط به فرد معتاد باشد نوع ماده مخدر مصرفی و سن و سال و سابقه مصرف مواد‌مخدر است.

بعد از توصیه‌هایی به تلاش برای ترك مواد، مراجعه به مراكز ترك اعتیاد و ارائه مشاوره‌های تخصصی، درصورت درخواست تماس گیرنده بعد از پرسیدن منطقه محل زندگی نزدیك‌ترین مركز ترك اعتیاد به تماس گیرنده معرفی می‌شود. اما كارشناسان معتقدند خط ملی اعتیاد به‌رغم فعالیت 6ساله‌ای كه داشته چندان هم موفق نبوده است. مهرداد علیپور، روانشناس در این‌باره به همشهری می‌گوید:‌ درخصوص برنامه‌های مبارزه با اعتیاد اگرچه می‌توان گفت مشاوره‌های تلفنی در این خصوص چندان هم بی‌تأثیر نیست اما برای رسیدن به مقصود باید سهم مردم در زمینه پیشگیری و مقابله با این موضوع را حتما مد نظر قرار داد و سازمان‌های مردم‌نهاد را وارد كارزار مقابله با مواد‌مخدر كرد، خط ملی اعتیاد هم می‌تواند یك راهكار موقتی باشد و نمی‌شود از آن به‌منظور پیشگیری یا درمان استفاده كرد. دكتر افسر افشار نادری، جامعه‌شناس نیز با اشاره به این نكته كه خط ملی اعتیاد برای اقدامات فوری جوابگو است، به همشهری می‌گوید:‌خطوط امدادی مثل خط ملی اعتیاد می‌تواند برای كسانی كه به كمك فوری در این زمینه احتیاج دارند، مفید باشد اما پشتوانه و بودجه كافی هم خیلی مهم است. همچنین استفاده از افراد متخصص و متبحر روی دیگر ماجراست، چراكه بیشتر افرادی كه با این خطوط تماس می‌گیرند كسانی هستند كه از همه جا رانده و مانده هستند و به كمك‌های فوری و اساسی نیاز دارند و اگر فردی كه پشت خط تلفن است مسیر درستی را به این افراد نشان ندهد این موضوع می‌تواند این افراد را به قهقرا ببرد.

مشاوره با تلفن

خط مشاوره تلفنی 1480نیز یكی دیگر از خطوط تلفن امدادی است كه 15سال سابقه دارد و در زمینه‌های خانوادگی، تحصیلی، تربیتی، حقوقی، ازدواج و... خدمات ارائه می‌دهد. مشاوران این خط تلفن در 2شیفت كاری صبح و بعدازظهر و از ساعت 8 تا 20 در همه استان‌ها فعال هستند. زمان انتظار با بخش مشاوره تلفنی 1480خیلی كوتاه‌ است و مشاوران این مركز در كمتر از 2دقیقه پاسخگوی تماس‌گیرندگان هستند.

تماس‌گیرندگان حداكثر تا 30دقیقه می‌توانند با مشاوران صحبت كنند و در نهایت و درصورت لزوم می‌توانند برای دفعات بعدی با همان مشاور یا دیگر مشاوران مركز ارتباط برقرار كنند و یا درصورت نیاز مشاوران مركز نشانی مراكز مشاوره حضوری را به تماس گیرنده اعلام می‌كنند تا ادامه مشاوره را در مراكز حضوری انجام دهند.

آرزو ذكایی، معاون مشاوره و امور روانشناختی بهزیستی كشور با اشاره به این نكته كه خدمات این خط رایگان است، به همشهری می‌گوید:‌ به‌منظور حفظ‌شأن تماس‌گیرندگان اطلاعات فردی تماس گیرندگان سؤال نمی‌شود و كارشناسان نیز خود را با كد اختصاصی كه برایشان تعریف شده معرفی می‌كنند، به این ترتیب تماس گیرنده می‌تواند به راحتی با كارشناس مربوطه صحبت كند. مهرداد علیپور نیز معتقد است برای اینكه مردم به حضور در مراكز مشاوره ترغیب شوند ابتدا باید هزینه‌های سنگین مشاوره را كه گاه تا بیش از 250هزار تومان در ساعت می‌رسد‌ تعدیل كرد چرا كه پرداخت این هزینه‌ها از عهده اكثر قریب به اتفاق افراد بر نمی‌آید. در عین حال مراكز مشاوره تلفنی و وب‌سایت‌های مشاوره‌ای نمی‌توانند اقدامات مؤثری انجام دهند اما همین رایگان‌بودن آنها به‌عنوان برگ برنده در موضوع مشاوره مطرح است و می‌توان برای مسائل كم‌اهمیت به سراغ آنها رفت.