سلامت نیوز:بیماری‌های غیرقابل انتقال نظیر سرطان‌ها، بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت و غیره تحت تأثیر تجمع عوامل متعددی در افراد ایجاد می‌شود که به آنها عوامل خطر می‌گویند، عواملی که به غیر از تعداد قلیلی از آنها، مابقی به سادگی و ارزانی تحت کنترل انسان‌ها قرار دارد، هرچند این عوامل خطر بسیار متنوع و متعددند اما از سه مسیر اصلی قابل کنترل هستند.

به گزارش سلامت نیوز، دکتر محمد هاشمی،  رئیس انجمن پیشگیری از چاقی در روزنامه ایران نوشت: در دهه‌های اخیر، رشد و شکوفایی تکنولوژی و به تبع آن مدرنیته شتاب فزاینده‌تری یافته و خودبه‌خود موجب رفاه افزون‌تر انسان‌ها شد. اکنون دیگر شکل زندگی مردم به نحو بارزی تغییر کرده، دسترسی آسان‌تر به غذاهای آماده و چرب، کم‌تر شدن میزان فعالیت بدنی انسان‌ها، تأثیر رسانه‌ها و اولویت منافع تجارت ـ‌ صنعت که به تمامی شئون زندگی افراد سرایت یافته، از جمله این دگرگونی‌هاست. اینها دستاوردهای فریبنده افزایش ثروت و مدرنیته در جوامع است که با‌وجود ظاهر فریبنده، عواقب خطرناکی برای بشر ترسیم کرده‌اند. در سال‌های اخیر آمار مرگ و میر منتشر شده توسط سازمان جهانی بهداشت بازیگر اصلی این صحنه را بیماری‌های غیرواگیر معرفی می‌کند که اکنون بشدت سلامت انسان‌ها را تهدید می‌کند.

اغلب این بیماران برخلاف بیماری‌های واگیر، به‌صورت قطعی و دائمی درمان‌پذیر نیستند. اکثر مبتلایان به بیماری‌های عفونی به لطف داروهای جدید و مراقبت‌های بهداشتی، بدون عوارض ماندگار و به طور کامل درمان می‌شوند اما بیماری‌های غیرواگیر هرگز قربانیان خود را رها نکرده و بیشتر تأثیرات نامطلوب و ناتوانی‌های دائمی را برای افراد برجا می‌گذارند. دیابت نوع دوم، چاقی، فشار خون، حوادث عروقی، بیماری‌های قلبی، سرطان‌ها و... تعدادی از این دست بیماری‌ها هستند که امروزه گریبانگیر جهانیان است. بیماری‌هایی که به سبب گسترش عوامل خطرزای ناشی از تغییرات الگوهای زندگی، شیوع روزافزونی دارند.

امروزه دیگر رعایت مسائل مربوط به بهداشت فردی، پاکیزگی و پرهیز از آلودگی‌های میکروبی ضامن سلامت انسان‌ها نیستند بلکه باید در کنار آنها روشی برای مقابله با بیماری‌های غیرواگیر اتخاذ کرد. از آنجا که این بیماری‌ها ماهیتی مزمن و ناتوان‌کننده دارند و از سوی دیگر امکان درمان قطعی و کامل آنها وجود ندارد، پیشگیری مهم ترین و مؤثرترین روش مقابله با این دسته از بیماری‌هاست. امروز براساس یافته‌های پژوهشی، ‌اصلاح شیوه زندگی، اصلی‌ترین و جامع‌ترین روش پیشگیری مطرح شده توسط مراجع علمی است، روشی که امکان‌پذیر و نتیجه‌بخش است.

براساس آمار سازمان بهداشت جهانی، بیماری‌‌های غیرواگیر، در عصر حاضر، عمده‌ترین سهم را در بروز مرگ و میر در جوامع بشری دارا هستند و انسان امروزی برای ارتقای سطح سلامت و افزایش طول عمر ابنای خود باید به دنبال یافتن روش‌های مؤثر مقابله با این دسته از بیماری‌ها و عوامل به وجود آورنده آنها باشد. طبق تعریف کمیسیون بیماری‌های مزمن امریکا، بیماری غیرواگیر عبارت است از «همه کاستی‌ها یا انحرافات از حالت معمول که دارای یک یا چند خصوصیت زیر باشد: دائمی باشد، پس از آن ناتوانی برجای بماند، به علت تغییرات سبب شناختی برگشت‌ناپذیر ایجاد شده باشد، بازتوانی بیمار نیازمند آموزش‌های ویژه باشد،نیازمند مدت طولانی سرپرستی و مراقبت باشد»با عنایت به تعریف فوق، پی به ویژگی مهم این دسته از بیماری‌ها می‌بریم که همانا درگیری مادام‌العمر مبتلایان و در نتیجه آثار مخرب ناتوانی‌های برجای مانده از آنها روی فرد و جامعه است.

آثار مخرب بیماری‌های غیر واگیر شامل موارد متعددی چون: ‌ هزینه‌های مستقیم درمان خود فرد بیمار، هزینه‌های ناشی از غیبت از کار برای خود فرد و برای سازمان محل خدمت وی، ‌ هزینه‌های ناشی از کاهش کارایی فرد به دلیل ناتوانی حاصل از بیماری، ‌ تأثیرات نامطلوب بر بهداشت روان فرد به علت ابتلای دائمی و برگشت ناپذیر که خود به صورت یک چرخه معیوب برکارایی وی تأثیرگذار است، ‌ هزینه‌های سازمان‌های بیمه‌گر برای درمان مبتلایان، نهایتاً هزینه‌های ناشی از مرگ و میر برای تمام لایه‌های اجتماعی از فرد گرفته تا خانواده، سازمان‌ها و دولت می شود. بنابراین می‌توان نتیجه‌گیری کرد که ابتلای افراد به بیماری‌های غیرواگیر هزینه‌های سنگین و اجتناب‌ناپذیری را نه تنها بر فرد، بلکه بر دوش جامعه تحمیل می‌کند که خود منجر به کاهش بهره‌وری آن جامعه می‌شود، پس مؤثرترین راه مقابله با این هزینه‌ها، پیشگیری از بروز آنهاست. احتساب اجمالی هزینه‌های ناشی از بروز بیماری‌های غیرواگیر و مقایسه آن با هزینه‌های مورد نیاز برای پیشگیری از بروز آنها مؤید این نکته است.

بیماری‌های غیرقابل انتقال نظیر سرطان‌ها، بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت و غیره تحت تأثیر تجمع عوامل متعددی در افراد ایجاد می‌شود که به آنها عوامل خطر می‌گویند، عواملی که به غیر از تعداد قلیلی از آنها، مابقی به سادگی و ارزانی تحت کنترل انسان‌ها قرار دارد، هرچند این عوامل خطر بسیار متنوع و متعددند اما از سه مسیر اصلی قابل کنترل هستند.

با ورود به هزاره سوم، سازمان بهداشت جهانی براساس رسالت خود که همانا ارتقای سلامت در سطح جهان است، در کنار اعلام اولویت پیشگیری بر درمان در بیماری‌های غیرقابل انتقال، روشی به نام اصلاح شیوه زندگی را روشی مؤثر و عملی برای حصول به این امر در سطح جوامع معرفی کرد. اصلاح شیوه زندگی از سه طریق موجب توقف تأثیر علائم خطر بر بروز بیماری‌های غیرواگیر، پیشگیری از آنها و مآلاً افزایش سطح سلامتی افراد اجتماع می‌شود.  این سه محور عبارتند از رعایت اصول صحیح تغذیه، انجام فعالیت بدنی مناسب و خودداری از مصرف دخانیات. با یک نگاه کلی و گذرا می‌توان دریافت با‌وجود بار گزافی که از افزایش شیوع بیماری‌های غیرقابل انتقال بر شئون گوناگون جامعه تحمیل می‌شود پیشگیری از آن امری امکان پذیر و ارزان است، هرچند به خاطر تأثیر عوامل محیطی، رعایت این امور در ابتدای امر دشوار به نظر برسد، اما باور داشتن به جدیت خطر بروز این بیماری‌ها و اینکه بدون رعایت این روش‌ها، هیچ‌کس در برابر ابتلا مصون نیست، می‌تواند انگیزه رعایت این اصول را تقویت کرده و منجر به حفظ سلامت افراد شود.