سلامت نیوز: کلسترول بالا به همراه فشارخون بالا و استعمال سیگار سه عـامـل خطر اصلی قابل کنتـرل در ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، حدود 80 درصد از مرگ و میرهای ناشی از بیماری‌های قلبی - عروقی در كشورهای كم درآمد یا بادرآمد متوسط رخ می‌دهد.

    کلسترول چیست؟

كلسترول نوعی چربی است كه نقش مهمی در بدن انسان دارد.  از جمله مهمترین اعمال آن در بدن: كمك به هضم غذا، ساختن هورمونها و برخی ویتامینها از جمله ویتامین D ، ساختن دیواره سلولها و سایر اعمال حیاتی است. كلسترول موجود در بدن، از دو منبع تامین می‌شود:

1. ازطریق مصرف برخی غذاها كه حاوی چربی هستند مانند گوشت، فرآورده های لبنی، تخم مرغ و چربی حیوانی

2. از كبد انسان كه بخشی ازكلسترول موجود در خون را می سازد.

كلسترول خون دو نوع است:

HDL یا كلسترول خوب

LDL یا كلسترول بد

مقدار معینی از هر دو نوع كلسترول بایستی جهت تامین نیاز سلولهای بدن به كلسترول در خون وجود داشته باشد. زمانی LDL برای بدن مشكل ساز است كه مقدار آن در خون از حد مطلوب فراتر رود كه در این صورت سبب ایجاد سختی عروق (آترواسكلروز) شده و احتمال افزایش فشارخون و بروز سكته قلبی را افزایش می‌دهد.

    در بزرگسالان سطح كلسترول در خون چه موقع بالاست؟

سطح كلسترول تام بدن كمتر از 200 میلی گرم در دسی لیتر برای بالغین مطلوب است. میزان بالاتر از 200 میلی گرم كلسترول در دسی لیتر، خطر بیماری كرونری قلب را افزایش می دهد. طبقه بندی میزان كلسترول خون بزرگسالان در ارتباط با خطر پیشرفت بیماری‌های قلبی عروقی در زیر آمده است:

افرادی كه میزان كلسترول خون بین 200 تا 239 میلی گرم در دسی لیتر است، بایستی مانند كسانی كه دارای كلسترول بالا یعنی 240 میلی گرم در دسی لیتر یا بیشتر هستند باید، تحت درمان قرار گیرند. دراین افراد باید میزان کلسترول بد (LDL) را اندازه گیری كرد.

    کلسترول بد چیست؟

 کلسترول بد LDL نوعی از كلسترول خون است كه با خطر بروز تصلب شرائین و تجمع رگه های چربی در رگ ها در ارتباط است.

سطح كلسترول LDL 130 میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر، نشان دهنده میزان خطر بیشتر بیماری قلبی است.

    کلسترول خوب چیست؟

HDL نوعی كلسترول خون است كه باعث بازگشت كلسترول از خون به كبد شده وخطر تصلب شرائین را كــاهش می دهد و جنبه محافظتـــی دارد . مقدار كمتر از 35 میلی گرم در دسی لیتر خطر بیماری های قلبی را افزایش می دهد.

 بنابراین پیشگیری و كنترل تصلب شرائین و عوارض ناشی از آن علاوه بر كاهش كلسترول تام ،کاهش LDL و افزایش HDL حائز اهمیت است.

میزان مناسب كلسترول خون و سایر چربی های در كودكان و نوجوانان:

 -ممكن است از داروهای پایین آورنده كلسترول به همراه رژیم غذایی برای درمان استفاده شود. باید به خاطر سپرد كه رژیم غذایی یك مرحله اساسی در درمان كلسترول بالای خون است. داروهای پایین آورنده كلسترول هنگامی كه با رژیم غذایی همراه باشند موثرترند.

    توصیه‌هائی برای پایین آوردن كلسترول خون:

چربی قابل رویت گوشت را قبل از پخت تا حد ممكن از آن جدا كنید و از مصرف آن خودداری كنید.

مصرف گوشت قرمز را در وعده های غذایی خود كم كنید زیرا در گوشت نیز كلسترول بطور پنهان وجود دارد.

از مصرف كله پاچه، مغز و دل و قلوه كه حاوی مقادیر بالایی كلسترول هستند خودداری كنید.

مصرف فست فودها مثل سوسیس و كالباس  ، پیتزاو همبرگر را به حداقل برسانید.

قبل از طبخ و مصرف مرغ، پوست آنرا كاملا" جدا كنید.

مصرف ماهی بعلت داشتن نوعی چربی مفید بنام امگا 3 سبب كاهش خطر ابتلاء به بیماریهای قلبی می شود. سعی كنید حداقل دوبار در هفته ماهی مصرف كنید و در صورتی كه طعم ماهی را دوست ندارید با افزودن سبزیهای معطر و آب لیمو، آن را با ذائقه خود تطبیق دهید.

در مصرف زرده تخم مرغ زیاده روی نكنید زیرا حاوی مقادیر زیادی كلسترول می باشد. بهتر است بیشتر از 4 الی 5 تخم مرغ در هفته چه به تنهایی وچه داخل كوكو مصرف نشود.

ازشیر ومواد لبنی کم چرب ( کمتر از 5/1%) و یا بدون چربی مصرف کنید.

سبزی‌ها و میوه‌ها حاوی مقدار زیادی فیبر، كمی چربی و فاقد كلسترول می باشند و با داشتن مقادیر زیادی ویتامینهای آنتی اكسیدان، از اكسیداسیون LDL و افزایش احتمال بروز بیماریهای قلبی پیشگیری می كنند. سعی كنید از گروه میوه ها 4-2 سهم و از گروه سبزیها 5-3 سهم در روز استفاده كنید.

سعی كنید به جای سسهای چرب، در سالاد از روغن زیتون با آبلیمو ،آب نارنج یا سركه و سبزیهای معطر استفاده كنید. همچنین می‌توانید ماست را جایگزین سس مایونز در سالاد كنید.

مصرف غذاهای سرخ كرده را كاهش دهید و ترجیحا" غذای خود را آب پز، بخارپز، كباب شده یا تنوری تهیه كنید. در صورت لزوم، از روغن مایع مخصوص سرخ كردنی بجای روغن  مایع معمولی استفاده كنید.

به جای روغنهای جامد،‌كره، مارگارین و چربی های حیوانی از روغن های مایع  مثل روغن زیتون، روغن آفتابگردان و روغن ذرت استفاده كنید.

از نان‌های سبوس دار مثل  نان سنگکک، نان جو استفاده کنید. مصرف نان هایی که از آرد سفید تهیه می شوند مثل نان لواش ونان های فانتزی که فاقد سبوس هستند را کاهش دهید.

حبویات به‌دلیل داشتن فیبر محلول می‌توانند جذب کلسترول را کاهش دهند.

    بخاطر داشته باشید:

* افزایش وزن و بی تحركی نیز می تواند سبب افزایش سطح كلسترول بد خون شود. هر روز انجام ورزشهایی مانند پیاده روی تند برای آقــایــان به مدت 30 دقیقه و برای خانمها 45 دقیقه جهت جلوگیری از اضافه وزن توصیه می شود

*افرادی كه كلسترول خون بالا و سابقه بیماری قلبی در خانواده دارند، افراد چاق، افرادی كه تحت استرس و فشارهای عصبی و هیجانات شدید هستند، همچنین افراد مبتلا به سختی عروق (آترواسكلروز) بیش از سایر افراد در معرض سكته قلبی قرار دارند بنابراین بایستی رژیم غذایی كم چربی را شدیدا" رعایت كنند.

*حتی اگر پزشك داروی پایین آورنده كلسترول خون برای شما تجویز كرده است،  باید رژیم كم چربی و كم كلسترول،‌همچنین ورزش منظم را در كنار مصرف دارو رعایت كرده و ادامه دهید.

 همچنین بخاطر داشته باشد علاوه بر چربی‌های حیوانی که حاوی کلسترول هستند، تعدادی از چربی‌های نباتی مثل روغن نارگیل و روغن نخل نیز دارای چربی‌های اشباع هستند. این چربی ها در بسیاری محصولات تجارتی مانند شیرینی ها و كلوچه ها و در فرآورده های غیر لبنی مانند شیر قهوه، مواد سازنده كیك ها ،چیپس ها، بیسكویت ها و ذرت بو داده موجود است. بنابراین آگاهی از میزان چربی اشباع غذا برای انتخاب چربی اشباع پایین تر، حائز اهمیت است.

نکته: ماهی به دلیل داشتن چربی اشباع پایین یك انتخاب غذایی مناسب برای یك رژیم غذایی سالم است. ولی با سرخ كردن ماهی در روغن، چربی های مضر به آن اضافه می‌شوند.