سلامت نیوز: تالاب بین المللی انزلی از جمله تالاب های ایران است که در لیست سیاه انقراض قرار دارد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از خبرآنلاین، کارخانه ها از دور دیده می شوند که از دودکش آنها ابر قهوه ای عظیمی بیرون می زند و در هوا پخش می شود. کشتی های لنگر گرفته در اسکله بی صدا تالاب را هم در سکوت خود شریک کرده اند. کمی آن طرف تر دو جرثقیل ایستاده سر خم کرده رو به روی هم در خواب عمیقی فرو رفته اند تا به سکوت منطقه بیشتر دامن بزنند. اما تالابی آن طرف تر دل توی دلش نیست آینده ای که برای آن ترسیم شده است چیزی جز مرگ را پیش روی او نمی گذارد و روز به روز بیشتر در باتلاق نابودی فرو می رود. تالابی که 43 سال پیش نام آن درفهرست تالاب های بین المللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسید و در لیست سیاه تالاب های در حال نابودی است. تالاب بین المللی انزلی.

اتوبوس وارد جاده ای می شود که درختانی با شاخه های مارپیچی و به هم گره خورده چون حجاب هایی گرد هم پیچیده اند تا از هم مواظبت کرده و شاخه هایی دست کمک به شاخه های شکسته دیگر داده بودند تا رشدشان را کنار هم تجربه کنند. اینگونه بیشتر درخت های جنگل به شکل مارپیچ در هم تنیده بودند. درخت ها اعتراض می کردند از اینکه به قلمرو آنها عدول شده است و این اعتراض را با کشیدن شاخه ها به ماشین و صدای قیژ قیژکشیدن آن بر شیشه ماشین به گوش عابران می رساندند. چند متری طی کردن زمین و گذر از درختان مساوی بود با عبور از روی پلی که در سمت راست آن تالاب انزلی خود را نمایان می کرد و تصویر بزرگ آن در دوردست ها به خط متزلزل آسمان خاکستری می پیوست.

اکوسیستم بی نظیر تالاب انزلی

تالاب انزلی جزو تالاب های طبیعی و آب شیرین کشور بوده که از ۱۱ رود اصلی و ۳۰ رود فرعی تشکیل شده است. رودها پس از آبیاری مزارع و شالیزارها به همراه جریان های سطحی حوزه آبریز تالاب به آن وارد می شوند. تالاب انزلی محل تخم ریزی آبزیان و پناهگاه و مامن پرندگان بومی و مهاجر است.

بیش از ۱۰۰ گونه پرنده، ۵۰ گونه ماهی و صدها گونه موجودات گیاهی اکوسیستم کم نظیری را برای تالاب انزلی رقم زده است.
به محض پیاده شدن از اتوبوس و برداشتن قدم هایی ایستگاه قایق ها قرار دارد که در 4ردیف روی تالاب پارک شده اند. روبه روی تالاب و روی خشکی درختانی ردیف ایستاده اند و دل نگران شبانه روز به تالاب خیره شده اند. درختان غم تالاب را می خورند یا شاید ترس دچار شدن به آینده تالاب به جانشان افتاده.

قایقران 2،3 بار با ضرب شدید طناب موتور را می کشد که همراه آن صدای گوشخراش موتور قایق مثل پتکی سکوت تالاب را می شکند. قایق با جهشی هوا را می شکافد.

خشکی هوا خون در جریان صورت را برای دقایقی از حرکت باز می دارد. قطره های باران در برخورد با تالاب پخش می شوند. در دو طرف آب نی‌های رنگ پریده تالاب را محاصره کرده اند. صدای آهنگین پرنده هاکه در زمینه خاکستری آسمان پرواز می کنند در موتور می چرخد و گم می شود. حواصیلها، اردک سانان، مرغابی سانان کشیم بزرگ، کشیم سیاه گردن، یلوه کوچک، کاکایی و غیره از پرندگان این تالاب هستند.

ماهی ها در تور و پرنده ها در توبره

چند متری جلوتر قایق هایی ساکن روی سطح آب مانده اند که اطرافشان  توری بزرگی پهن شده است و یک نفر ایستاده چون نگهبان تورها را می پاید. امرار معاشی که خاص ساکنان حواشی تالاب است که در خانه هایی با سقف رنگی زندگی می کنند. یا ماهی ای به تورشان می آید یا پرنده ای به توبره شان. از ماهیان تالاب انزلی یازده گونه آن بومی، هشت گونه مهاجر و یک گونه نیمه مهاجر هستند که برای تخم ریزی، زاد و ولد و گاه زیستن به تالاب می آیند.

اردک ماهی، ماش ماهی، سیاه کولی، لای ماهی، سفید کولی، گربه ماهی حاجی طرخان و آمور سفید از جمله ماهیان تالاب هستند. هرچند با وضعیتی که تالاب دارد و زباله هایی که به آن وارد می شود تا به حال ماهیان زیادی با مرگ دسته جمعی از بین رفته اند. چوب هایی نیزه مانند از زیر آب بیرون زده و حالتی حفاظت شده به منطقه داده است. شاخه هایی که شکسته شده اند گویا قبلا کلبه هایی برای کمین کردن شکارچیان بوده که مسوولان محیط زیست آنها را از بین برده اند.

فاضلاب ها؛ ۴۰سال مهمان ناخوانده تالاب ها

روی سطح تالاب آشغال هایی دیده می شود که با حرکت قایق موج می زنند و حتی در قسمت هایی تل هایی از زباله را تشکیل می دهند. یکی از معضلات بزرگی که مرگ تالاب را رقم می زند.

به گفته مدیر کل محیط زیست گیلان، فاضلاب شهرستان رشت، از طریق دو رودخانه زرجوب و گوهر رود وارد این تالاب می‌شود.چیزی حدود 4 تا 18 لیتر در ثانیه شیرابه از جایگاه زباله سراوان وارد رودخانه‌ها و نهایتا تالاب می‌شود که این بستگی به فصل بارندگی یا خشک دارد.

بیمارستان‌های دولتی، سیستم تصفیه فاضلاب ندارند، همه هم قدیمی‌اند و در حاشیه رودخانه‌ها. با توجه به همین، مصوبات کارگروه و اولویت‌بندی که شده، قرار شد وزارت بهداشت به طور متمرکز با اولویت فاضلاب، فاضلاب بیمارستان را تامین اعتبار کند. یکی از بدترین بیمارستان‌ها، بیمارستان رازی رشت بود که تامین اعتبار شده و از امسال راه‌اندازی تصفیه آن را شروع می‌کنیم.

با نگاهی به زباله ها همه چیز در میان آنها می توان یافت از شیشه نوشابه تا لاستیک ماشین که روی سطح آب شناورند.«فاضلاب شهر صنعتی با قدمت 40 سال هنوز وارد رودخانه می‌شود. میزان صید تالاب در گذشته 15 هزار تن سالانه بوده که به 200 تن در سال رسیده که همان را هم به خاطر حجم آلاینده‌ها به کسی توصیه نمی‌کنیم بخورند. ما در بافت گوشت ماهی همین تالاب سرب و کادمیوم بالا داریم. این آثار فاضلاب‌های صنعتی است که بیشتر در ماهیان گوشتخوار مثل اردک ماهی و سوف دیده می‌شود.» اینها را مدیر کل محیط زیست گیلان می گوید.

گیاهانی سبز رنگ روی سطح آب را گرفته اند به نظر زیبایی تالاب می آیند اما برعکس یکی از تهدیدهای بزرگ برای ماهیان منطقه همین گیاهان به نام آزولا هستند که جزو گونه های مهاجم است و جلو رسیدن اکسیژن به ماهی ها را گرفته و آنها را خفه می کند.

گل و لای مانع حرکت قایق می شود. قایق در باتلاق گیر کرده است و زور موتور به آنها نمی رسد. اغلب از آسمان صدای پرزدنی یا آوای پرندگان به گوش می رسید، نجوای تالاب در گوش زمزمه می کند.عمق آب به حدی است که می توان از قایق پیاده شدو روی آب ایستاد. کارشناس همراه با دست نقطه ای را نشان می دهد که قبلا مسیر اصلی برای رفت و آمد بوده اما به دلیل کم شدن عمق آب به راحتی می توان بدون قایق به آنجا رسید.« عمق تالاب در گذشته به 11متر هم می رسیده اما الان به یک متر رسیده است.»

قایق با حرکت رو به جلو سطح تالاب را می شکافد، موج های پشت قایق از هم دور می شوند. شن و ماسه ها روی آب آمده اند.
تالاب پشت سر می ماند. دل نگران، در محاصره نی های رنگ پریده.