همه ما میدانیم كه بودن درختها و گیاهان در اطرافمان آرامشبخش و نشاطآور است و بهطور ضمنی معتقدیم كه جسم و روان ما در محیطهایی كه فضای سبز بیشتری دارد، سالمتر است.
پیش از این بررسیها نشان داده بود افرادی كه درآمد كمتری دارند و در محلات فقیرتر شهر زندگی میكنند، از لحاظ طول عمر و شاخصهای سنجش سلامت، پایینتر از افراد ثروتمند جامعه محسوب میشوند. مطالعه حاضر نشان داده كه با كاشت درخت و گیاه در این محلات، میتوان فاصله طبقاتی را كه در سلامت این دو گروه وجود دارد، تا حد قابلملاحظهای از بین برد. مطالعه حاضر كه در دانشگاه گلاسكو و سنت اندروز بهطور مشترك انجام شده، نشان میدهد مرگ ناشی از بیماریهای قلبی با افزایش مساحت فضاهای سبز شهری، كاهش مییابد.
البته اختلاف بین فقیر و غنی، در سلامت و بیماری، همچنان باقی است، اما توسعه فضاهای سبز، باعث میشود احتمال مرگ و افزایش بیماریهای قلبی، در محلات فقیرنشین، به نصف كاهش پیدا كند. همچنین مشخص شده كه شیوع بیماری فشارخون بالا نیز در این حالت كاهش بارزی پیدا میكند.زمان بهبود بعد از جراحی نیز كمتر میشود و سطح استرس و تنش روانی افراد هم پایینتر از حالت عادی افرادی است كه در محلاتی با فضای سبز كمتر زندگی میكنند.
این اولین مطالعهای نیست كه تاثیر فضاهای سبز را، نه فقط بر زیباسازی محیطهای شهری، كه بر سلامت افراد یادآوری میكند. پیش از این مطالعاتی انجام شده بود كه نشان میداد نوجوانانی كه در نزدیكی محل اقامت آنها و در مسیر خانه تا مدرسهشان، یك پارك عمومی با فضای سبز و امكان پیادهروی مفرح وجود دارد، بیشتر ورزش میكنند و تمایل بیشتری به تحرك و پیادهروی از خودشان نشان میدهند.
مطالعه دیگر نشان داده بود برخلاف باور برخی افراد كه گمان میكنند گیاهان عامل ایجاد آلرژی و حساسیت در كودكان هستند، كودكانی كه در خیابان پردرخت شهر زندگی میكنند، كمتر از سایر كودكان احتمال دارد كه به آسم و حساسیت مجاری تنفسی دچار شوند. این موضوع، احتمالا بهدلیل كاهش قابلتوجه آلودگی هوا در این مناطق بوده است كه معمولا حاوی ذرات معلق حساسیتزا است.
اما طراحی فضاهای شهری و تاثیر آن در سلامت شهروندان، تنها در كاشت درخت و ساختن پاركها خلاصه نمیشود. مطالعات انجامشده در كشورهای دیگر نشان میدهد افرادی كه در محلاتی زندگی میكنند كه دسترسی خوبی به باشگاههای ورزشی دارند، بهطور قابلملاحظهای وزن متعادلتری دارند؛ وضعیتی كه برخلاف مطالعه قبلی، معمولا در محلات ثروتمندتر رخ میدهد.
این نتایج تاكید میكند كه میتوان با طراحی هوشمندانهتر فضاهای شهری و ایجاد باشگاههای ورزشی و پاركها، كاشت درخت و گیاه در حاشیه خیابانها و مواردی مانند این، از بروز بیماریها پیشگیری كرد، به جای آنكه تنها به فكر درمان آنها بود. اگر نمیتوانیم فاصلههای طبقاتی را به این سرعت از بین ببریم، میتوانیم با زیباتر كردن و سالمتر كردن محیط، به سلامت افراد در كوتاهمدت، كمك كنیم.
ریچارد میچل، مسئول تیم تحقیق دانشگاه گلاسكو در اسكاتلند در این باره میگوید: «مطالعات پیشین نشان دادهاند كه زندگی در نزدیكی فضای سبز با بهبود وضعیت سلامت افراد ارتباط دارد اما یافتههای ما نشان میدهد كه برخی اثرات مثبت فضای سبز، جدیتر و گستردهتر از آن است كه خود من انتظار داشتم. از اینرو پیام اصلی تحقیق ما این است كه فضای سبز ابزار دیگری برای دولتها است تا شكاف موجود را، از نظر سلامتی، بین فقرا و ثروتمندان پر كنند.» وی میافزاید: «تشویق افراد به استفاده از فضای سبز كه موجب شادابی و بهبود بنیه جسمی و سلامت آنها میشود، میتواند در درازمدت هزینههای درمانی دولتها را كاهش دهد.»
به گفته دكتر میچل حضور در پاركها و فضاهای باز، با كاهش استرس و ترغیب فرد به انجام فعالیتهای فیزیكی – كه هر دو خطر حمله قلبی را كاهش میدهند – موجب تفاوت در وضعیت سلامت افراد میشوند.
او میافزاید: «برای نخستین بار است كه ما نشان میدهیم فضای سبز میتواند تا این اندازه مفید و مؤثر باشد، تاثیری كه ناشی از ترغیب افراد به تحرك فیزیكی و تجدید قوا به لحاظ روحی است.»
در تحقیق دانشمندان دانشگاه گلاسكو، وضعیت زندگی و سلامت 366هزار نفر در حد فاصل سالهای 2001 تا 2005 با توجه به نزدیكی یا دوری محل زندگی آنها از فضای سبز مورد بررسی قرار گرفت.
نظر شما