سلامت نیوز:آمارهای جهانی نشان می‌دهد ١٥درصد از زوج‌های جوان از مشكلی به نام ناباروری رنج می‌برند. تحقیقاتی كه در ایران انجام شده، شیوع ناباروری در ایران را بین ١٣ تا ٥/١٨درصد اعلام كرده‌اند كه متوسط آن با آمارهای جهانی تطبیق دارد. این یعنی از هر ١٠٠ زوج جوانی كه ازدواج می‌كنند ١٥ نفر آنها از ناباروری رنج می‌برند.
به گزارش سلامت نیوز، دکترمحمدرضا نوروزی متخصص ارولوژی در روزنامه شهروند نوشت: موضوعی که شاید ذهن خیلی از زوج‌های جوان را درگیر می‌کند، ولی به‌دلیل شرم و حیا از پرس‌وجو درباره آن دوری می‌کنند، «ناباروری» و راه‌های درمان آن است. من پیشنهاد می‌کنم این مطلب را تا انتها بخوانید تا به بیشتر سوالات ذهنی‌تان جواب داده شود.
آمارهای جهانی نشان می‌دهد ١٥درصد از زوج‌های جوان از مشكلی به نام ناباروری رنج می‌برند. تحقیقاتی كه در ایران انجام شده، شیوع ناباروری در ایران را بین ١٣ تا ٥/١٨درصد اعلام كرده‌اند كه متوسط آن با آمارهای جهانی تطبیق دارد. این یعنی از هر ١٠٠ زوج جوانی كه ازدواج می‌كنند ١٥ نفر آنها از ناباروری رنج می‌برند. یعنی در كشور ما كه سالانه یك میلیون ازدواج ثبت میشود، حدود ١٥٠هزار زوج، به زوج‌های نابارور اضافه میشود. تخمین‌ها نشان می‌دهد در ایران حدود ٣ میلیون زوج نابارور وجود دارد ولی آمار دقیق و كاملی در این مورد نداریم.
نابارور به چه كسی می‌گویند؟
ناباروری عبارت است از این كه یك زوج پس از گذشت یك‌سال از ازدواج‌شان، بدون پیشگیری از بارداری و با وجود رابطه جنسی منظم، باردار نشود.
حالا این سوال مطرح میشود كه آیا این زوج كاملا نابارورند یا ارزش بررسی دارند؟
در واقع با پیشرفت‌هایی كه امروزه در دنیای پزشكی صورت گرفته می‌توان گفت این زوج ارزش بررسی دارند.
آیا ناباروری در دنیا ریشه‌كن شده؟
بسیار بر این عقیده‌اند چیزی به اسم زوج نابارور در دنیا وجود ندارد، همه افرادی كه باروری طبیعی نداشته‌اند می‌توانند به نوعی برای كارهای درمانی مراجعه كنند.
آیا همه كسانی كه برای درمان مراجعه می‌كنند بچه‌دار می‌شوند؟
نمی‌شود این را با قاطعیت اعلام كرد كه همه آنها بچه‌دار می‌شوند ولی این را می‌توان با قاطعیت گفت كه همه آنها می‌توانند برای درمان، مراجعه كنند.
در ناباروری سهم زنان بیشتر است یا مردان؟
معمولا اختلالات باروری به‌طور مساوی بین زنان و مردان توزیع میشود. یعنی فاكتورهای زنانه و مردانه به یك اندازه در این قضیه دخیل هستند. معمولا در فرهنگ ما زوج‌های نابارور با هم برای درمان مراجعه نمی‌كنند. هرچند درمان‌های جدید بر این اصل استوار است كه زن و مرد باید با هم برای درمان مراجعه كنند. در زنان، اختلالات باروری با اختلالات تخمك‌گذاری، اختلالات رحم، اختلالات لوله‌های رحمی و اختلالات هورمونی همراه شده است یعنی اشكال یا ایراد در هر یك از این اعضا می‌تواند باعث ناباروری زنان شود. زنانی كه اختلالات هورمونی، عادت ماهانه نامنظم و پرمویی دارند، اینها می‌تواند نشانه‌ای از امكان ناباروری در آنها باشد.
كدام مردان در خطر ناباروری قرار دارند؟
در مردان، بسیاری از بیماریها می‌تواند باعث ناباروری شود. اولین آنها اختلال توانایی جنسی است. شرط لازم برای باروری طبیعی، رابطه جنسی منظم است. بعضی از دلایل ناباروری در مردان عبارتند از: بیماری‌های دوران كودكی مثل جراحی‌هایی كه اطراف بیضه انجام میشود، بالابودن بیضه و بیماری واریكوسل (به‌عنوان شایع‌ترین عامل ناباروری كه قابل درمان است)، اختلالات هورمونی به‌صورت اختلال در هورمون‌های هیپوفیز یا هورمون‌های جنسی، رشد نامناسب بیضه‌ها، اختلالات ژنتیك مثل كوچك‌بودن بیضه، برخی عفونت‌های مزمن كه در عملكرد بیضه اختلال ایجاد می‌كند مثلا «سل» كه لوله‌های انتقال‌دهنده اسپرم را از بین می‌برد، برخی داروها، برخی عفونت‌های دستگاه تناسلی مثل سوزاك به شرطی كه موجب تنگی مجرا و مانع خروج شود و بیماری‌های تب‌دار طولانی‌مدت كه بر نطفه‌سازی تاثیر می‌گذارد علت آن است كه اسپرم در بیضه در درجه حرارتی پایین‌تر از درجه حرارت بدن فعالیت پیدا كند و این حرارت بالا و طولانی‌مدت باعث از بین‌رفتن اسپرم‌ها شود.
برخی از بیماری‌های ژنتیك و بیماری‌هایی كه با اختلالات بویایی و هورمونی همزمان هستند، بعضی از بیماریها كه موجب ایجاد ترشحات غلیظ در بدن می‌شوند، سرفه‌های خشك، اختلالات ریوی و اختلالات بیضوی به‌صورت ترشحات غلیظ و برخی از مشاغل. افرادی كه در معرض مواد آسیب‌رسان به بیضه‌ها قرار دارند مثل انواع حشره‌كش‌ها وقتی به‌صورت مدام با آن تماس داشته باشند یا مثل كسانی‌كه در كارخانه‌های تولید این مواد هستند یا سم‌پاش‌ها. نانوایی كه دایما در كنار تنورهای داغ قرار دارد. برخی مواد رنگی، سیگار و... هم می‌توانند تا حدی بر قدرت باروری تأثیر بگذارند.
آیا این موضوع واقعیت دارد كه كارگران شاغل در كارخانه‌های شیشه و فولاد یا بچه‌دار نمی‌شوند یا فرزندشان دختر است؟
در واقع ثابت شده حرارت‌های بالا می‌تواند باعث مختل‌شدن فرآیند تولید اسپرم شود. در رابطه با جنسیت هم درواقع كروموزوم «Y» كه عامل پسر شدن است خیلی ضعیف‌تر است و در مقابل استرس و عوامل آسیب‌رسان به بیضه بسیار زود آسیب می‌بیند. حتی در میان جراحان كه استرس زیادی دارند، دیده شده فرزندان دختر بیشتر است. یعنی استرس كار بر این كروموزوم‌ها تاثیر گذاشته است. یعنی در مشاغل و موقعیت‌های پراسترس، كروموزوم‌های «X» بیشتر امكان باروری می‌یابند و احتمال دختردار شدن فرد بیشتر است.
شایع‌ترین علت در ناباروری مردان
شایع‌ترین بیماری قابل درمان در ناباروری آقایان «واریكوسل» است. این بیماری عبارت است از واریس عروق بیضه، مانند پیرمردان و پیرزنان دچار واریس عروق پا می‌شوند و پاهای‌شان ورم می‌كند و خون به‌خوبی در عروق پای‌شان حركت نمی‌كند. در پسران جوان هم ممكن است این اتفاق برای بیضه‌ها پیش بیاید و نتواند خون را به خوبی تخلیه كند، این ماندن طولانی‌مدت خون در بیضه‌ها باعث میشود درجه حرارت بالا برود و اختلالات هورمونی به همراه داشته باشد. این عوارض باعث میشود اسپرم‌سازی خوب انجام نشود. این اختلال در اسپرم‌سازی، فرد را مستعد ناباروری می‌كند.
گاهی دیده میشود كه اصلا نطفه‌ای شكل نمی‌گیرد، به همین دلیل مجبور هستیم از بافت بیضه نمونه‌برداری انجام بدهیم كه آیا اسپرم داخل بیضه وجود دارد یا نه؟ اگر در نمونه‌برداری از مردی اسپرم پیدا كنیم حتی اگر كم یا ضعیف هم باشد، خوشحال می‌شویم چون راه‌های درمان زیادی وجود دارد تا این مشكل برطرف شود ولی اگر در نمونه‌برداری از بیضه هم، اسپرم دیده نشد، یعنی این‌كه این آقا توان باروری ندارد.
چگونه می‌توان واریكوسل را تشخیص داد؟
این مورد در بین پسران جوان به‌خصوص در سن بلوغ، بین ١٥ تا ٢٥ سالگی دیده میشود، اگر این اختلال به موقع تشخیص داده شود و درمان صورت بگیرد از آسیب به بیضه جلوگیری می‌كند. بهترین راه، تشخیص اولیه بیماری توسط خود فرد است. یعنی شیوه معاینه را آموزش دهیم. فرد باید طناب دور بیضه را لمس كند و اگر در ناحیه زیرین شبكه‌ای كرمی شكل لمس كرد، مشكوك به بیماری واریكوسل است. نوع شدید واریكوسل را می‌توان از روی پوست تشخیص داد. شبكه‌ای مارپیچی روی پوست كه برجسته است، از علایم این بیماری است.
درمان واریكوسل چیست؟
درمان نهایی واریكوسل، جراحی است. ٢٠درصد پسران جوان از این بیماری رنج می‌برند و ٢٠درصد افرادی كه واریكوسل دارند از ناباروری رنج خواهند برد. به همین دلیل، شناسایی افرادی كه واریكوسل دارند اهمیت زیادی دارد. در اغلب موارد ناباروری مردان از طریق آزمایش نطفه مختل كه چند بار تكرار شده و هر بار نتیجه همین بوده، شناسایی میشود. بعد از بررسی آزمایش‌های مختلف، به دنبال دلایل آن هستیم و بسته به این‌كه واریكوسل، اختلال بیضه، یا اختلال هورمونی باشد، سعی در درمان آن می‌كنیم.
وقتی مادر واقعی با مادر قانونی فرق دارد
از سال ١٩٧٨ پیشرفت چشمگیری در درمان ناباروری پیدا شده است. امسال هم كسی كه این طرح درمانی را ارایه داد برنده جایزه نوبل پزشكی شد، مفهوم این روش‌ها این بود كه بتوانند خارج از محیط بدن هم سلول‌های جنسی زن و مرد را به هم برسانند تا نطفه تشكیل شود. این گروه موفق شدند با تحریك تخمك‌گذاری در خانمها، تعدادی زیادی تخمك آزاد كنند. به صورت طبیعی در هر ماه یك تخمك در بدن زن آزاد میشود و اگر بتوانیم با دارو آن را چند برابر كنیم، شانس باروری را بیشتر می‌كنیم.
درنهایت موفق شدند تخمكها را بیرون بیاورند و بیرون از بدن با اسپرم تركیب كنند. این تركیب، جنین را به وجود آورد. بعدها این امكان را پیدا كردند كه جنین را دوباره به داخل بدن زن منتقل می‌كنند. این روش امروزه به‌عنوانIVF یا لقاح خارج رحمی شناخته میشود.
این توانایی، ما را قادر ساخت آقایانی با تعداد اسپرم‌‌های كم یا حتی خانم‌هایی كه لوله‌های انتقال‌دهنده تخمك آنها مشكل دارد، بتوانند بچه‌دار شوند. این روشی است كه در آن، افرادی كه به روش‌ها دیگر قادر به بچه‌دار شدن نبودند، بتوانند صاحب بچه شوند، این روش‌ها مسائل حقوقی و اخلاقی جدیدی به همراه دارد. خانمها قبلا به علت ناباروری مردان می‌توانستند طلاق بگیرند. اما الان این سوال پیش می‌آید:
آیا مردی كه با اعمال جراحی مثل IVF یا لقاح خارج رحمی می‌تواند بچه‌دار شود هم شامل قانون اجازه طلاق از همسرش به دلیل بچه‌دار نشدن او میشود یا نه؟
دادگاه از ما سوال می‌كند آیا این فرد قابلیت باروری دارد یا نه و ما پاسخ می‌دهیم به صورت طبیعی، توانایی بارورسازی ندارد ولی با اعمال جراحی امكان باروری برای او وجود دارد، فقط باید خرج كند، همت كند و همسرش را راضی كند تا این كار را انجام دهد.
اگر خانمی تخمك نداشت آیا امكان اهدای تخمك از فرد دیگری وجود دارد؟ آیا میشود مانند افرادی كه كلیه اهدا می‌كنند تخمك هم اهدا كرد؟
اهدای تخمك، در بسیاری از نقاط جهان امكان‌پذیر است. برای مثال خانمی كه دچار یائسگی زودرس شده یا اصلا تخمك ندارد می‌تواند از تخمك اهدایی استفاده كند. اینجاست كه مادر «بیولوژیك» و مادر «قانونی» متفاوت می‌شوند، یعنی یك نفر نسخه ژنتیك و تخمكها را می‌دهد و یك نفر دیگر مادر قانونی این كودك حساب میشود یا صاحب رحم، این مادر است و جالب است در شرع و قانون ما بسیاری از این موارد پیش‌بینی شده است، به‌خصوص در شرع.
آیا اهدای جنین امكان‌پذیر است؟
اگر مردی اسپرم نداشت و مایل هم نبود از اسپرم اهدایی استفاده كند، می‌تواند از جنین فرد دیگری استفاد ه كند.
در قدیم سنت بر این بودكه اگر مردی صاحب فرزند نمی‌شد، برادر او فرزندی به دنیا می‌آورد و از همان بدو تولد، این نوزاد را به برادر بدون فرزند خود می‌داد تا پرورش دهد. این كار اكنون با اهدای جنین امكان‌پذیر شده، یعنی از زمان تشكیل جنین آن را اهدا می‌كنند. جنین در محیط آزمایشگاهی تشكیل و به بدن خانم منتقل میشود.
چه ویتامین‌هایی بخوریم
خانم‌های بارداری كه سقط‌های مكرر دارند و امكان نگهداری جنین در بدن خود را ندارند، آیا میشود از مادر رضایی برای آنها استفاده كرد و رحمی را به‌عنوان نگهدارنده برای آنها درنظر گرفت؟
بله، این امكان وجود دارد كه یك جنین، حامل ژنتیك پدرومادر خودش باشد ولی در رحم شخص دیگری پرورش یابد، یعنی از روش رحم جایگزین استفاده كرد اگر به این روش‌ها دقت كنیم به سوال ابتدایی بحث می‌توان پاسخ «آری» داد كه بله، ناباروری از بین رفته است ولی به شرط آن‌كه مردم به استفاده از این روش‌ها راضی باشند و از آنها استفاده كنند. مادر و پدر بیولوژیك و مادر و پدر قانونی ممكن است با هم متفاوت باشند.
حالا پیشرفت علم به اندازه‌ای است كه می‌توانیم متوجه شویم جنینی كه منتقل میشود، جنین دختر است یا پسر، حتی این امكان به والدین داده میشود كه جنین منتقل شده را انتخاب كنند. اگرچه در اخلاق انتخاب جنسیت، مورد بحث بسیار است ولی از آنجاكه انتقال بعضی از بیماری‌های ژنتیك از طریق دخترهاست و انتقال بعضی از بیماریها از طریق پسرها ممكن است در زوج‌هایی كه مستعد این بیماری باشند می‌توان با تشكیل جنین خارج از بدن و فرستادن یك سلول برای بررسی و تشخیص بیماری‌های ژنتیك یا دختر و پسر بودن آن، جنین دلخواه و سالم را منتقل كرد. به شرط این‌كه این كار مورد علمی یا قانونی برایش وجود داشته باشد. پس روش‌های جدید به حیطه‌ای از حیات وارد شده كه قبلا ناشناخته بوده و می‌توان با مشاوره‌های پزشكی و موردی زوج‌های نابارور بتوان برای بچه‌دار شدن كه حق طبیعی و الهی آنهاست، تلاشی انجام داد. آیا رژیم غذایی خاصی وجود دارد كه بر باروری تاثیر داشته باشد؟ دیده شده بعضی از موادغذایی كه رادیكال‌های آزاد تولید می‌كنند بر باروری اثر منفی دارند و برعكس مواد غذایی كه جلوی رادیكال‌های آزاد را می‌گیرند بر باروری اثر مثبت دارند. مثلا ویتامین E و C اثرات مثبتی بر اسپرم‌سازی دارند، آن هم به دلیل كنترل رادیكال‌های آزاد.
آیا رژیم غذایی ویژه‌ای برای تعیین جنسیت وجود دارد؟
ایجاد جنین دختر یا پسر، به كروموزوم X یا Y وابسته است. بررسی‌ها نشان داده در محیط‌های خاصی كروموزوم X بیشتر از بین می‌رود و در محیط‌های دیگری، كروموزوم‌های Y بیشتر از بین می‌رود. محیط اسیدی و استرس كروموزوم‌های Y را از بین می‌برد چون ضعیف‌تر هستند. به همین دلیل بعضی موادغذایی را برای ایجاد محیط قلیایی یا اسیدی توصیه می‌كنند، ولی هیچ‌كدام از این روش‌ها، روش‌های صددرصدی نیستند. در این مورد تجربه علمی مشخصی وجود ندارد و بیشترین عاملی كه در تعیین جنسیت جنین نقش دارد، میزان كروموزوم‌های X و Y هنگام لقاح خارج از رحم و بیرون از محیط بدن است.
نظر شما