به طور متوسط هر نفر در ایران ۴۲لیتر نوشابه مصرف مى کند؛ یعنى ایرانیان سالانه بیش از ۲ میلیارد و ۹۰۰ میلیون لیتر از مایعى استفاده مى کنند که مضرات متعدد آن به لحاظ علمى ثابت شده است. با مقایسه این آمار با آمار دیگر کشورهاى جهان به این نتیجه وحشتناک مى رسیم که ما در سرانه مصرف نوشابه هاى گازدار مقام اول را در جهان پیدا کرده ایم. براى این که بیشتر وحشت کنید، بد نیست بدانید که میانگین مصرف نوشابه هاى گازدار در دنیا براى هر فرد ۱۰ لیتر است. همچنین در بیست سال اخیر، مصرف نوشابه هاى گازدار در کشور، نزدیک به ۱۵درصد رشد داشته است، در حالى که در طى این بیست سال، مصرف شیر و لبنیات، تنها حدود یک دهم درصد رشد کرده است. سرانه مصرف لبنیات در ایران کمتر از یک سوم استاندارد جهانى است. طبق آمار، ۹۰درصد کودکان ۲۴ ماهه تا ۱۲ساله کشورمان، روزانه حداقل یک بار پفک و نوشابه مصرف کرده اند و از این رو ۲۵ درصد از کودکان ایرانى به نوعى با سوء تغذیه دست به گریبانند و در نهایت یک سوم از مرگ ومیرهاى کشور به علت بیمارى هاى قلبى عروقى است که یکى از عوامل اصلى بروز آن، تغذیه غلط است .
متخصصان تغذیه بر این باورند که بر اثر نوشیدن بیش از حد نوشابه هاى گازدار سن ابتلا به پوکى استخوان در ایرانیان به ویژه زنان به ۳۵سال کاهش و میزان شکستگى ها ۳ تا ۴برابر افزایش یافته است.
به عقیده آنها براى سوزاندن میزان قندى که با یک لیوان نوشابه وارد بدن مى شود، نیاز به یک ساعت راهپیمایى است و این در حالى است که در هر لیوان نوشابه ۳۵ تا ۵۵ میلى گرم کافئین وجود دارد که سبب بى خوابى و افزایش تپش قلب مى شود از سوى دیگر نوعى اعتیاد ایجاد مى کند. رنگ هاى غیراستاندارد بعضى نوشابه ها نیز با تجمع در کبد به مرور باعث ایجاد نارسایى در این عضو مى شود.
در بسیارى از کشورها، میزان استاندارد براى قند نوشابه ها زیر ۸ درصد است، درحالى که متخصصان در ایران آن را ۱۰ درصد عنوان کرده اند و متأسفانه در حال حاضر میزان قند موجود در نوشابه ها در ایران ۱۲ درصد است. این در حالى است که تعداد کارخانه هاى تولید انواع و اقسام نوشابه هاى گاز دار در چند سال اخیر در ایران افزایش قابل ملاحظه اى داشته و صاحبان این صنعت مرگ زا سالیانه رقم هاى نجومى صرف تبلیغات این نوشیدنى سمى مى کنند. بر اساس گزارش پژوهشگران، نوشیدنى هاى گازدار، حتى انواع رژیمى آنها مى توانند خطر ابتلا به بیمارى هاى قلبى و دیابت را افزایش دهند.
پژوهشگران در طول تحقیقات خود متوجه شده اند بزرگسالانى که در روز یک یا چند قوطى نوشیدنى گازدار مى نوشند، ۵۰ درصد بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به مشکلات متابولیکى مانند جمع شدن چربى بیش از حد در اطراف کمر، کاهش میزان کلسترول خون، فشار خون بالا و موارد دیگر خواهند بود. به عقیده پزشکان کسانى که به مشکلات متابولیکى دچار مى شوند، خطر ایجاد بیمارى قلبى و یا سکته در آنها افزایش مى یابد. تحقیقى که اخیراً بر روى دو نوشابه گازدار کوکاکولا و پپسى ساخت امریکا صورت گرفته، نشان داده میزان اسید فسفریک موجود در این نوشابه ها ۲۰۰ برابر از حد مجاز بیشتر است.
آیا مى دانید
در بسیارى از ایالت هاى امریکا، مأموران پلیس راه دو گالن کوکاکولا در صندوق عقب ماشینشان دارند تا در صورت تصادف رانندگى، خون را با کمک آن از جاده پاک کنند.
- اگر تکه اى از گوشت گاو را در یک کاسه کوکاکولا قراردهید، پس از دو روز ناپدید مى شود.
- براى تمیز کردن توالت: یک قوطى کوکاکولا را داخل کاسه توالت بریزید و یک ساعت صبر کنید، سپس با آب پر فشاربشویید. اسید سیتریک موجود در کوکاکولا لکه ها را از سطوح چینى مى زداید.
-براى برطرف کردن لکه هاى زنگ از سپر آب کرم کارى شده اتومبیل: سپر را با یک تکه کاغذ (فویل) آلومینیوم مچاله شده آغشته به کوکاکولا بسایید.
- براى تمیز کردن فساد قطب هاى باترى اتومبیل: یک قوطى کوکاکولا را روى قطب ها بریزید تا با غلیان کردن، آن را تمیز کند.
- براى شل کردن پیچ و مهره هاى زنگ زده: تکه اى پارچه را که در کوکاکولا خیس شده است براى چند دقیقه بر روى پیچ و مهره قرار دهید.
- براى پختن گوشت ران آبدار: یک قوطى کوکاکولا را داخل ماهیتابه خالى کنید، گوشت را لاى کاغذ آلومینیوم بپیچید و داخل ماهى تابه بپزید. سى دقیقه قبل از اتمام پخت، کاغذ آلومینیوم را باز کنید، و آب گوشت را با کوکاکولاى داخل ماهى تابه مخلوط کنید تا سس قهوه اى رنگ عالى اى به دست آید.
- براى پاک کردن چربى از لباس ها: یک قوطى کوکاکولا را داخل ماشین لباسشویى پر از لباس هاى چرب خالى کنید، پودر لباسشویى اضافه کنید و ماشین را روى دور عادى روشن کنید. کوکاکولا به تمیز شدن لکه هاى چربى کمک مى کند.
-کوکاکولا همچنین بخار آب را از روى شیشه جلوى اتومبیل تمیز مى کند. (در مناطق سرد و مرطوب، مثل Midwest درشمال ایالات متحده امریکا، گاهى اوقات شیشه جلوى اتومبیل از بیرون بخار مى کند که با برف پاک کن پاک نمى شود. )
- ماده مؤثر کوکاکولا اسید فسفریک با PH برابر۲‎/۸ است. اسید فسفریک ناخن را در مدت حدود ۴ روز حل مى کند. همچنین کلسیم را از استخوان ها مى زداید و عامل اصلى افزایش روز افزون پوکى استخوان است.
- براى حمل محلول کوکاکولا (محلول غلیظ شده)، کامیون هاى حامل باید از علامت هاى ویژه «مواد خطرناک» که براى حمل مواد بشدت خورنده در نظر گرفته شده است استفاده کنند. (چندى پیش یک کامیون حامل محلول غلیظ شده نوشابه در یکى از سدهاى کشورمان که آب شرب شهر را تأمین مى کند، سقوط کرد. )
- توزیع کنندگان کوکاکولا بیش از ۲۰سال است که از کوکاکولا براى تمیز کردن موتور کامیون هاى خود استفاده مى کنند.
یک جرعه ۷ اتفاق
۱۰ دقیقه بعد: 10 قاشق چایخورى شکر وارد بدنتان مى شود. مى دانید چرا با وجود خوردن این حجم شکر دچار استفراغ نمى شوید چون اسید فسفریک، طعم آن را کمى مى گیرد و شیرینى اش خنثى مى شود.
۲۰ دقیقه بعد: قند خونتان بالا مى رود و منجر به ترشح ناگهانى و یکجاى انسولین مى شود. کبدتان شروع مى کند به تبدیل قند به چربى تا قند خون، بیشتر از این بالا نرود.
۴۰ دقیقه بعد: حالا دیگر جذب کافئین کامل شده؛ مردمک چشم هایتان گشاد مى شود، فشار خونتان بالا مى رود و در پاسخ به این حالت، کبدتان قند را به داخل جریان خون رها مى کند. گیرنده هاى آدنوزین مغز حالا بلوک مى شوند تا از احساس خواب آلودگى جلوگیرى کنند.
۴۵ دقیقه بعد: ترشح دوپامین افزایش پیدا مى کند و مراکز خاصى در مغز، که حالت سرخوشى ایجاد مى کنند، تحریک مى شوند. این همان مکانیسمى است که در مصرف هروئین منجر به ایجاد سرخوشى مى شود.
بعد از ۶۰ دقیقه: اسید فسفریک موجود در نوشابه، داخل روده کوچک، به کلسیم، منیزیم و روى مى چسبد. متابولیسم بدن افزایش پیدا مى کند. میزان بالاى قند خون و شیرین کننده هاى مصنوعى، دفع هرچه بیشتر کلسیم را از طریق ادرار باعث مى شوند.
مدتى بعد: کافئین در نقش یک داروى مدر وارد عمل مى شود. حالا دیگر کلسیم و منیزیم و رویى که قرار بود جذب بدن شود، بیش از پیش از طریق ادرار دفع مى شود و به همراه آن مقادیر زیادى آب، سدیم و دیگر الکترولیت ها نیز از دست مى رود.
مدتى بعدتر: کم کم آن غوغایى که در بدنتان ایجاد شده بود فروکش مى کند و نوبت به افت قند مى رسد. در این مرحله یا خیلى حساس و تحریک پذیر مى شوید یا خیلى کرخت و بى حال. حالا دیگر تمام آن آبى را که از طریق نوشابه وارد بدن خود کرده بودید، دفع کرده اید؛ آبى که مى شد به جاى اسید و کافئین و شکر، حاوى مواد مفیدى براى بدنتان باشد. تا چند ساعت بعد اثر کافئین هم از بین مى رود و شما هوس یک نوشابه دیگر مى کنید.
یک لیوان بیمارى
پــژوهشگران و متخصصان تغذیه مضرات مصرف نوشابه هاى گازدار را این چنین مى دانند:
پـوسیدگى دندان ها: تمام نوشابه هاى گازدار خاصیت اســیدى داشته و سبب فرسایش میناى دندان ها مى شوند.
چاقى: نوشابه هاى گازدار عمدتاً از آب تصفیه شده، افزودنى هاى مصنوعى و شکر تصفیه شده تهیه مى شوند. بنابراین فاقد هرگونه ارزش تغذیه اى بوده و تنها به خاطر میزان قند بالایشان داراى کالرى زیادى هستند که سبب چاقى در فرد مصرف کننده مى شوند. در نوشابه هاى رژیمى نیز جاى شکر معمولى از آسپارتام استفاده مى شود که یک ماده اشتها آور است و مصـرف آن میگرن، سرگیجه و کاهش توان حافظه را به دنبال دارد.
سوء تغذیه:PH نوشابه هاى گازدار بین ۲‎/۵ تا ۳‎/۵ است که موجب پدید آمدن محیطى اسیدى در معده مى شود. در کل مسیر سیستم گوارش تنها معده قادر به مقاومت در برابر چنین محیط اسیدى است. اما در دیگر اعضاى سیستم گوارش بدن مانند دهان، گلو و مرى در پى مصرف نوشابه هاى گازدار محیط اسیدى ناهنجارى ایجاد مى شود. اسید فسفریک موجود در این نوشابه ها نیز با رقابت با اسید هیدروکلریک معده عملکرد صحیح معده را تحت تأثیر قرار مى دهد. هنگامى که معده ناکارآمد مى شود غذاى مصرفى گوارش نیافته باقى مانده و سبب سوء هاضمه و نفخ مى شود. افرادى که از زخم معده و سوزش سر سینه رنج مى برند باید از مصرف نوشابه هاى گازدار جداً خوددارى کنند.
تأثیر بر روى کلیه : مصرف نوشابه هاى گازدار سبب مى شود تا کلسیم از استخوان ها برداشته شده و درون خون جریان یابد، این امر موجب رسوب کلسیم اضافى در کلیه ها شده که در نهایت منجر به سنگ کلیه مى شود.
تأثیر بر روى پوست: افرادى که نوشابه مصرف مى کنند معمولاً مصرف آبمیوه، شیر و حتى آب را کاهش مى دهند. بنابراین پوستشان بیشتر دچار چین و چروک مى شود.
تأثیر بر روى استخوان ها: اسید فسفریک موجود در نوشابه هاى گازدار که براى طعم دهى به آنها اضافه مى شود، بشدت بافت استخوانى را مورد حمله قرار داده و موجب کاهش شدید تراکم و استحکام استخوان مى شود.