سلامت نیوز: یکی از مهمترین مباحث بهداشت روان، سلامت روان کودکان و نوجوانان است. از آنجا که دوران کودکی یکی از تاثیرگذارترین و حساسترین مراحل زندگی است، توجه به بهداشت روان در این مرحله نیز بسیار حیاتی و بااهمیت است زیرا شناسایی و رفع مشکلات رفتاری و شخصیتی در سنین پایین کمک بسیار بزرگی در شکلگیری شخصیت سالم افراد، در بزرگسالی محسوب میشود.
دکتر محمدرضا کاظمی، روانپزشک در گفتوگو با شفقنا زندگی با بیان اینکه زمینه و علتهای مختلفی در بروز اختلالات روانپزشکی نقش دارد، گفت: «عوامل متعددی در بروز اختلالات روانپزشکی دخیل هستند که این علل را میتوان در 3 دسته تقسیمبندی کرد؛ دسته اول زمینههای جسمی، زیستشناختی و ارثی است که در واقع استعداد بدنی برای ابتلا یا عدم ابتلا به بیماری اختلال خاص در فردی باشد. دسته دوم جنبههای روانشناختی است و دسته سوم علل محیطی و شامل استرسها و فشارهایی است که از محیط به فرد وارد میشود و میتواند باعث آشکارشدن یا تداوم اختلال شود.»
وی با بیان اینکه جنبههای روانشناختی که زمینهساز بروز اختلالات بوده یا ممکن است باعث مقاومت فرد در مقابل برخی اختلالات شود، درواقع حاصل تجارب فرد طی زندگی و خصوصا در سالهای اول زندگی است، گفت: «نحوه تعامل کودک والدین و خودمراقبتی، نحوه برخورد والدین با کودک، دیدگاه والدین در مورد تربیت، انتظارات و توقعات از کودک و... از مواردی هستند که این وجه از زندگی فرد را در آینده میسازند. بنابراین هر چه این تجربهها سالمتر، کاملتر و متناسبتر باشد نقاط قوت روانشناختی فرد را برای آینده میسازد و هر چه این تجربهها نامتناسب و نابهنجار باشد نقاط ضعف فرد را بیشتر میکند.»
انتظارات واقعی و متناسب به سن از فزرند خود داشته باشید
وی در ادامه با بیان اینکه رابطه عاطفی صحیح مبتنی بر اصول فرزندپروری که در آن توجه کافی، تشویق مناسب، ایراد گرفتنهای به جا و تنبیه صحیح وجود دارد باعث تقویت خصوصیات روانشناختی فرد میشود، افزود: «کودک در ماههای اول دوران زندگی به توجه کامل و سریع همراه با ابراز احساس و عاطفه از سوی والدین نیازمند است تا به یک اعتماد بنیادی دست یابد و در غیر این صورت دچار بیاعتمادی نسبت به محیط میشود که زمینهساز اضطرابهای بزرگسالی است. پس از این دوران لازم است در کنار اخذ توجه مناسب گاهی متناسب با سن ناکامیهایی را تجربه کند تا آماده مواجه با شکست در دوران بزرگسالی باشد. همچنین کودک لازم است در ارتباط عاطفی با والدین به یک نتیجهای اساسی برسد و ان این است که باید ثبات و رفتار و واکنشهای انها را شاهد باشد تا خود بتواند به این خصوصیت رفتاری دست پیدا کند. والدین باید بدانند درخواستها و توقعات بیش از حد از کودک هم میتواند مشکلات روانشناختی برای این دوران داشته باشد از این رو لازم است انتظارات واقعی و متناسب به سن از فزرند خود داشته باشند.»
به گفته این فوقتخصص روانپزشکی کودک و نوجوان، اختلالاات روانپزشکی در کودکان و نوجوانان در بسیاری از موارد مشابه اختلالات در بزرگسالان است هر چند علایم این اختلالات در کودکان ممکن است با علایم ناشی از اختلالات در بزرگسالی تفاوتهایی داشته باشد به عنوان مثال در افسردگی کودکان ممکن است کودک از احساس غمگینی شکایت نکند و تغییر در خواب و اشتهای وی و بیرغبتی به علایق و سرگرمیهای قبلی نشانه این اختلال باشد ولی در سن نوجوانی ممکن است این اختلال به صورت افت تحصیلی، فرار از مدرسه و روی اوردن به مصرف مواد تظاهر یابد. بنابراین تشخیص این اختلالات در کودکان و نوجوانان ممکن است وقت بیشتری را بطلبد و این لزوم توجه دقیقتر والدین را آشکار میکند.
با توجه به نوع اختلال، درمان متفاوت خواهد بود
کاظمی با توضیح اینکه برخی اختلالات روانپزشکی به طور خاص در کودکان روی میدهد، گفت: «گاهی برخی اختلالات به طور خاص در کودکان روی میدهد که از این دست میتوان به اضطراب جدایی، برخی اختلالات خاص مربوط به تغذیه و خوردن، رفتارهای عادتی و اختلالات دلبستگی اشاره کرد که هر کدام علایم مشخصه خود را دارند که باعث شناسایی انها از سوی والدین میشود. نکته بعدی که اهمیت دارد این است که برخی از اختلالات روانپزشکی به درمانهای دارویی، برخی دیگر به درمانهای غیردارویی و تعدادی به هر دو نوع درمان نیاز دارند که با توجه به نوع اختلال، سن کودک و مقتضیات دیگر در این مورد تصمیمگیری میشود. به عنوان مثال درمان اصلی اختلال نقص توجه بیشفعالی، درمان دارویی است و درمان اصلی لکنت زبان، گفتاردرمانی. بنابراین با توجه به این تفاوتها نوع درمان نیز متفاوت خواهد بود.»
در صورت شک به وجود اختلال روانپزشکی، کودک را نزد پزشک متخصص ببرید
درپایان با تاکید بر اینکه توصیه اصولی به والدین این است که درصورت شک به وجود اختلال روانپزشکی در کودک حتما او را نزد متخصص اعصاب و روان یا روانپزشک کودک و نوجوان ببرند، گفت: «درصورت وجود اختلال روانپزشکی، باید هر چه زودتر نوع اختلال تشخیص داده شود و درمان دارویی یا غیردارویی مناسب تعیین شود و برحسب نیاز ممکن است ارجاع به روانشناسان کودک، گفتار درمانگران، مشاوران و... صورت پذیرد تا درمان از سوی آنها یا در کنار درمان دارویی و پیگیریهای روانپزشکی انجام شود. درمجموع این نکته لازم به توجه است که معمولا درمان کودکان دارای چند اختلال، درمانهای چندگانه را میطلبد.»
یکی از مهمترین مباحث بهداشت روان، سلامت روان کودکان و نوجوانان است. از آنجا که دوران کودکی یکی از تاثیرگذارترین و حساسترین مراحل زندگی است، توجه به بهداشت روان در این مرحله نیز بسیار حیاتی و بااهمیت است زیرا شناسایی و رفع مشکلات رفتاری و شخصیتی در سنین پایین کمک بسیار بزرگی در شکلگیری شخصیت سالم افراد، در بزرگسالی محسوب میشود.
نظر شما