سلامت نیوز: مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران با انتقاد از 5ساله شدن معاینه فنی خودروها گفت:در تمام دنیا و حتی كشورهای صاحب تكنولوژی درمورد تولید خودرو، این رقم ٢ تا ٣ سال است. حالا مایی كه حداقل هیچ یك از مسوولان‌مان ادعای به روز بودن تكنولوژی تولید خودرو را نیز ندارند، می‌گوییم باید معاینه پنج ساله باشد. خب این خبط و خطای آشكاری بود كه در مجلس هشتم به تصویب رسید و هنوز هم گریبانگیر ما و خودروهای ما است. نتایج آن هم مشخص است. ما سال گذشته تنها ٣ روز هوای پاك داشتیم. همچنین آمار حكایت از آن دارد كه در همان سال ٣٧٠٠ مورد مرگ مشكوك به دلیل آلودگی هوا به ثبت رسیده است. اینها برای اثبات ادعای ما كافی نیست؟
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد، هم‌اینك ١٠ مركز معاینه فنی موتوسیكلت داریم كه اكثرا خالی هستند. چون كسی جلوی آنها را نمی‌گیرد و از آنها برگه معاینه نمی‌خواهد. این پیگیری وظیفه راهنمایی و رانندگی و سایر نهادهای مرتبط است. ما الان بیش از ٥/٣ میلیون موتوسیكلت درتهران داریم كه اكثر آنها فاقد معاینه فنی هستند.
ما سال گذشته تنها سه روز هوای پاك داشتیم. همچنین آمار حكایت از آن دارد كه در همان سال ٣٧٠٠ مورد مرگ مشكوك به دلیل آلودگی هوا به ثبت رسیده است. اینها برای اثبات ادعای ما مبنی بر لزوم كاهش زمان معاینه فنی از پنج به دو سال كافی نیست؟چند سال پیش زمانی كه بحث «معاینه فنی» خودروها آغاز شد، مثل بسیاری دیگر از فرآیندهای اداری در كشور، اكثرا آن را موقتی و كوتاه مدت می‌دانستند ولی گذشت چند سال و تاكید پلیس براجرای معاینه‌های منظم خودروها باعث شد این فرآیند تا امروز همچنان ادامه پیدا كند. با این حال این فرآیند نیز طی این سال‌ها با چالش‌های متعددی روبه‌رو بوده است. كمبود مراكز معاینه فنی، كیفیت و چگونگی انجام آن و از همه مهم‌تر بحث تغییر زمان معاینه فنی خودروهای صفر كیلومتر از دو به پنج سال از جمله چالش‌های بحث‌برانگیزی بود كه سازمان معاینه فنی خودرو با آن روبه‌رو بود. این موارد دركنار نقش غیرقابل انكار خودروها در آلودگی هوا و بحث این روزهای بنزین بهانه‌یی شد برای گفت‌وگو با ولی آذروش، مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران و دبیر ستادهای معاینه فنی كلانشهرهای كشور؛ گفت‌وگویی كه از بحث پنج ساله شدن معاینه‌های فنی آغاز و به بحث‌های متنوعی چون معاینه موتوسیكلت‌ها و كاتالیست‌های استفاده شده منتهی شد.
اگر موافق باشید گفت‌وگویمان را از بحث سه و ٥سال شروع كنیم. تا جایی كه خاطرم هست شما طرفدار بحث معاینه فنی بعد از سه سال از تولید خودرو بودید. چرا تا این حد با معاینه ٥ ساله مخالفید؟
دلیل آن ساده است. در تمام دنیا و حتی كشورهای صاحب تكنولوژی درمورد تولید خودرو، این رقم ٢ تا ٣ سال است. حالا مایی كه حداقل هیچ یك از مسوولان‌مان ادعای به روز بودن تكنولوژی تولید خودرو را نیز ندارند، می‌گوییم باید معاینه پنج ساله باشد. خب این خبط و خطای آشكاری بود كه در مجلس هشتم به تصویب رسید و هنوز هم گریبانگیر ما و خودروهای ما است. نتایج آن هم مشخص است. ما سال گذشته تنها ٣ روز هوای پاك داشتیم. همچنین آمار حكایت از آن دارد كه در همان سال ٣٧٠٠ مورد مرگ مشكوك به دلیل آلودگی هوا به ثبت رسیده است. اینها برای اثبات ادعای ما كافی نیست؟
و شما برای رفع این نقیصه چه كرده‌اید؟
خوشبختانه با پیگیری‌های صورت گرفته، لایحه‌یی تنظیم و به مجلس ارایه شده تا بازه معاینه‌های فنی به دو سال بازگردد كه امیدواریم یا حمایت‌های نمایندگان این طرح به زودی به تصویب برسد.
استانداردهای خودروهای داخلی ما چندان قابل اطمینان نیستند. به اعتقاد شما و با توجه به نوع معاینه‌هایی كه شما دارید آیا خودروهای تولید داخل ما استانداردهای خودرو‌سازی را رعایت می‌كنند یا خیر و اینكه خودروهای ما استاندارد هستند ؟
این را باید اداره استاندارد بگوید ولی آن شاخصه‌هایی كه ما آنها را تست می‌كنیم درمورد خودروهای صفر كیلومتر رعایت شده و استاندارد است گرچه این دلیلی بر استاندارد بودن خودروهای تولید داخل نیست. اما نكته غیرقابل انكار این است كه خودروهای ما اكثرا استاندارد نیستند. به خصوص موتوسیكلت‌های داخلی كه بخش اعظمی از آلودگی هوا به دلیل حضور آنهاست.
به نكته خوبی اشاره كردید. موتوسیكلت‌ها هم باید معاینه فنی داشته باشند؟
بله. هم‌اینك ١٠ مركز معاینه فنی موتوسیكلت داریم كه اكثرا خالی هستند.
چرا؟
چون كسی جلوی آنها را نمی‌گیرد و از آنها برگه معاینه نمی‌خواهد. این پیگیری وظیفه راهنمایی و رانندگی و سایر نهادهای مرتبط است. ما الان بیش از ٥/٣ میلیون موتو سیكلت درتهران داریم كه اكثر آنها فاقد معاینه فنی هستند.
شما درمصاحبه‌یی گفته بودید معاینه فنی خودروها می‌تواند به كم شدن آلودگی درشهرهایی مثل تهران كمك كند. فكر می‌كنید انجام كامل معاینات فنی تا چند درصد از آلودگی هوای تهران را كم خواهد كرد؟
براساس آخرین مطالعات انجام شده در سنوات گذشته انجام معاینه فنی می‌تواند تا ٢٣ درصد در كاهش آلودگی هوای تهران موثر باشد، ولی قطعا با توجه به افزایش تعداد چشمگیر خودروها و ارتقای استانداردهای تولیدی خودروها این درصد اعلامی نیاز به بازنگری و مطالعه مجدد دارد.
یكی از دلایل انجام معاینه‌های فنی، كنترل آلوده‌زا بودن آنهاست كه باز یكی از دلایل آن می‌تواند بنزینی باشد كه استفاده می‌شود. این همان مساله‌یی است كه طی چند ماه اخیر به آن بسیار پرداخته شده است. آیا در معاینات فنی شما، نشان و اثری از آلوده‌زا بودن بنزین‌ها دیده شده است؟
همان طور كه شما اشاره كردید، یكی از آزمون‌هایی كه در مراكز ما انجام می‌شود تست آلایندگی دود خروجی از اگزوز‌هاست. اما با توجه به ماهیت كاری مراكز ما و تجهیزاتی كه در مراكز معاینه فنی نصب شدهاند (كه همسان با كلیه كشورهای صاحب تكنولوژی شاخص‌های مربوط به بنزین با این تجهیزات) و با توجه به محدود بودن قدرت تفكیك گازها و دقت آنها، مواردی چون مقدار آلایندگی بنزین‌ها قابل ارزیابی نبوده، این مساله باید توسط مراكزی مانند مراكز تحقیقاتی و آزمایشگاهی با آنالایزورهای سوخت انجام شود.
یعنی نوع عناصر شیمیایی آلوده‌كننده نیز درمعاینه‌های شما مشخص نمی‌شود؟ (مثلا مشخص شود كه سرب بنزین زیاد است...)
اول درمورد سرب صحبت كنیم. براساس گزارش مراجع ذی‌صلاح با تولید خودروهای یورو٢ و تجهیز اگزوز آنها با قطعه كاتالیست، به علت آسیب دیدن كاتالیست، از سال ١٣٨٢ وجود سرب در بنزین ممنوع شده است. اما درمورد سایر عناصر شیمیایی باید گفت در مراكز ما تنها میزان گازهای منواكسیدكربن- دی‌اكسیدكربن- و هیدروكربن‌های خروجی از اگزوز خودرو سنجیده می‌شود كه سازمان محیط زیست حدود مجاز آن را مشخص و ابلاغ كرده است. اما بگذارید همین جا به یك نكته مهم هم اشاره كنم. اینكه مقدار تولید گاز سمی منواكسیدكربن در مقایسه با گاز سرطان‌زای هیدروكربن‌ها در خودرو چندین برابر است.
چندوقتی بحث كاتالیست‌های خودروهای داخلی یكی از سوژه‌های داغ رسانه‌ها شده بود. بالاخره نصب كاتالیست و كنیستر اجرایی شد و الان خودروسازان ما از آن استفاده می‌كنند ؟ اگر اجرایی شده از چه زمانی اجرایی شده است ؟ آیا كاتالیست و كنیستر درایران قابل تولید است ؟
در حال حاضر كلیه خودروهای تولید داخل دارای كاتالیست و كنیستر هستند ولی متاسفانه چند سال قبل در یك بازه زمانی پنج ساله قطعه كنیستر توسط یكی از خودروسازان پر تیراژ حذف شد ودر حال حاضرآن خودروها بدون رفع ایراد در حال تردد و انتشار آلایندگی هستند.
نمی دانم این سوال هم به شما برمی‌گردد یا نه، ولی واقعا آیا خودروهای ما یورو٤ را دارند؟
این هم از آن مواردی است كه ارزیابی آن در مجموعه‌های ما امكان پذیر نیست. كنترل این مساله، در پروسه زمان تولید ممكن است و بس.
كمی از مقوله مباحث كیفی خارج شویم و به شاخصه‌های كمی بپردازیم. در٩ ماهه نخست سال جاری چند خودرو دركشور و تهران معاینه فنی شدهاند و از این تعداد چند خودرو «رد» شدهاند؟ بیشترین آمار معاینه و رد معاینه دركدام شهرها بوده است؟
در ٩ ماه در حدود ٢٤٥هزار دستگاه خودرو به مراكز ١٤ گانه ما درتهران مراجعه كرده كه از این تعداد ٥٣٠٠٠ دستگاه خودرو مردود و پس از رفع ایراد موفق به اخذ معاینه فنی شدهاند به بیانی حدود ٢٢ در صد از خودروهای مراجعه‌كننده در آزمون‌های معاینه فنی در نوبت اول مردود شدهاند.
سال گذشته چند درصد خودروهایی كه «باید» معاینه فنی می‌شدند، برای معاینه اقدام كرده‌اند؟
براساس آمار ما در سال ٩٢، از دو و نیم میلیون خودروی مشمول معاینه فنی تنها یك میلیون خودرو (٥٠٠هزار دستگاه خودرو به مراكز تحت نظارت شهرداری تهران و ٥٠٠هزار خودرو به مراكز اطراف تهران واقع در استان تهران) به مراكز معاینه مراجعه كرده‌اند.
به عنوان یك كارشناس فكر می‌كنید معاینه‌های فنی كه ما دركشور انجام می‌دهیم تا چه حد مطابق با معاینه‌های فنی كشورهای پیشرفته است؟
معاینه‌هایی كه در مراكز ما انجام می‌شود مطابق استانداردهای روز دنیاست. این نوع خدمات از سال ١٣٧٩ از كشورهای اروپایی آلمان- انگلیس الگو‌برداری شده، استاندارد ملی موجودی هم كه استفاده می‌شود (تجدید نظر ٩١٨١) نیز براساس ترجمه استاندارد اروپایی آن است.
درمراكز شما هم خودروهای داخلی معاینه می‌شوند و هم خودروهای خارجی. براساس معاینات شما، خودروهای خارجی بیشتر درمعاینه فنی رد می‌شوند یا خودروهای داخلی ؟
كلیه خودروهایی كه به مراكز مراجعه می‌كنند با دستورالعمل‌های واحد مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و با توجه به تردد آنها، باید از حداقل‌های شرایط ایمنی برخوردار باشند. ولی مسلم است كه خودروهایی كه با استانداردهای بالاتری تولید می‌شوند از شرایط ایمنی و آلایندگی بهتری برخوردار بوده، قطعا نمی‌توان خودروی با استاندارد یورو ٦ را با خودروی یورو ٢ «داخلی» ما مقایسه كرد.
براساس معاینه‌هایی كه شما دارید، می‌توان مشخص كرد كه كدام خودروی داخلی بیشترین آمار «رد» معاینه فنی را داشته و دارد؟
برای پاسخ به این سوال باید چندین شاخص نظیر مقدار متوسط پیمایش خودرو، كاربری، نحوه رانندگی راكبین خودروها و... مورد ارزیابی قرار گیرد. به عنوان مثال خودروی تاكسی با پیمایش ٢٠٠هزار كیلومتر در سال به علت پیمایش بالا و فرسایش بیشتر قطعات خودرو در مقایسه با یك خودرو معمولی، در مراجعه به مراكز معاینه فنی مسلما نواقص بیشتری خواهد داشت. اما در مجموع برای بررسی وضعیت فنی خودروها و امتیازدهی به آنها باید از شركت‌های بازرسی و كنترل كیفیت سوال كنید. در حال حاضر این كار توسط شركت بازرسی و كنترل كیفیت ایران به صورت دوره‌یی انجام می‌شود. آنها می‌توانند بگویند كدام خودرو كیفیتش بالاست و كدام خودرو كیفیت بالایی ندارد.
بیشترین ایراد خودروهایی كه به شما مراجعه می‌كنند مربوط به كدام قسمت خودرو است.
آلاینده خروجی از اگزوز. در حال حاضر ٢٨ درصد از مردودی‌ها در مراكز معاینه مربوط به گازهای آلاینده خروجی از اگزوز است كه بیشترین آمار مرجوعی‌هاست.
یكی دیگر از موضوعات بحث برانگیز حوزه كاری شما، موضوع صدور برگه‌های معاینه‌های فنی است. برای ازبین بردن و مقابله با صدور برگه‌های معاینات فنی تقلبی چه كرده‌اید و آیا هنوز امكان وقوع این گونه تخلفات وجود دارد؟
متاسفانه بله. واقعیت این است كه هنوز هم مساله صدور كارت و برچسب بدون حضور و رویت خودرو منتفی نشده است. البته درصد آن پایین است ولی وجود دارد. ماهم از این مساله نگران هستیم و تاكید داریم در وضعیت موجود باید دستگاه‌های نظارتی پلیس، سازمان حفاظت محیط زیست و شهرداری‌های هر بخش به نمایندگی از وزارت كشور (همان‌گونه در آیین نامه اجرایی نحوه صدور معاینه فنی مصوب سال ١٣٨٢ هیات وزیران كه به صورت شفاف به آن اشاره شده)، وظایف خود را به درستی انجام دهند و با این مراكز كه با جان مردم به صورت مستقیم بازی می‌كنند برخورد كنند.
چطور؟ این نظارت چطور باید انجام شود؟
به نظرم اجرایی شدن نظارت صحیح بر مراكز سطح كشور مستلزم انجام فراهم بودن شرایطی است كه شاید بتوان آنها را به شكل زیر خلاصه كرد: ابتدا بایدا كلیه اطلاعات و آمارهای مربوط به خودروهای معاینه فنی شده، در یك سامانه و نرم‌افزار واحد تجمیع شو و این نرم‌افزار و سامانه با قابلیت (online) امكان انجام مدیریت بر حدود مجاز در رد و قبول خودرو را داشته باشد. در مرحله بعدی مراكز ما، باید به دوربین پلاك خوان برای جلوگیری از صدور معاینه فنی بدون حضور خودرو مجهز شوند. این دوربین‌ها باید حتما در مسیر فرآیند انجام معاینه فنی نصب شوند و پذیرش خودرو و ورود مربوط به اطلاعات نرم‌افزار پذیرش تنها با ثبت پلاك توسط این دوربین‌ها میسر باشد. و بالاخره، برای مشخص شدن تكلیف «متولی» نظارتی بر مراكز معاینه فنی در كل كشور باید آیین‌نامه اجرایی صدور معاینه فنی مصوب ١٣٨٢ هیات وزیران مورد بازبینی قرار گرفته و مواردی كه در خصوص نظارت سازمان‌ها و ارگان‌ها دارای نواقص، تداخل كاری یا شفاف نبودن وظایف است مجددا اصلاح شود. خوشبختانه با پیگیری‌های انجام شده توسط سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت كشور، كلیه موارد یادشده با همكاری شهرداری تهران و سایر كلانشهرها در حال پیگیری و انجام است و قطعا به زودی مساله صدور كارت و برچسب بدون حضور خودرو یا تساهل در انجام معاینه فنی ساماندهی می‌شود. البته دراینجا باید به این نكته هم اشاره كرد كه براساس مصوبه هیات دولت در اردیبهشت ماه امسال وزارت كشور مكلف شده است، دربازه زمانی شش ماهه نسبت به استقرار سامانه یكپارچه معاینه فنی در كلیه مراكز كشور با قابلیت ارتباط دیتا بانك معاینه فنی با دیتا بانك پلیس جهت اعمال قانون به صورت نرم‌افزاری اقدام كند كه این كار هم اینك در جریان است. ضمنا وزارت كشور نسبت به با برگزاری جلساتی با كلانشهرها و بالاخص تهران اقداماتی اصلاح آیین‌نامه اجرایی شروع كرده كه در مراحل نهایی قرار دارد. این اصلاحیه برای تصویب به هیات دولت ارایه شده است.
چرا ایربگ جزو شاخصه‌های فنی شما نیست؟ به اعتقاد شخص شما نباید ایربگ هم جزو این شاخصه‌ها باشند؟
ببینید همان طور كه گفتم ما برای كارمان استانداردهایی داریم كه بین‌المللی هستند. مطابق با استاندارد ملی معاینه فنی، كنترل ایربگ‌ها تنها پس از «عمل كردن » آنها قابل ارزیابی بوده، كنترل آن فقط از طریق چراغ هشدار پشت داشبورد امكان‌پذیر است. با این وجود مجموعه ما آمادگی آن را دارد كه در صورت ابلاغ دستورالعمل، ایربگ‌ها را هم كنترل كند.
به جز مواردی كه هم‌اكنون درمعاینه‌های فنی خود تست می‌كنید، به نظر شما چه شاخصه‌های دیگری نیز باید به چك لیست معاینه فنی اضافه شود ؟
مشكل ما ناقص بودن شاخصه‌های چك لیست مورد ارزیابی خودروها نیست، چرا كه همان طور كه قبلا هم گفتم موارد كنترلی براساس استانداردها و دستورالعمل‌های كشورهای اروپایی انجام می‌شود. به نظر می‌رسد آنچه مهم است ایجاد وحدت رویه در مراكز معاینه فنی و سختگیرانه كردن حدود مجاز مطابق با كشورهای صاحب تكنولوژی باشد كه از اولویت بالاتری نسبت به تغییر شاخصه‌های ارزیابی برخوردار هستند.
این گزارش‌هایی كه از خرید و فروش معاینه فنی می‌شود از كجاست؟
گزارش‌هایی كه در خصوص خرید و فروش معاینه فنی در استان تهران ارایه می‌شود، خارج از مراكز واقع در مناطق ٢٢ گانه شهرداری تهران اتفاق می‌افتد.
نظر شما